TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI VE TRB1 BÖLGESİ İNCELEMESİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 159 - 176, 23.06.2021

Fatma Gökçe Ekici

Öz

Coğrafi işaretler, bir ürünün, belirli bir ülke, yöre veya bölge ile ilişkisini ifade eden semboller olarak tanımlanmaktadır. Bu semboller, ilgili bölgeye özgü doğal ya da insan faktörlerinden oluşan özelliklerin ürüne kazandırdığı nitelik ve kalite itibariyle bölge ürünlerinin benzer ürünlerden farklılaşması, ürünün ticari olarak ön plana çıkması, tüketicilerin taklit ürünlere karşı korunması, bölgesel kalkınmaya katkı sağlaması ve ülkelerin sahip oldukları kültürel değerlerin korunarak gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, 1996-2020 yılları arasında Türkiye’de coğrafi işaret kullanım konusunda oluşan farkındalık düzeyi, yıllar itibariyle coğrafi işaret tescili alınan ürünler, tescili alınmış ürünlerin bölgesel dağılımları ve son olarak TRB1 bölgesindeki mevcut durum ortaya konmak istenmiştir. Bu doğrultuda, ana meteryal olarak Türk Patent ve Marka Kurumunun 1996-2020 yıllar arasındaki verilerinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda 2015 yılında Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi ve Eylem Planı’ndan sonra coğrafi işaretlere ilginin ve bilincin arttığı sonucuna varılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular kapsamında coğrafi işaret bilincinin günümüzdeki mevcut durumu ve bölge ekonomisine katkısı ortaya konarak konu üzerine politika önerileri sunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi İşaret Tescili, Mahreç İşaret, Menşe Adı, Türk Patent ve Marka Kurumu, TRB1 Bölgesi

Kaynakça

• Altıner, B. (2017). Kentlerin Rekabetinde Önemli Bir Turizm Faktörü Olarak Coğrafi İşaretleme Ve Planlamaya Yansıması. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Linsans Tezi. İzmir.
• Beypınar, N. N. (2018). Coğrafi İşaret Tescilinin Antep Fıstığı Uluslararası Rekabet Gücü Üzerindeki Etkisinin Ölçülmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Çukur, F., & Çukur, T. (2017). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Kırsal Kalkınma Açısından Değerlendrlmes: Muğla İl Örneğ. Tarım Ekonomisi Dergisi , 187-194. Esen, Ş. (2016). Bir Farklılaşma Stratejisi Olarak Coğrafi İşaretler ve Türkiye İncelemesi. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi , 447-464.
• European Commission, (2020). https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/food-safety-and-quality/certification/quality-labels/geographical-indications-register/# . Erişim Tarihi: 18.02.2020.
• Kan M, Gülçubuk B (2008) Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler. VIII. Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Haziran208, Bursa, 225-230.
• Köşker, H. (2020). Coğrafi İşaret Konusunda Yazılmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(4), 775-787.
• Özsoy, T. (2015). Coğrafi İşaretlemenin Katma Değer Oluşturmada Bir Araç Olarak Kullanımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 31-46.
• Savaş, S. K. (2017). Türkiye’de Coğrafi İşaret Kavramına Genel Bakış. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 203-210.
• SMK (Sınai Mülkiyet Kanunu). (2016) Kanun Numarası: 6769, Kabul Tarihi: 22.12.2016, Resmi Gazete Tarihi: 10 Ocak 2017, Resmi Gazete Sayısı: 29944.
• Suna, B., & Uçuk, C. (2018). Coğrafi İşaret ile Tescil Edilmiş Ürüne Sahip Olmanın Destinasyon Pazarlamasına. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 100, 118.
• Tayşı, Ş. (2012). Sınai Mülkiyet Hakları Ve Trb 1 Uygulamaları . Fırat Kalkınma Ajansı.
• Tekelioğlu Y. 2019. Coğrafi İşaretler ve Türkiye Uygulamaları. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8 (15), 47-75.
• Teuber, R. (2011). Tüketicilerin ve üreticilerin coğrafi işaretlere yönelik beklentileri: Bir Alman vaka çalışması için ampirik kanıt. British Food Journal .
• Türk Patent (Türk Patent ve Marka Kurumu). (2020a).Coğrafi İşaretler ve Geleneksel Ürün Adları Başvuru Kılavuzu. (Erişim Tarihi: 22.11.2020) https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/6B3F914C-E72C-437C-8A30-F50C51DE0A23.pdf
• Türk Patent (Türk Patent ve Marka Kurumu). (2020b).Coğrafi İşaret Ve Geleneksel Ürün Adı Amblemleri.(Erişim Tarihi: 22.11.2020) https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/20259A72-5C47-4DF5-898C-D0E681A10C31.pdf
• Türk Patent (Türk Patent ve Marka Kurumu). (2020c). Coğrafi İşaret Ve Geleneksel Ürün Adı Amblem Kullanım Kılavuzu. (Erişim Tarihi: 22.11.2020) https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/A9DB0611-C397-45D2-BD83-6E6CB11011DD.pdf
• Yazıcıoğlu, İ., Işın, A., & Yalçın, E. (2019). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Gastronomi Turizmi Kapsamında Değerlendirilmesi: Akdeniz Bölgesi Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research, 3(4), 861-871.