EVLİLİK DOYUMUNDA ÖNEMLİ BİR KAVRAM: İLİŞKİSEL YILMAZLIK

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 80 - 93, 30.06.2024

Hüseyin Çakal , Naciye Güven

Öz

Yılmazlık, bireylerin karşılaştıkları olumsuzluklara rağmen sağlık ve umut dolu bir yaşamı devam ettirmesidir. İlişki içerisinde meydana gelen olumsuzluklar ile çiftlerin baş edebilmesi ise ilişkisel yılmazlık olarak adlandırılır. Çiftlerin olumsuz yaşantılarla baş edebilmeleri aralarındaki ilişkinin güçlenmesine katkı sağlar. Diğer yandan çiftlerin birbirlerinin gereksinimlerini karşılama durumlarıyla ilgili algılarını temsil eden evlilik doyumu mutlu bir evlilik yaşamı için önemli bir yapıdır. Bu derleme çalışmasının temel amacı mevcut olan alanyazını inceleyerek evlilik yaşamında ilişkisel yılmazlığı tüm boyutlarıyla ele almaktır. Bu kapsamda yapılan çalışmalar üniversite veri tabanları, Google Scholar ve tez merkezinden “ilişkisel yılmazlık” ve “evlilik doyumu” anahtar kavramları ile araştırılmıştır. Çalışmada öncelikle evlilik ve evlilik doyumuna yer verilmiş daha sonra ise yılmazlık, yılmaz bireylerin özellikleri ve ilişkisel yılmazlık detaylandırılmıştır. Alanyazın incelendiğinde ilişkisel yılmazlıkla ilgili çalışmaların az olduğu görülmektedir. Mevcut çalışmanın evlilik doyumunda ilişkisel yılmazlığın önemini vurgulaması bakımından alana katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yılmazlık, İlişkisel Yılmazlık, Evlilik, Evlilik Doyumu

AN IMPORTANT CONCEPT IN MARRIAGE SATISFACTION: RELATIONAL RESILIENCE

Öz

Resilience is the ability of individuals to continue a life full of health and hope despite the negativities they face. The ability of couples to cope with the negativities that occur within the relationship is called relational resilience. The ability of couples to cope with negative experiences contributes to the strengthening of the relationship between them. On the other hand, marital satisfaction, which represents couples' perceptions of their ability to meet each other's needs, is an essential construct for a happy married life. The main purpose of this review study is to examine all aspects of relational resilience in married life by examining the existing literature. Studies conducted in this context were researched using the fundemental concepts of "relational resilience" and "marital satisfaction" from university databases, Google Scholar and the thesis center. In the study, firstly, marriage and marital satisfaction were included, and then resilience, characteristics of resilient individuals and relational resilience were detailed. When the literature is examined, it is observed that there are few studies related to relational resilience. The current research considered to contribute to the field by emphasizing the importance of relational resilience in marital relationships.

