Türkiye’de Göç Politikaları: İskân Kanunları Üzerinden Bir İnceleme

Yıl 2016, Sayı: 3, 10 - 33, 01.01.2016

Canan Emek İnan

Öz

Göç olgusu Türkiye’de; başta güvenlik algılamasının belirleyiciliğinde, iskân siyasetinin bir bileşeni olan göçmen kabul politikalarını ve iskân siyasetinin uygulama sonuçlarını da bünyesinde barındırdığından güncelliğini koruyan ve koruyacağı tahmin edilen bir süreçtir. Bu çalışmada, Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadar Türkiye’de göç politikaları, göç politikalarının temel felsefesinin inşa edildiği hukuki düzenlemeler çerçevesinde incelenmektedir. Bu kapsamda yürürlükte kaldığı süre içerisinde birçok kez değişikliğe uğramasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti’nin göç politikalarının ve iskân siyasetinin temel belgesi olan 2510 sayılı İskân Kanunu ve gerek uluslararası sistem gerekse ülke genelindeki değişen şartların bir sonucu olan 5443 sayılı İskân Kanunu değişen göç ve iskân politikalarının en yalın örnekleri olarak uygulandıkları dönemin yapısal özellikleriyle birlikte değerlendirilerek, değişen göç ve iskân politikaları ilişkisi uygulama örnekleriyle incelenmektedir

Anahtar Kelimeler

Göç, göçmen kabul politikası, iskân, İskân Kanunu

Migration Policies in Turkey: an Investigation over Settlement Laws

Öz

Migration phenomenon in Turkey is a process that is estimated to be always upto-date for embodying the results of settlement policy implementations and migrant admission policies which are components of settlement policy. In this study, migration policies in Turkey from the proclamation of the Republic to the present are examined within the framework of the legal regulations on which basic philosophy of migration policies has been built. By evaluating in a body Settlement Law numbered 2510 which is the basic document of Turkey’s migration and settlement policy despite having been changed several times during the period of validity and Settlement Law numbered 5443 which is the result of both Turkey’s changing conditions and international system based on the structural features of the respective era, the relations between changing migration and settlement policies are examined in relation to the implementation samples

