The Searching of Existential Meaning and the Effect of the Holy

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 65 - 88, 29.12.2021

İbrahim Yüksel

Öz

The aim of this study is to reveal the influence of the holy from past to present in understanding and sense-making of human life. In addition, the effect of manifestations of the holy (symbol, sign, rite, worship, etc.) in finding satisfactory answers to human existential questions; the place of myths and religions in man's search for meaning; the place of the holy in the face of life's difficulties; to reveal the origin of holy feelings, thoughts and behaviors from archaic people to modern people and the causal relationship between them and the meaning of life. As a matter of fact, the holy, which has many reflections from the aspect of human, has always existed in human life. In this respect, it is important to consider the relationship between the sense of meaning-puporse, which is the mechanism of the holy and the human clinging to life. In the first part of the article, which consists of two parts, conceptual definitions of the meaning and purpose of life, the importance of the meaning of life in terms of human perspective, the existential evaluation of man's ongoing search for meaning and the need for meaning as a problem will be discussed. In the second part, the effect of the holy and its manifestations on the process of sense-making of human life will be examined in a descriptive style. The sources presented under these headings will be examined. Finally, the importance and effect of the different forms of the holy will be revealed in the sense-making of human life from past to present, in causation of the situations encountered in his/her life and in finding satisfactory answers to his/her existential questions.

Anahtar Kelimeler

Psychology of religion, meaning in life, searching for meaning, holy, belief., Psychology of religion, meaning in life, searching for meaning,holy,belief.

Varoluşsal Anlam Arayışı ve Kutsalın Etkisi

Öz

Bu çalışmanın amacı, insanın hayatını anlama ve anlamlandırmasında, geçmişten günümüze kutsalın etkisini ortaya koymaktır. Buna ilaveten kutsalın tezahürlerinin (sembol, simge, rit, ibadet vb.) insanın varoluşsal sorularına tatmin edici cevaplar bulmasındaki etkisini; insanın anlam arayış sürecinde mitlerin ve dinlerin yerini; hayatın zorlukları karşısında kutsalın konumunu; arkaik insandan modern insana kadar kutsal duygu, düşünce ve davranışların kökenini ve hayatın anlamı ile arasındaki nedensel ilişkiyi ortaya koymaktır. Nitekim insana bakan yönüyle pek çok yansıması bulunan kutsal, insan hayatında her zaman var olagelmiştir. Bu bakımdan kutsal ve insanın yaşama tutunma mekanizması olan anlam-amaç duygusu arasındaki ilişkiyi ele almak önemlidir. İki bölümden oluşan makalenin ilk bölümünde, hayatın anlamı ve amacına yönelik kavramsal tanımlamalar, insana bakan yönüyle hayatın anlamının
önemi, insanın süregelen anlam arayışının varoluşsal açıdan değerlendirilmesi ve bir sorun olarak varoluşsal açıdan anlam ihtiyacı ele alınacaktır. İkinci bölümde ise kutsalın ve kutsalın tezahürlerinin insanın hayatı anlamlandırma sürecindeki etkisi betimleyici bir üslup ile incelenecektir. Bu başlıklar çerçevesinde ortaya konulan kaynaklar incelenecektir. Nihai olarak ise geçmişten günümüze değin insanın hayatını anlamlandırmasında, hayatında karşılaştığı durumları nedenselleştirmesinde ve varoluşsal sorularına dair tatminkar cevaplar bulmasında kutsalın çeşitli formlarının önemi ve etkisi ortaya koyulacaktır

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi, hayatın anlamı, anlam arayışı, kutsal, inanç.