Anahtar Kelimeler

Marital Satisfaction, Relational Resilience, Resilience, Marriage

Kaynakça

• Aksöz, K. (2022). Evlilikte yaşanan çatışmaların evlilik doyumuna etkisini anlamada bilinçli farkındalığın rolü [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Aydoğan, D. (2014). Çiftlerde ilişkisel yılmazlığın ebeveynlik stresi, ilişkisel başa çıkma, ilişkisel profesyonel yardım arama ile ilişkisi [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Aydoğdu, Ü. R., Karamustafaoğlu, O. ve Bülbül, M. Ş. (2017). Akademik araştırmalarda araştırma yöntemleri ile örneklem ilişkisi: Doğrulayıcı doküman analizi örneği, Z.G. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 556-565. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.1803
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2000). Stres ve Başa Çıkma Yolları, Remzi.
• Bırni, G. (2021). Evli bireylerin psikolojik iyi oluşları ile evlilik doyumu, öz-anlayış ve mutluluğu artırma stratejileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Bradbury, N.B. Finchman, F.D. ve Beach, S.R. (2000). Research on the nature and determinants of marital satisfaction: adecade in review. Journal Of Marriage And The Family, 62. 964-980. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.00964.x
• Brown, W. K., ve Rhodes, W. A. (1991). Factors that promote invulnerability and resiliency in at-risk children. Why some children succeed despite the odds, 171-177.
• Buluş, M. ve Bağcı, B. (2016). Evlilik doyumu: Aile yılmazlığı ve etkili iletişim becerilerinin rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40).
• Connolly, C. M. (2005). A qualitative exploration of resilience in long-term lesbian couples. The family journal: Counseling and therapy for couples and families, 13(3), 266–280. https://doi.org/10.1177/10664807042736
• Çağ, P. ve Yıldırım, İ. (2013). Evlilik doyumunu yordayan ilişkisel ve kişisel değişkenler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 13- 23
• Çağ, P. ve Yıldırım, İ. (2018). Evlilik doyumunda öznel iyi olma: Yaşam doyumu ve iyimserliğin rolü. Turkish Studies, 13(4), 203-224. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12849
• Çağ, P., ve Yıldırım, İ. (2018). Bazı Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre Evli Bireylerin Evlilik Doyum Düzeyleri: Bir Profil Çalışması. Electronic Journal of Social Sciences, 17(67). https://doi.org/10.17755/esosder.341296
• Çapan, B. E. ve Arıcıoğlu, A. (2014). Psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak affedicilik/Forgiveness as predictor of psychological resiliency. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 70-82. https://doi.org/10.19160/e-ijer.05325
• Çatal, M. T. ve Kalkan, M. (2019). Evli bireylerin evlilik değerleri evlilik doyumu ve evlilik tipleri. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 3(6), 179-186. https://doi.org/10.31461/ybpd.601115
• Dalkılıç, M. (2016). Otizmli çocuğu olan çiftlerin evlilik doyumu, kaygı, ilişkisel yılmazlık ve psikolojik yardım alma tutumlarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi. Başakşehir Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Demirbaş, N. (2010). Yaşamda Anlam ve Yılmazlık [Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Dinç, T. (2021). Ebeveyn tükenmişliği, ebeveyn stresi ve ilişkisel yılmazlığın sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ufuk Üniversitesi.
• Eminağaoğlu, N. (2006). Güç koşullarda yaşayan sokak çocuklarında dayanıklılık (sağlamlık). [Doktora Tezi Ege Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Giddens, A. (2006). Sosyoloji. C. Güzel (Ed.). Ayraç Yayınları.
• Gizir, C. A. (2004) Akademik sağlamlılık: Yoksulluk içindeki sekizinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına katkıda bulunana koruyucu faktörlerin incelenmesi. [Doktora Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Gökmen, A. (2001). Evli eşlerin birbirlerine yönelik kontrolcülük ve bağımlılık algılarının evlilik doyumu üzerindeki etkisi. [Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi]. Hacettepe Üniversitesi Kütüphane.
• Güngör, H. C. (2007). Evlilik doyumunu açıklamaya yönelik bir model geliştirme. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Gürgan, U. (2006). Yılmazlık ölçeği (YÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-74.
• Hanay, B. (2022). Çocukluk çağı travmaları, algılanan sosyal destek ve evlilik doyumu ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi
• Hawkins, D. N., ve Booth, A. (2005). Unhappily ever after: Effects of long-term, low-quality marriages on well-being. Social Forces, 84(1), 451-471. https://doi.org/10.1353/sof.2005.0103
• Haynes, N. M. (2005). Personalized Leadership for Effective Schooling. [Online]: URL: www.atdp.berkeley.edu/haynes_keynote_04.ppt
• Herdman, E. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2-4.
• Kaplan, K. (2016). Evli bireylerde toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumların, evlilik doyumuna ve psikolojik iyi oluş durumuna etkisinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Kara, E. (2019). Evli bireylerde çocukluk dönemi örselenme yaşantıları ile ilişkisel yılmazlık ve evlilikte öz yetkinlik arasındaki ilişkide bağlanma stillerinin aracı rolü. [Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Karaırmak, Ö. (2007). Deprem yaşamış bireylerde psikolojik sağlamlığa etki eden kişisel faktörlerin incelenmesi: Bir model test etme çalışması. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• Kavi, E., ve Karakale, B. (2018). Çalışan psikolojisi açısından psikolojik dayanıklılık. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 7(17), 55-77. https://doi.org/10.31199/hakisderg.391826
• Kaynar, G. (2016). Boşanma Sürecindeki Kişilerin Baş Etme Becerileri, Bilişsel Çarpıtmalar, Yılmazlık ve Sosyal Destek Algıları Açısından İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Koyunsever, V. S. (2022). Evlilik doyumunun yordanmasında psikolojik iyi oluş, öz anlayış, bilinçli farkındalık ve eş tükenmişliğinin rolü. [Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Kurtoğlu, G., ve Doğan, S. (2016). Duygusal Yılmazlık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (8), 223-239. https://doi.org/10.16947/fsmia.281701
• Öğülmüş, S. Bir kişilik özelliği olarak yılmazlık. I. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu. Ankara, Türkiye, 29-30 Mart 2000.
• Özcan, B. (2005). Anne-babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması. [Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Özer, E. (2016). Evlilik Doyumu ve Çift İlişkisi. (1. baskı). Akademisyen Kitapevi.
• Özgüven, İ. E. (2020). Evlilik ve aile terapisi (3-5. baskı.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özkoçak, Z. (2022). Öz şefkat ve eş desteğinin ilişkisel yılmazlık üzerindeki diyadik etkisinin incelenmesi. [Yüksek Lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Parlar, H., ve Akgün, Ş. (2018). Evlilikte bilinçli farkındalık, evlilik doyumu ve problem çözme becerileri ilişkilerinin incelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 1(1), 11-21.
• Polatoğlu, M. F. (2022). Kadınlarda evlilik doyumu, depresyon ve kaygı düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Spanier, G. B. (1976). Measuring dyadic adjustment: New scales for assessing the quality of marriage and similar dyads. Journal of Marriage and the Family, 15-28. https://doi.org/10.2307/350547
• Şahin, N. S. (2021). Evlilik doyumunun ilişkilere ilişkin bilişsel çarpıtmalar, kişilerarası ilişki tarzları ve ebeveynlik biçimleri açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Tarhan, N. (2019). Mutlu evlilik psikolojisi. Timaş Yayınları.
• TDK. (2023). Yılmazlık, 22.10.2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Terzi, Ş. (2008a) Üniversite öğrencilerinin kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi.
• Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 297–306
• Tezer, E. (1996). Evlilik ilişkisinden sağlanan doyum: Evlilik yaşamı ölçeği. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 7, 1-7.
• Turgut, T. (2020). Evli Bireylerde Evlilik Doyumu ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkide Yılmazlığın Aracı Rolü. Eğitim Araştırmaları Kongresi (Fsmvu-Eak2020) Tam Metin Kitabı, 243.
• Türk Medeni Kanunu. (Madde 185). 22.10.2023 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf adresinden erişilmiştir.
• Ünüvar, A. (2012). Gerçeklik kuramına dayalı psiko-eğitim programının lise öğrencilerinin denetim odağı ve yılmazlık düzeyi üzerindeki etkisinin incelenmesi [Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Ünver, D., ve Güloğlu, B. (2021). Covid-19 pandemisinde evli bireylerde depresyon, anksiyete ve stresin ilişkisel yılmazlık bağlamında incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(2), 517-531.
• Venter, N., ve Snyders, R. (2009). Resilience in intimate relationships. New Voices in Psychology, 5(1), 63-85.
• Walsh, F. (1996). The concept of family resilience: Crisis and challenge. Family process, 35, 261-281. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.1996.00261.x