The Analysis of Health Policies to Syrians Being Protected Temporaryly in Turkey

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 110 - 165, 15.06.2019

Nagihan Önder

Öz

Because of the civil war
that started in 2011, many people have been displaced and there have been
migrations to the countries in the region. Open door policy implemented by Turkey
and Syria, because it has been one of the countries affected by this migration.
Syrians in Turkey, Foreigners and International Protection Act and the
Temporary Protection Directive was taken under temporary protection and
education, health, access to the labor force, public access to services in
areas such as social assistance are provided. The migrated Syrians has affected
many areas of public policy. The increase in population through the migration
wave, its spread throughout the country and the prolongation of the process
affected the quality and capacity of service provision in the public sector and
the need for comprehensive policies on public services became clear. Evaluating
the effects of migration of Syrians on public services has been an important
field of study in terms of public policies. The analysis of the health services
provided to the Syrians under tempo­rary protection in the context of public
policy analysis is the basis of the study. While making the analysis, the
process model of public policy analysis types was taken as the basis

Anahtar Kelimeler

Syrians, Temporary protection, Health Services, Public Policy Analysis, Process Modeling

Türkiye’de Geçici Koruma Altındaki Suriyelilere Yönelik Sağlık Politikalarının Analizi

Öz

Suriye’de 2011 yılında
başlayan iç savaş sonucu milyonlarca insan yerinden olmuş ve özellikle bölge
ülkelere kitlesel akınlarla büyük göçler yaşanmıştır. Türkiye uyguladığı açık
kapı politikası ve Suriye’nin coğrafi komşusu olması sebepleriyle bu göç
dalgalarından en çok etkilenen ülkelerden biri olmuştur. Türkiye’deki Suriyeliler,
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve Geçici Koruma Yönetmeliği ile
geçici koruma altına alınmışlar ve bu kapsamda eğitim, sağlık, iş gücüne erişim,
sosyal yardımlar gibi konularda kamusal hizmetlere erişimleri sağlanmıştır.
Nitekim, Suriyelilerin göçü kamu politikalarının birçok alanını etkilemiştir.
Bu göç dalgası ile gerçekleşen ani nüfus artışı, ülke geneline yayılmaları ve
sürecin uza­masıyla, kamuda hizmet sunum kalite ve kapasiteleri etkilenmiş,
kamusal hizmet­lere ilişkin olarak kapsamlı politikalara olan ihtiyaç
belirginleşmiştir. Suriyelilerin zorunlu göçünün kamusal hizmetlere olan
etkilerinin kamu politikaları açısından değerlendirilmesi önemli çalışma
alanlarından biri haline gelmiştir. Buradan hareketle geçici koruma altına
alınan Suriyelilere sunulan sağlık hizmetlerinin kamu politikası analizi
bağlamında incelenmesi çalışmanın temel amacını oluşturmak­tadır. Analiz
yapılırken kamu politikası analiz türlerinden süreç modeli esas alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Suriyeliler, Geçici Koruma, Sağlık Hizmetleri, Kamu Politika Analizi, Süreç Modeli

