Pronatalist Politikaların Var Olma Kaygısındaki Etkilerini Afgan Sığınmacı Kadınlar Üzerinden Düşünmek

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 151 - 178, 03.06.2024

Merve Uysal

Öz

Tarih boyunca insanlığın gündeminde önemli bir mesele olarak kendine yer bulan göç olgusunu hazırlayan sebepler savaşlar, dini çatışmalar ve ekonomik buhranlar gün geçtikçe çok daha fazla insanı etkisi altına almıştır. Söz konusu gelişmeler göz önünde bulundurularak, son çeyrek asırda uluslararası göç hareketlerine yönelik çalışmalarda geniş bir araştırma alanına sahip olmuştur. Nitekim konu ile ilgili çalışmaların -yakın tarihli olanlarına kadar- merkezinde asıl aktörler erkekler olmuş; kadınlarsa görünmez bir statüde kalmıştır. Feminist teorisyenler tarafından yürütülen yeni çalışmalarda ise göç eden kadınların gittikleri yerde düzeni yeniden inşası sürecinde kilit bir rol oynadıklarına işaret edilmiştir. Söz gelimi, Afganistan’da 1979 senesindeki Sovyet işgalinden bu yana, durmaksızın devam eden iç kargaşa ve dış müdahaleler ülkeyi sosyoekonomik ve siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü bir hale dönüştürmüştür. 2000’li yılların başından itibaren ise ülkede gerek müdahil aktörlerin tutumu gerekse her geçen gün artan şiddet olaylarının neticesinde, halk Türkiye başta olmak üzere komşu ülkelere göç etmek zorunda kalmıştır. Bu gelişmelere paralel olarak bu araştırma Afgan sığınmacı kadınlarının, yeni mekanlarındaki biyolojik üretim faaliyetlerindeki rolü üzerinden ulusal kimlik ile değerleri şekillendiren rolüne odaklanmaktadır. Bu bağlamda, kadının göç olgusunda aktif bireyler olarak yer almasının yanı sıra dünyaya çok sayıda çocuk getirerek kültür aktarımının ögeleri olarak varoluş kaygısının önüne geçmeye çalıştıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Göç, Afgan Sığınmacı Kadınlar, Pronatalist Politikalar, Ulusal Kimlik, International Migration, Afghan Refugee Women, Pronatalist policies, National Identity

Considering the Impact of Pronatalist Policies on the Existential Anxiety Through Afghan Refugee Women

Öz

Wars, religious conflicts and economic depressions have affected more people day by day as reasons that prepare the concept of migration, which has claimed a critical place in the agenda of humanity throughout history. Considering the mentioned developments, studies on international migration movements have been conducted in a broad research area in the last thirty years. As a matter of fact, the main actors at the center of the studies on the subject (until the recent ones) were men, while women remained in an invisible status. New studies by feminist theoreticians point out that migrant women play a vital role in the process of rebuilding order wherever they go. For example, since the Soviet invasion of Afghanistan in 1979, on-going internal conflicts and foreign interventions have transformed the country into a place of where socioeconomic and political instability. Since the early 2000s, due to the attitude of the actors involved and the ever-increasing violence incidents daily, people have been forced to migrate to neighboring countries, especially Turkey. In parallel with these developments, this research focuses on Afghan refugee women's role in shaping national identity and values through their role in biological production activities in their new spaces. In this context, it is seen that in addition to the active participation of women in the phenomenon of migration, they pay effort to become elements of cultural transfer and prevent existential anxiety by bringing several children to the world.

Anahtar Kelimeler

International Migration, Afghan Refugee Women, Pronatalist policies, National Identity