Anahtar Kelimeler

Migration, migrant admission policy, settlement, Settlement Law

Kaynakça

• Alım, M., Doğanay, S. & Şimşek, O. (2006), “Ülkemize Yönelik Göçlere Bir Örnek: Ahıska Türkleri”, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt 11, Sayı 15, s. 303-322.
• Arı, K. (1992), “Cumhuriyet Dönemi Nüfus Politikasını Belirleyen Temel Unsurlar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 23, Cilt VIII, s. 409- 420.
• Arı, K. (2003), “Cumhuriyet’in Nüfus Politikası”, Toplumsal Tarih, Sayı 119, s. 28-32.
• Aybay, R. (2005), Vatandaşlık Hukuku, Bilgi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.
• Çağaptay, S. (2002), “Kemalist Dönemde Göç ve İskân Politikaları: Türk Kimliği Üzerine Bir Çalışma” (Çev. Defne Orhun), Toplum ve Bilim, Sayı 93, s. 218-241.
• Çavuşoğlu, H. (2006), “Yugoslavya-Makedonya’dan Türkiye’ye 1952-67 Kit- lesel Göçü ve Bursa’daki Göçmen Kesimi”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 10, s. 107-147.
• Çiçekli, B. (2008), “Yabancılar ve Yabancı Olmayanlar -Almanya’da ve Türki- ye’de Hukuki Statü”, Göç ve Entegrasyon-Almanya ve Türkiye’de Azınlık-Ço- ğunluk İlişkileri, Konrad Adenauer Stiftung Yayınları, Ankara, s. 189-210.
• Danış, A. D. (2004), “Yeni Göç Hareketleri ve Türkiye”, Birikim, No 184- 185, 216-224, http://tr.static.zdn.Net/ files/db2/f42b173580d4420fd1d- f7a34c1b68d37.pdf (12.02.2016).
• Doğanay, F. (1997), “Türkiye’ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerleşimi”, Top- lum ve Göç II. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiriler Kitabı, Sosyoloji Derne- ği-Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara, s. 194- 205.
• Duman, Ö. (2009), “Atatürk Döneminde Balkan Göçmenlerinin İskân Ça- lışmaları (1923-1938)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 43, s. 473-490.
• Dündar, F. (2007), İttihat ve Terakki’nin Müslümanları İskân Politikası 1913– 1918, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Erder, S. (2014), “Türkiye’de Değişen Siyasal Konjonktür, Değişen Göç ve İskan Politikaları”, İçduygu, A., Erder, S. & Gençkaya, Ö.F., Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023: Ulus-Devlet Oluşumundan Ulus-Ötesi Dönüşümlere MiReKoç Proje Raporları 1/2014 TÜBİTAK 1001_106K291, Eylül 2009, s. 77-136.
• Geray, C. (1962), Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler ve Göçmenlerin İskânı (1923- 1960) -Türkiye iktisadi Gelişmesi Araştırma Projesi-, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Enstitüsü Yayınları, No 64, Ankara.
• Geray, C. (1970), “Türkiye’de Göçmen Hareketleri ve Göçmenlerin Yerleşti- rilmesi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 3, Sayı 4, s. 3-86.
• Gök, S. (2005), Tek Parti Döneminde Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da İskân Politikaları (1923-1950), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İn- kılâp Tarihi Enstitüsü Tarih ABD Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Göksu, T. (2003), “Göç Politikası”, 1980-2003 Türkiye’nin Dış, Ekonomik, Sosyal ve İdari Politikaları, Turgut Göksu, Hasan Hüseyin Çevik, Abdul- kadir Baharçiçek, Ali Şen (Ed.), Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Gürbüz, M. & Karabulut, M. (2008), “Kırsal Göçler İle Sosyo- Ekonomik Özellikler Arasındaki İlişkilerin Analizi”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 50, s. 37-60.
• Halaçoğlu, Y. (2006), XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskân Si- yaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Hülür, H. & Gürsoy, A. (2007), “İmparatorluktan Cumhuriyet’e Siyasal Bü- tünlük ve Ulusalcılık Söylemi”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 22, s. 311-335.
• İçduygu, A. (2010), “Türkiye’de Uluslararası Göçün Siyasal Arka Planı: Küre- selleşen Dünyada Ulus-Devlet İnşa Etmek ve Korumak”, Türkiye’ye Ulus- lararası Göç: Toplumsal Koşullar – Bireysel Yaşamlar, Barbara Pusch, Tomas Wilkoszewski (Ed.), Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Karpat, K. (2010), Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler (Çev. Bahar Tırnakçı), Timaş Yayınları, İstanbul.
• Kazgan, G. (1983), “Milli Türk Devleti’nin Kuruluşu ve Göçler” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 6, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 1556- 1562.
• Keleş, R. (1998), Kent Bilim Terimleri Sözlüğü, İmge Kitabevi, Ankara.
• Kirişçi, K. (2000). “Disaggregating Turkish Citizenship and Immigration Practices”, Middle Eastern Studies, Volume 36-3, s. 1-22’den aktaran Aslı Didem Danış, “Yeni Göç Hareketleri ve Türkiye”, Birikim, No 184-185, s. 216-22,
• http://tr.static.z-dn.net/files/db2/f42b173580d4420fd1df7a34c1b68d37. pdf, (12.02.2016).
• Kodaman, Ö. (2008), Türkiye ile Yunanistan Arasında Nüfus Mübadelesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Projesi, Kahramanmaraş.
• Kökdemir, N. (1952), Eski ve Yeni Toprak, İskân Hükümleri ve Uygulama Kı- lavuzu, Yeni Matbaa, Ankara.
• Saydam, A. (1993), “Orta Anadolu’daki Aşiretlerin İskânı (1839-1853)”, Mehmet Ali Ünal (Ed.), Prof. Dr. Bayram Kodaman’a Armağan, Eser Mat- baacılık, Samsun, s. 227-256.
• Tanoğlu, A. (1966), Beşeri Coğrafya, Nüfus ve Yerleşme, İstanbul Üniversitesi Yayınları No:1183, İstanbul.
• Tekeli, İ. (2011), Anadolu’da Yerleşme Sistemi ve Yerleşme Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2004), Beşeri Coğrafya, İnsan, Kültür, Mekân, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (2006), Dönem: XXII, Yasa- ma Yılı: IV, Cilt: CXXVIII, (19 Eylül 2006, Olağanüstü) 125. Birleşim, TBMM Basımevi, Ankara.
• Ünal, S. (2008), “Sosyal Bütünleşme ve Kimlik Bağlamında Türkiye’deki Balkan Göçmenleri Üzerine Bir Değerlendirme (İzmir’den Bir Örneklem)”, Adnan Menderes Üniversitesi SBE Sosyoloji A.B.D. Yayımlanmamış Yüksek Li- sans Tezi, Aydın.
• Ünalan, T. (1998), “Türkiye’de İç Göçe İlişkin Veri Kaynaklarının Değerlen- dirilmesi”, Türkiye’de İç Göç Sorunsal Alanları ve Araştırma Yöntemleri Kon- feransı, Ahmet İçduygu- İbrahim Sirkeci- İsmail Aydıngün (Ed.), Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 91-103.
• Ünver, C. (2010), “Türkiye’nin Göç Siyasetinin Temel İlkelerine İlişkin Yeni Yaklaşımlar”, http://www.turksam.org/tr/a2019.html, (12.03.2016).
• Yenigül, S. B. (2005), “Göçün Kent Mekânı Üzerine Etkileri”, Gazi Üniversi- tesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, s. 273-288.
• Yılmaz, N. Ö. (2007), “5543 sayılı İskân Kanunu Hükümleri Uyarınca Türk Vatandaşlığının Kazanılması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 68, s. 241-264.