Kaynakça

• Adler, Alfred. Yaşamın Anlam ve Amacı. trc. Kamuran Şipal. İstanbul: Say Yayınları, 2019.
• Allport, Gordon. Birey ve Dini. trc. Bilal Sambur. Ankara: Elis Yayınları, 2016
• Altan-Sarıkaya, Nihan ve Selda Öztürk, “Alkol, Madde Bağımlılığı Tedavisi Gören Hastalarda Yaşamın Anlamı”, Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi 1, sy. 1 (2018): 78-84, erişim 5 Ocak 2021, https://dergipark.org.tr/tr/pub/sauhsd/issue/41125/466218.
• Arslan, Mustafa. “Postmodern Yeni Dinsel Kimlik ve Paranormal Davranışlar” Milel ve Nihal Dergisi 12, sy. 2 (2015): 55-72. Erişim 20 Şubat 2021. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/227383.
• Bahadır, Abdülkerim. İnsanın Anlam Arayışı ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 2018.
• Bayat, Fuzuli. Mitolojiye Giriş. Çorum: KaraM Yayınları, 2005. Jung, Carl Gustav. İnsan ve Sembolleri. trc. Ali Nahit Babaoğlu. İstanbul: Okuyan Us Yayınları, 2009.
• Bilgin, Vejdi. İbadet: Şekilsel, Sembolik ve Toplumsal. Bursa: Emin Yayınevi, 2014.
• Camus, Albert. Denemeler. trc. Sabahattin Eyüboğlu ve Vedat Günyol. İstanbul: Çan Yayınları, 1960.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları, 2011. Corsini, Ray. The Dictionary of Psychology. London and New York: Routledge Press, 2016.
• Durkheim, Emile. Dini Hayatın İlkel Biçimleri. trc. Fuat Aydın. İstanbul: Ataç Yayınları, 2005.
• Edwards, Melanie J. ve Ronald R. Holden. “Coping, Meaning in Life, and Suicidal Manifestations: Examining Gender Differences”. Journal of Clinical Psychology 59, sy. 10 (2003): 1133–1150. Erişim 2 Ocak 2021. doi.org/10.1002/jclp.10206.
• Eliade, Mircae. Dinin Anlamı ve Sosyal Fonksiyonu. trc. Mehmet Aydın. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990.
• Eliade, Mircae. “Giriş”. Kutsal ve Dindışı, trc. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: Gece Yayınları, 1991.
• Eliade, Mircae. Mitlerin Özellikleri. trc. Sema Rifat. İstanbul: Om Yayınevi, 2001.
• Eliade, Mircae. Dinler Tarihine Giriş. trc. Lale Arslan Özcan. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2003.
• Erdemli, Attilla. Mitostan Felsefeye. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017. Frankl, Viktor Emil. Duyulmayan Anlam Çığlığı. trc. Selçuk Budak. Ankara: Öteki Yayınları, 1994.
• Frankl, Viktor Emil. Hayatın Anlamı ve Psikoterapi. trc. Veysel Atayman. İstanbul: Say Yayınları, 2016.
• Frankl, Viktor Emil. İnsanın Anlam Arayışı. trc. Selçuk Budak. İstanbul: Okuyan Us Yayınları, 2018.
• Freud, Sigmund. Dinin Kökenleri. trc. Selçuk Budak. Ankara: Öteki Yayınevi, 1999.
• Geçtan, Engin. Varoluş ve Psikiyatri. İstanbul: Metis Yayınları, 2021.
• Göcen, Gülüşan. Psikoloji, Mitoloji ve Din. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2018.
• Göka, Erol. Hayatın Anlamı Var Mı? İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
• Gündüz, Şinasi. Mitoloji ile İnanç Arasında: Ortadoğu Dinsel Gelenekleri Üzerine Yazılar. Samsun: Etüt Yayınları, 1998.
• Gürses, İbrahim. “Yükleme Teorisi ve Din İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17, sy. 2 (2008): 359-377. Erişim 10 Şubat 2021. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/143736.
• Hökelekli, Hayati. Ölüm, Ölüm Ötesi Psikolojisi ve Din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi, 2008.