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD, a) (2016). Suriyeli Misa¬firlerimiz Kardeş Topraklarında 2016. Ankara.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD, b) (2013). Suriyelilerin Konakladığı Geçici Barınma Merkezlerindeki Harcama ve Maliyet Anali¬zi. Ankara.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD, c) (2013). Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, 2013 Saha Araştırması Sonuçları. Ankara.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD, d) (2017). Türkiye’deki Suriyelilerin Demografik Görünümü, Yaşam Koşulları ve Gelecek Beklen¬tilerine Yönelik Saha Araştırması. Ankara.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD, e) (2014). Suriye’den Türkiye’ye Nüfus Hareketleri Kardeş Topraklarında Misafirlik. Ankara.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD, f) (2014). Türkiye’deki Suriyeli Kadınlar. Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2015). Geçici Koruma Rejimi Örnek¬leri. 1. Baskı. Ankara: Matsa Basımevi.
• AKTEL, Mehmet ve KAYGISIZ Ümmühan (2018), Türkiye’de Göç Yö¬netimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt. 23, Sayı. 2.
• ANLAR, Ömer (Ağustos 2018). Suriyeli Doktorların Gözünden Mülteciler ve Sağlık. USLU, Yeter Demir (Ed.). Göç ve Sağlık-Sağlık Politikaları 1. 1. Baskı, İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi.
• BABAOĞLU, Cenay (2017). Kamu Politikası Analizine Yönelik Kavram¬sal ve Kuramsal Bir Çerçeve. Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt. 15, Sayı. 30. s. 512. http://www.yasader.org/web/yasama_dergisi/2015/sayi29/5-31.pdf, Erişim Tarihi: 8 Ocak 2019.
• BMMYK. Suriye Acil Durumu. (https://www.unhcr.org/tr/suriye-acil-du¬rumu, 2018). Erişim Tarihi: 2 Şubat 2019.
• BARIN, Hilal (Temmuz-Aralık 2015). Türkiye’deki Suriyeli Kadınların Toplumsal Bağlamda Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Göç Araştırmaları Dergisi, Cilt. 1, Sayı 2.
• BÜLBÜL Ayşenur ve KASAPOĞLU KIYIKLIK A. Betül (Ağustos 2018). Toplum Merkezlerinin Göç ve Uyum Sürecindeki Rolü. USLU, Yeter Demir (Ed.). Göç ve Sağlık-Sağlık Politikaları 1, 1. Baskı, İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi.
• ÇELİK, Neşe Baran (2015). Türk Hukukunda Uluslararası Koruma Başvurusunda Bulunan veya Uluslararası Korumadan Yararlanan Yabancıların Hak ve Yükümlülükleri. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı. Cilt. 1.
• DANIŞ, Didem ve PARLA Ayşe (2009). Nafile Soydaşlık: Irak ve Bulgaristan Türkleri Örneğinde Göçmen, Dernek ve Devlet.Toplum ve Bilim. Sayı 114. s. 136. http://research.sabanciuniv.edu/26757/1/NafileSoydaslik.pdf, Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.
• DEMİR, Fatih (2011). Kamu Politikası ve Politika Analizi Çalışmalarının Teorik Çerçevesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı. 30. s. 111-112. http://dergipark.gov.tr/dpusbe/issue/4772/65681, Erişim Tarihi: 22 Mart 2019.
• DEMİREL, Cansu Akbaş (Kasım 2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Statüler ve Hükümet Politikaları. KÖRÜKMEZ, Lülüfer ve SÜDAŞ, İlkay (Ed.).Göçler Ülkesi. 1. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• DENİZ, A. Çağlar, EKİNCİ Yusuf ve HÜLÜR A. Banu (Kasım 2016). Bizim Müstakbel Hep Harap Oldu Suriyeli Sığınmacıların Gündelik Hayatı. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dışişleri Bakanlığı. Katılım Ortaklığı Belgeleriﾭtilim-ortakligi-belgeleri_46226.html. Erişim Tarihi: 24 Ocak 2019.