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2016). Göç Sosyolojisi (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Afshar, H. (2007). Women, Wars, Citizenship, Migration, and Identity: Some illustrations from the Middle East. The Journal of Development Studies, 43(2), 237-244.
• Alemi, Q., Stempel, C., Koga, P. M., Smith, V., Danis, D., Baek, K. ve Montgomery, S. (2017). Determinants of Health Care Services Utilization Among First Generation Afghan Migrants in Istanbul. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(2), 201.
• Anthias, F. ve Cederberg, M. (2006). State of Art: Theoretical Perspectives and Debates in the UK. Working Paper 2-WP4, Integration of Female Immigrants in Labour Market and Society.
• Arpacı M. (2020). Ulusaşırı Göç ve Toplumsal Cinsiyet: Erzincan’da Yaşayan Afgan Kadınlar Örneği. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 135-154.
• Basmacı, A. (2020). Türkiyedeki Mülteci ve Sığınmacılara Sağlanan Sosyal Hizmetlerin İncelenmesi: İzmir İli Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Üsküdar Üniversitesi.
• Bozok, N. ve Bozok, M. (2018). “Göçmen İstekleri” Yaklaşımı Işığında Beykoz, Karasu Mahallesi’ndeki Refakatsiz Afgan Göçmen Çocukların Yaşamlarını Sürdürme Mücadeleleri. Moment Dergi, 5(2), 416-440.
• Carling, J. (2005). Gender Dimensions of International Migration. Global Migration Perspectives, 35, 1-26.
• Castles S. ve Miller, M.J. (2009). The Age of Migration: International Population Movements in the Modern World (4th ed.). New York: Guilford Press.
• Central Intelligence Agency (CIA) (2022a). The World Factbook: Afghanistan, People and Society, Birth Rate. Erişim adresi: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/afghanistan/#people-and-society
• Central Intelligence Agency (CIA) (2022b). The World Factbook: Total Fertility Rate, Afghanistan. Erişim adresi: https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/total-fertility-rate/
• Dashti, Z. (2021). Afganistan’da Taliban’ın İktidara Gelmesi İle Yaşanan İç ve Dış Göç Krizi. Avrasya Sosyal ve Ekonomik Araştırmaları Dergisi, 8(4), 381-403.
• Dedeoğlu, S. ve Gökmen, Ç. E. (2020). Göç Teorileri, Göçmen Emeği ve Entegrasyon: Kadınların Yeri. Türkiye’de Göç Araştırmaları, 18.
• Doğan, Y. (2019). Trabzon’da Yaşayan Afganistan Uyruklu Sığınmacıların Göç Deneyimleri ve Sorunları. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 5(7), 11-29.
• Doğu, E. (2022). Uluslararası Koruma Kapsamında Bulunan Afganistan Uyruklu Yabancıların Gelecek Beklentileri: Nevşehir İli Örneği. Göç Araştırmaları Dergisi, 8(1), 35-69.
• Erol, H. ve Yaylacı, F. G. (2022). Türkiye’deki Afgan Sığınmacılar ve Medya Temsilleri Bağlamında Görüşleri. Göç Dergisi, 9(2), 181-206.
• Eryurt M. A ve Koç İ. (2017). Türkiye’de Afganistan Uyruklu Uluslararası Koruma Başvurusu ve Statüsü Sahipleri Üzerine Analiz: Türkiye’ye Geliş̧ Sebepleri, Türkiye’de Kalışları, Gelecek Planları ve Amaçları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Faist, T. ve Schiller, G. (2010). Migration, Development, and Transnationalization. A Critical Stance. New York: Berghahn Books Press.
• Fişek, N. (1975). Ekonomik Kalkınma, Nüfus ve Hukuk. Ekonomi ve Hukuk Kongresi Zabıtları, Türkiye Barolar Birliği Yayını. Erişim adresi: https://www.ttb.org.tr/n_fisek/kitap_2/18.html
• Freedman, J. (2015). Gendering the International Asylum and Refugee Debate. London: Palgrave Macmillan.
• Geyik, S. (2018). Göç ve Afganlar: “İstikrarlı Mülteciler”. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2), 128-159.
• Giddens, A. (2006). Sociology (5th ed.). Cambridge: Polity Press.
• Gladwell, C. ve Elwyn, H. (2012). Broken Futures: Young Afghan Asylum Seekers in the UK and in Their Country of Origin. London: Refugee Support Network.
• Gouws, A. (2007). The Feminization of Migration. Berlin: Research Gate.
• Göç İdaresi Başkanlığı (2013). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130411-2.htm
• Göktuna Yaylacı, F. (2017). Eskişehir Yerel Basınında "Mülteciler" ve "Suriyeliler". Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20(1), 1-40.
• Habibullah, F. (2023). Türkiye’de Yalnız Yaşayan Afgan Göçmen Kadınların Yaşam Hikâyeleri: İstanbul Zeytinburnu Örneği, Uluslararası İlişkiler Çalışmaları Dergisi, s.14-24.
• Hamsici, M. (2021, 30 Ağustos). Türkiye'deki Afganlarla İlgili Neler Biliniyor?. BBC News. Erişim adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-58342885
• Institute for Economics ve Peace (2022). Global Peace Index 2022: Measuring Peace in a Complex World. Erişim adresi: https://www.visionofhumanity.org/wp-content/uploads/2022/06/GPI-2022-web.pdf