• İlhan, Tahsin. “Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Amaçları ve Madde Kullanımı”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6, sy. 2 (2013): 183-196. Erişim 5 Ocak 2021. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21643/232663.
• Kaplan, Hasan, Kenan Sevinç ve Nihal İşbilen. “Doğal Afetleri Anlamlandırma ve Başa Çıkma: Covid-19 Salgını Üzerine Bir Araştırma”. Turkish Studies 15, sy. 4 (2020): 579-598. Erişim 10 Şubat 2021. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44477.
• Kleftaras, George ve Evangelia Psarra. “Meaning in Life, Psychological Well-Being and Depressive Symptomatology: A Comparative Study”. The Journal of Psychology 3, sy. 4 (2012): 337-345. Erişim 1 Ocak 2021. doi.org/10.4236/psych.2012.34048.
• Küçükcan, Talip ve Ali Köse. Doğal Afetler ve Din: Marmara Depremi Üzerine PsikoSosyolojik Bir İnceleme. Ankara: İSAM Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006.
• Malinowski, Bronislaw. Büyü, Bilim ve Din. trc. Saadet Özkal. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1990.
• Martin, Rosemarie A., Selene MacKinnon, Jennifer Johnson ve Damaris J. Rohsenow. “Purpose in Life Predicts Treatment Outcome Among Adult Cocaine Abusers in Treatment”. Journal of Substance Abuse Treatment 40, sy. 2 (2011): 183-188. Erişim 5 Ocak 2021. doi.org/10.1016/j.jsat.2010.10.002.
• McKenzie, Leon. “The Purposes And Scope Of Adult Religious Education”. Handbook Of Adult Religious Education, ed. Nancy. T. Foltz, 7-23. Birmingham, Alabama: Religious Education Press, 1986.
• Mirza, Gözde Aynur. “Yeni Dinselleşme Eğilimleri ve Maneviyat Arayışları”. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2014.
• Onay, İbrahim. “İslamiyetten Önce Türklerde, Cenaze ve Defin İşlemlerinde Uygulanan Gelenekler ve Bunların Amaçları”. The Journal of Academic Social Science Studies 6, sy. 3 (2013): 479-490. Erişim 20 Şubat 2021, http://isamveri.org/pdfdrg/G00015/2013_6_3/2013_6_3_ONAYI.pdf
• Otto, Rudolf. The Idea of The Holy: An Inquiry into The Non-Rational Factor in The Idea of The Divine and its Relation to The Rational. trc. John W. Harvey. London: Oxford University Press, 1936.
• Öztürk, Abdullah Harun. “Varoluşçu Bakışa Göre Hayatın Anlamı ve Amacının Depresyon ve Umutsuzlukla İlişkisi”. Yüksek Lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, 2018.
• Pazarlı, Osman. Din Psikolojisi. İstanbul: Remzi Yayınevi, 1972.
• Reker, Gary T. ve Paul T. P. Wong. “Aging as an Individual Process: Toward a Theory of Personal Meaning”. Emergent Theories of Aging, ed. James E. Birren, ve Vern L. Bengston, 214-246. New York: Springer Press, 1988. Sezer, Sevgi. “Yaşamın Anlamı Konusuna Kuramsal ve Psikometrik Çalışmalar Açısından Bir Bakış”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 45, sy. 1 (2012): 209-227. Erişim 20 Ocak 2021. https://atif.sobiad.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=AWgYvgzIHDbCZb_mRFTU.
• Simonelli, Laura E., Jeffrey Fowler, George Larry Maxwell ve Barbara Lee Andersen. “Physical Sequelae and Depressive Symptoms in Gynecologic Cancer Survivors: Meaning in Life as a Mediator”. Annals of Behavioral Medicine 35, sy. 3 (2008): 275-284. Erişim 1 Ocak 2021. doi.org/10.1007/s12160-008-9029-8.
• Soylu, Cem. “Orta Yetişkinlikte Benlik Saygısı, Hayatın Anlamı ve Psikososyal Uyum Arasındaki İlişkiler: Meme Kanseri Hasta Örneklemi”. Yüksek Lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2016.
• Steger, Michael F., Patricia Frazier, Shigehiro Oishi ve Matthew Kaler. “The Meaning in Life Questionnaire: Assessing The Presence of and Search for Meaning in Life”. Journal of Counseling Psychology 53, sy. 1 (2006): 80-93. Erişim 15 Ocak 2021. doi.org/10.1037/0022-0167.53.1.80.
• Steger, Michael F. “Meaning”. The Encyclopedia of Positive Psychology. ed. Shane J. Lopez. Singapur: Wıley-Blackwell Press, 2009.
• Taşdelen, Vefa. “Varoluşun Anlamı Sorunu”. Muhafazakar Düşünce Dergisi 9, sy. 36 (2013): 131-144. Erişim 25 Ocak 2021, http://www.muhafazakar.com/sayi/36-sayi-degerler_519774.
• Türk Dil Kurumu Güncel Sözlük. “Kutsal”. Erişim 30 Ocak 2021. https://sozluk.gov.tr.
• Ulu, Mustafa. “Hayatı Anlamlandırma ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki Üzerine”. Bilimname 2, sy. 36 (2018): 165-187. Erişim 18 Ocak 2021. doi. org/10.28949/bilimname.459247.
• Vehling, Sigrun, Claudia Lehmann, Karin Oechsle, Carsten Bokemeyer, Andreas Krüll, Uwe Koch ve Anja Mehnert. “Global Meaning and Meaning-Related Life Attitudes: Exploring Their Role in Predicting Depression, Anxiety, and Demoralization in Cancer Patients”. Support Care Cancer 19, sy. 4 (2011): 513-520. Erişim 1 Ocak 2021. doi.org/10.1007/s00520-010-0845-6.
• Vergote, Antoine. “Kutsal”. trc. Halife Keskin ve Asım Yapıcı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2, sy. 2 (2002): 207-235. Erişim 5 Şubat 2021. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuilah/issue/4163/54560.
• Yalom, Irvin. Varoluşçu Psikoterapi. trc. Zeliha İyidoğan Babayiğit. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1999.
• Yaparel, Recep. “Depresyon ve Dini İnançlar ile Tabiatüstü Nedensel Yüklemeler Arasındaki İlişkiler”. D. E. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 8 (1994): 275-299. Erişim 12 Şubat 2021. https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/ handle/20.500.12397/4163.
• Yapıcı, Asım. “Allah ve Kutsal Kavramlarının Çağrıştırdıkları Anlamlara SosyoPsikolojik Bir Bakış: Çukurova Üniversitesi Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi 2, sy. 7 -8 (2004): 169-206. Erişim 5 Şubat 2021. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/36881/312466.
• Yavuz, Kerim. Günümüzde İnancın Psikolojisi. Ankara: Boğaziçi Yayınları, 2013.
• Yöntem, Mustafa Kemal. “Uyuşturucu Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Varoluşsal Problemlerinin İncelenmesi”. Türkiye Yeşilay Cemiyeti 6, sy. 1 (2019): 25-50. Erişim 5 Ocak 2021. doi.org/10.15805/addicta.2019.6.1.0037.
• Yüksel, İbrahim (2020). “Sûfîlerde Hayatın Anlamı: Sûfî Olmayanlarla Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. Yüksek Lisans Tezi, İbn Haldun Üniversitesi, 2020.
• Wang, Mei-Chuan, Owen Richard Lightsey, Todd Pietruszka, Ayse Ciftci Uruk, and Anita G. Wells. “Purpose in Life and Reasons for Living as Mediators of The Relationship Between Stress, Coping and Suicidal Behavior”. The Journal of Positive Psychology 2, sy. 3 (2007): 195-204. Erişim 2 Ocak 2021. doi.org/10.1080/17439760701228920.
• Wulf, Christoph. Tarihsel Kültürel Antropoloji. trc. Özgür Dünya Sarısoy. Ankara: Dipnot Yayınları, 2021.