• DURUEL, Mehmet (2017). Sosyo-ekonomik Yönleriyle Hatay’daki Suriyeliler. 1. Baskı. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• DUYGU, Fazilet (Ağustos 2018). Türkiye’de Doğan Suriyeli Çocuklar ve Sağlık. USLU, Yeter Demir (Ed.). Göç ve Sağlık-Sağlık Politikaları 1. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi.
• EKŞİ, Betül (2015) Avrupa’da Göç ve Mülteci Araştırmaları Üzerine Bir Değerlendirme. Marmara İletişim Dergisi. Sayı 24. 2015. s. 134. https:// dergipark.org.tr/maruid/issue/23441/249631. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019.
• EKŞİ, Nuray (Ekim 2014) Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku. 2. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi.
• ELÇİN, Doğa (2016). Türkiye’de Bulunan Suriyelilere Uygulanan Geçici Koruma Statüsü 2001/55 Sayılı Avrupa Konseyi Yönergesi ile Geçici Ko¬ruma Yönetmeliği Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Sayı 124. s. 12. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2016- 124-1570. Erişim Tarihi: 7 Ocak 2019.
• ELİK, Süleyman (2016) Arap Baharı Sonrası Ortadoğu’dan Türkiye’ye Göç: Türkiye’deki Suriyeliler. ÇEVİKER, Abdüllatif ve BAL, Faruk (Ed.). Türk-İslam Dünyasında Göç ve Göç Yönetimi. 1. Baskı. İstanbul: Akade¬mik Kitaplar Yayınevi.
• ERDOĞAN, M. Murat (Erdoğan, a) (Haziran 2015) Türkiye’ye Kitlesel Göçlerde Son ve Dev Dalga: Suriyeliler. ERDOĞAN, M. Murat ve KAYA, Ayhan (Ed.). Türkiye’nin Göç Tarihi 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ERDOĞAN, M. Murat (Erdoğan, b) (Nisan 2018). Suriyeliler Barometresi Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ERDOĞAN, M. Murat (Erdoğan, c) (Şubat 2018). Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Kabul ve Uyum. 2. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ERDOĞAN, M. Murat, KARAPINAR, Yelda Devlet ve AYDINLI Deniz (2013). Türkiye’nin Göç Politikası. YILDIZ, Mete ve SOBACI, Mehmet Zahid (Ed.). Kamu Politikası Kuram ve Uygulama. 1. Baskı. Ankara: Ad¬res Yayınları.
• ESKİOCAK, Muzaffer, MARANGOZ, Bahar ve ETİLER Nilay (Şubat 2016). Suriye, Türkiye ve Irak’ta Savaşın Bölgedeki Bulaşıcı Hastalıklara Etkileri.
• ERGİN,Işıl (Ed.). Savaş, Göç ve Sağlık, 1. Baskı, Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• Geçici Koruma Altındaki Yabancılara İlişkin Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Genelge. Genelge No: 2014/4. Genelge Tarihi: 18 Aralık 2014. https://www.afad.gov.tr/upload/Node/2311/files/Gecici-Koruma_Altinﾭdaki_Yabancilara_Iliskin_Hizmetlerin_Yurutulmesi_2014-4_.pdf.Erişim tarihi: 22 Şubat 2019.
• Geçici Koruma Altına Alınanlara Verilecek Sağlık Hizmetlerine Dair Esaslar. Yönerge No: 2875. Yönerge Tarihi: 25 Mart 2015. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1376,saglik-bakanligi-gecici-koruma-yonergesi- 25032015pdf.pdf?0. Erişim tarihi: 22 Şubat 2019.
• Geçici Koruma Altındaki Yabancılara İlişkin Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi, Genelge No: 2015/8. Genelge Tarihi: 12 Ekim 2015. https://www.afad.gov.tr/upload/Node/2311/files/2015_8_Gecici_Koruma_altindaki_Yabancilara_Iliskin_Saglik_Hizmetlerinin_Yurutulmesi.pdf.Erişim tarihi: 22 Şubat 2019.
• GENÇ, Deniz (Ağustos 2018). Göçmenlik, Dil Engeli ve Sağlık Hizmetleri. USLU, Yeter Demir (Ed.). Göç ve Sağlık-Sağlık Politikaları 1. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Geçici Koruma İstatistikleri.http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koruma_363_378_4713_icerik. Erişim Tarihi: 20 Mart 2019.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. İltica ve Göç Alanındaki Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal EylemPlanı.http://www.goc.gov.tr/icerik3/iltica-ve-goc-ulusal-eylem-plani_327_344_699. 24 Ocak 2019.