• İltir, M. (2023, 18 Ocak). Türkiye’nin Düzensiz Göç İstatistikleri. Doğruluk Payı. Erişim adresi: https://www.dogrulukpayi.com/bulten/turkiye-nin-duzensiz-goc-istatistikleri
• Kandi̇yoti̇, D. (1997). Modernin Cinsiyeti: Türk Modernleşmesi Araştırmalarında Eksik Boyutlar. Bozdoğan, S. ve Kasaba R. (Der.) Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, içinde (221-241). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Karakaya, E., Coşkun, A. M., Özerdoğan, N. ve Yakıt, E. (2017). Suriyeli Mülteci Kadınların Doğurganlık Özellikleri ve Etkileyen Faktörler: Kalitatif Bir Çalışma. Journal of International Social Research, 10(48), 417-428.
• Karakaya, C. ve Karakaya, E.N. (2021). Türkiye’nin Göz Ardı Edilen Göçmenleri: Afganlar. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 7(1), 100-111.
• McAuliffe, M. ve A. Triandafyllidou (eds.) (2021). World Migration Report 2022. International Organization for Migration (IOM), Geneva.
• Mülteciler Derneği (2023, 21 Ağustos). Sosyal Uyum Yardımı (SUY) Programı. Erişim adresi: https://multeciler.org.tr/yabancilara-yonelik-sosyal-uyum-yardimi-programi-suy/#:~:text=Yardımın%20miktarı%20kişi%20başı%20aylık,Ofisi%20(ECHO)%20tarafından%20sağlanmaktadır
• Oktay, E. Y. (2014). Türkiye’de Cumhuriyet’in İlanından Günümüze Uygulanan Nüfus Politikaları. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 31-53.
• Olwig, K. F. (2003). Transnational Socio-Cultural Systems and Ethnographic Research: Views from an Extended Field Site. International migration review, 37(3), 787–811.
• Özgür-Baklacıoğlu N. (2017). Uluslararası Sınırların Gölgesinde Mülteci Kadınlar. İstanbul: Der Yayınları.
• Özyakışır, D. (2013). Göç Kuram ve Bölgesel Bir Uygulama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Rahmani, F. (2019). Gender and Migration from Afghanistan: An Analysis of Women’s Empowerment and Migration (Doctoral Dissertation). Aydın University Institute of Social Sciences, İstanbul.
• Stack, J. A. ve Iwasaki, Y. (2009). The Role of Leisure Pursuits in Adaptation Processes among Afghan Refugees Who Have Immigrated to Winnipeg, Canada. Leisure Studies, 28(3), 239-259.
• Tambini, D. (2001). Post-National Citizenship, Ethnic and Racial Studies, 24(2), 195–217.
• The Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2022). Migration Flows Bounced back in 2021. https://www.oecd-ilibrary.org/sites/30fe16d2-en/index.html?itemId=/content/publication/30fe16d2-en
• Türkiye Göç Raporu. (2016). T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (1982). Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete, 17 Mart 1982. Erişim adresi: https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/DM__/d02/c004/b065/dm__020040650342.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK) (2020). Vatandaşlık Ülkesine göre Türkiye'ye Gelen ve Türkiye'den Giden Göç, 2016-2019. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=göç
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) (2006). UNHCR Master Glossary of Terms. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/glossary/#m
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) (2018). Global Trends Forced Displacement in 2017. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/statistics/unhcrstats/5b27be547/unhcr-globaltrends-2017.html
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) (2021). Global Report 2021. Erişim adresi: https://reporting.unhcr.org/globalreport2021/pdf
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) (2022). UNHCR: Küresel Yerinden Edilme, On Yıldır Artan Eğilimi Aşarak Başka Bir Rekor Kırdı. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/tr/35627-forced-displacement-hit-record-high-in-2021-with-too-few-able-to-go-home.html
• United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF) (2019). Afghanistan: Education Equity Profile for Adolescent Girls. Erişim adresi: https://www.unicef.org/rosa/media/5491/file/Afghanistan
• Üstün, K. ve Vargün, B. (2022). Uluslararası Göç ve Afgan Göçmenler Örneği. Belgü, 6, 76-86.
• Yaser, A., Slewa-Younan, S., Smith, C. A., Olson, R. E., Guajardo, M. G. U. ve Mond, J. (2016). Beliefs and Knowledge about Post-Traumatic Stress Disorder amongst Resettled Afghan Refugees in Australia. International Journal of Mental Health Systems, 10(1), 1-9.
• Yeler, A. (2021). Düzensiz Göçmenlerde Sosyo-Kültürel Entegrasyon: Ankara’da Yaşayan Afgan-Özbek Türkler. İmgelem, 5(9), 419-445.
• Yılmaz, E. A. ve Özer, Y. E. (2022). İtme Çekme Kuramı Bağlamında Türkiye'deki Suriyelilere Yönelik Bir Alan Araştırması: Aydın İli Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 13(1), 282-295.
• Yüksel, Y. (2007). Türkiye’de Demografik Geçiş Süreci ve Sosyal Politikalar. (Uzmanlık Tezi) Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayını.