Din ve Vicdan Hürriyeti Bağlamında Cihad ve Savaş Emri ile İlgili Ayetlerin Tahir b. Âşur’a Göre Fıkhi Açıdan Değerlendirmesi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 161 - 174, 29.06.2023

Emine Şeyma İyiyolbulan Ünal Yerlikaya

Öz

Günümüzde halen üzerinde düşünülen, konuşulan bir konu olarak gündeme gelen savaş emri ve Cihad, tarihi süreç içerisinde fıkhi açıdan ele alınmıştır. Din ve vicdan hürriyeti ile yakından alakalı olan bir konudur. Zira dinin(özelde İslam’ın) açık bir emridir. İslam hukuku açısından din ve vicdan hürriyetini açık şekilde belirten ayet Bakara 256’daki “Dinde zorlama yoktur.” ifadesidir. Kuran’ın bu ifadesi ile birlikte peygamberlerin tebliğ metodu da bizleri aynı noktada buluşturmuştur. Emrini daha kapsamlı boyutta anlayabilmek için Cihad kavramının iyi anlaşılması gerekmektedir. Kur’an’ın davetinin kendisine ulaşan kişi sorumludur. Fakat bu dünyada dini seçip seçmeme anlamında hürdür. Hürden kasıt bu dünyada bir kişinin inanıp inanmaması açısından kimsenin cezalandırma yetkisinin olmayacağıdır. İslam hukukunun Cihad ilkesi ise devletler hukuku kapsamında tarafların silahlı mücadelesi olarak görülse de Allah için yapılan her türlü gayretin adıdır. Tahir b. Âşûr savaş emrini bulunduğu coğrafyada yaygın olan maliki mezhebi imamlarından yahut Hanefi alimlerden daha farklı düşünmüştür. Zira diğer fakihler savaş stratejisine dair yorum yapmamışlardır. Fakat Âşûr üç madde ile savaş stratejisini belirtmiştir. Ayrıca diğer fakihler “Dinde zorlama yoktur.” ayetinin savaşı emreden Tevbe ve Enfal Suresinde ki ayetler indikten sonra nesh olduğunu savaşmanın açıkça farz olduğunu belirtmişlerdir. Oysa Tahir b. Âşûr ise tam tersi şekilde değerlendirip savaşı emreden ayetlerin “Dinde Zorlama yoktur.” ayetiyle nesh olduğunu genel emrin barışçıl bir ortam oluşturmak olduğunu belirtmiştir. Bu fıkhi görüş farklılığı ise günümüz dünyasında İslam adı kullanılarak Cihad yapıldığı belirtilen terör eylemlerinin önüne geçmek açısından büyük önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Din ve Vicdan Özgürlüğü, Cihad, Tahir b. Âşûr

The Evaluation of the Verses Related to Jihad and War Order in the Context of Freedom of Religion in Terms of Fiqh According to Tahir ibn Ashur

Öz

The order of war and jihad, which are still considered or talked about today, have been discussed in terms of fiqh in the historical process. It is a matter closely related to freedom of religion and conscience. Because this issue is a clear order of religion (especially Islam). The expression that clearly states the freedom of religion and conscience in terms of Islamic law is in Surah Al-Baqara:256 "There is no compulsion in religion." With this expression of the Qur'an, the prophets' method of communication brought us together at the same point. In order to understand the order, it's necessary to understand the jihad well. The person to whom the invitation of Qur'an is reached is responsible for the orders and prohibitions of the Qur'an but in this world, they are free in the sense of whether they choose religion or not. Free means an authority will not be given to anyone to punish somebody in this world for whether that person believes or not. Although it is seen as an armed struggle of the parts within the scope of international law, the jihad principle of Islamic law is actually the name of every effort made for Allah.Tahir ibn Ashur thought the order of war on a different way from the imams of the Maliki madhhap or the scholars of the Hanafi madhhap. Other fiqh scholars did not comment on war strategy. However, Ashur stated his war strategy with three items. Also other fiqh scholars stated that the verse "There is no compulsion in religion." was removed after the verses of surah Tawba and Anfal had been revealed and they stated that fighting is clearly obligatory. Tahir ibn Ashur, on the other hand, stated the opposite allegation and said that the verses ordering war were removed after the verse "There's no compulsion on religion." had been revealed. This difference of opinion is of great importance in terms of preventing terrorist acts that are stated to have been committed based on jihad by using the name of Islam in today's world.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Freedom of Religion and Conscience, Jihad, Tahir ibn Ashur

Kaynakça

• Ahmed, Ebu Süleyman, İslâm’ın Uluslararası İlişkiler Kuramı, Çev. Fehmi Koru, İstanbul: İnsan Yayınları, 1985. ...