• Göçmen Sağlığı Merkezleri (GSM)/ Birimleri (GSB). Yönerge No: 906.Yönerge Tarih: 3 Eylül 2015. ankarabarosu.org.tr/.../Göçmen_Sağlığı_Merkezleri_Birimlerine_Dair_Yönerge.docx. Erişim Tarihi: 22 Şubat 2019.
• Grafiklerle Suriye’de 8. Yılına Giren Savaş. (15 Mart 2018). BBC News. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-43414137. Erişim Tarihi: 2 Şubat 2019.
• GÜL, Hüseyin (2015). Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri. Yasama Dergisi. Sayı 29. s. 8. http://www.yasader.org/web/yasama_dergi¬si/2015/sayi29/5-31.pdf. Erişim Tarihi: 8 Ocak 2019.
• GÜLTAÇ, Aylin Sinem ve BALÇIK Pınar Yalçın (2018). Suriyeli Sığın¬macılara Yönelik Sağlık Politikaları. Sakarya Tıp Dergisi. Cilt. 8. Sayı. 2. s. 200. http://dergipark.gov.tr/smj/issue/38004/394732. Erişim Tarihi: 7 Mart 2019.
• IŞIKÇI, Yasemin Mamur (2017). Türkiye’de Kamu Politikası Olarak 2000 Yılı Sonrası Uluslararası Göç Yönetiminin Analizi. Yalova Sosyal Bilim¬ler Dergisi. Yıl 8. Sayı 13. s. 29. http://dergipark.gov.tr/yalovasosbil/artic¬le/333885. Erişim Tarihi: 28 Ekim 2018.
• İÇDUYGU, Ahmet (Ocak 2014). Türkiye’ye Yönelen Uluslararası Göç Ha¬reketleri. İÇDUYGU, Ahmet. ERDER, Sema. GENÇKAYA, Ömer Faruk (Ed.). Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023: Ulus-devlet Oluşumundan Ulus-ötesi Dönüşümlere. İstanbul: Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Merkezi.
• KARSLI, Öznur (24 Ekim 2016). Suriyelilere Kepenk Ardında Ka¬çak Sağlık Hizmeti. Habertürk, https://www.haberturk.com/saglik/ha¬ber/1314338-suriyelilere-kepenk-ardinda-kacak-saglik-hizmeti. Erişim Tarihi: 25 Mart 2019.
• KAYIKÇI, Sabrina (2013). Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Politika Analizi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt. 26. Sayı. 1. s. 63-64. http://dergipark. gov.tr/bilgisosyal/issue/29136/311643#article_cite. Erişim Tarihi: 20 Mart 2019.
• KİRİŞÇİ, Kemal (Haziran 2014). Misafirliğin Ötesine Geçerken: Türki¬ye’nin Suriyeli Mülteciler Sınavı. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu&Brookings Enstitü. Ankara.
• KİRİŞÇİ, Kemal ve KARACA, Sema (Haziran 2015). Hoşgörü ve Çelişkiler: 1989, 1991 ve 2011’de Türkiye’ye Yönelen Kitlesel Mülteci Akınları.
• ERDOĞAN, M. Murat ve KAYA, Ayhan (Ed.). Türkiye’nin Göç Tarihi 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• KOYUNCU, Ahmet (Ekim 2014). Kentin Yeni Misafirleri Suriyeliler. 1. Baskı. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Mersin’de Suriyelilerin İşlettiği Kaçak Sağlık Merkezi Ortaya Çıkarıldı. (2 Haziran 2018). Milliyetﾭlerin-islettigi-kacak-mersin-yerelhaber-2840638/. Erişim Tarihi: 25 Mart 2019.
• Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) (Nisan 2014). Suriye’ye Komşu Ülkelerde Suriyeli Mültecilerin Durumu: Bulgular, Sonuçlar ve Öneriler. Ankara.
• ÖRSELLİ, Erhan ve BABAHANOĞLU Veysel (Nisan 2016). Türkiye’nin Göç Yönetimi ve Göç Politikalarının Gelişimi: Bir Kamu Politikası Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt. 9. Sayı 43.
• ÖZDEMİR, Erol (Aralık 2017). Suriyeli Mülteciler Krizinin Türkiye’ye Etkileri. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi. Cilt. 1. Sayı. 3. s. 128. http://dergipark.gov.tr/uksad/issue/33359/371266. Erişim Tarihi: 21 Mart 2019.
• ÖZER, Y. Yeşim (Ekim 2011). Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Çalışma Alanı Olarak Uluslararası Göç: Yasalaşma ve İdari Yapılanma Sürecinin Değerlendirilmesi. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. No 45.
• ÖZTÜRK, Neva Övünç (2017). Geçici Korumanın Uluslararası Koruma Rejimine Uyumu Üzerine Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Cilt.66. Sayı. 1. s. 203. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/2204/22871.pdf. Erişim Tarihi: 13 Mart 2019
• SIHHAT Projesi (2019). http://www.sihhatproject.org/proje-faaliyetleri_0-657. Erişim Tarihi: 27 Mart 2019.
• TAŞ, İ. Ethem, KOÇAR, Hatice ve ÇİÇEK Yeter (2017). Mülteci Sorununun Çözümüne İlişkin Yeni Bir Yapılanma: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt. 22. Göç Özel Sayısı. s. 1377. http://iibfdergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/352/files/yil-2017-cilt-22-sayi-goc-yazi07-29122017.pdf. Erişim Tarihi: 24 Ocak 2019
• TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu (TBMM, a) (Şubat 2012). Ülkemize Sığınan Suriye Vatandaşlarının Barındıkları Çadırkentler Hak¬kında İnceleme Raporu. Ankara. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/in¬sanhaklari/docs/2012/raporlar/28_02_2012_1.pdf. Erişim tarihi: 3 Şubat 2019.
• TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu (TBMM, b) (Mart 2018). Göç ve Uyum Raporu. Ankara. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhak¬lari/docs/2018/goc_ve_uyum_raporu.pdf. Erişim tarihi: 20 Mart 2019.
• TOPAL, Ahmet Hamdi (2015). Geçici Koruma Yönetmeliği ve Türki¬ye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü. İstanbul Medipol Üniversitesi Hu¬kuk Fakültesi Dergisi 2 (1). s. 10. http://www.medipol.edu.tr/Document/ Galeri/Dokuman/hukuk_dergisi/Gecici_Koruma_Yonetmeligi_ve_Turkiye_deki_Suriyelilerin_Hukuki_Statusu.pdf. Erişim Tarihi: 12 Ocak 2019.
• TÜRK, Gül Dilek (2016). Türkiye’de Suriyeli Mültecilere Yönelik Sivil Toplum Kuruluşlarının Faaliyetlerine İlişkin Bir Değerlendirme. Marmara İletişim Dergisi. Sayı. 25. s. 48. http://dergipark.gov.tr/download/article-fi¬le/219510. Erişim Tarihi: 20 Mart 2019.
• Uluslararası Göç Örgütü Göç Terimleri Sözlüğü, 2. Baskı.
• USLU, Yeter Demir (Ed.) (Ağustos 2018). Göç ve Sağlık-Sağlık Politika¬ları 1. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi.
• USTA, Aydın (2013). Kamu Politikaları Analizine Kuramsal Bir Bakış. Yasama Dergisi. Sayı 24. s. 78. http://www.yasader.org/web/yasama_der¬gisi/2013/sayi24/78-102.pdf. Erişim Tarihi: 8 Ocak 2019.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Kanun No: 6458. Kabul tarihi: 11 Nisan 2013. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130411-2. htm. Erişim Tarihi: 26 Ocak 2019.
• YETİŞ, Muhammed Murtaza (Ağustos 2018). Geçicilikten Kalıcılığa Sağ¬lıklı Bir Göç Yönetimi Politikasının Oluşturulması. USLU, Yeter Demir (Ed.). Göç ve Sağlık-Sağlık Politikaları 1. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi
• YILDIZ, İbrahim (Mayıs 2018). Türkiye’ye Uluslararası Göçler ve Türkiﾭye’nin Göç Politikası. 1. Baskı. Ankara: Kırmızı Çatı Yayınevi.
• YILDIZ Mete ve SOBACI M. Zahid (2013). Kamu Politikası ve Kamu Politikası Analizi Genel Bir Çerçeve. YILDIZ, Mete ve SOBACI, Mehmet Zahid (Ed.). Kamu Politikası Kuram Kamu Politikası Analizi Genel Bir Çerçeve. YILDIZ, Mete ve SOBACI, Mehmet Zahid (Ed.). Kamu Politikası Kuram ve Uygulama. 1. Baskı. Ankara: Adres Yayınları