Restoran Çalışanların Covid-19 Korkusu ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Hatay Örneği

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 447 - 463, 30.10.2021

Seyran Reyhandalı , Hasan Cinnioğlu

https://doi.org/10.32958/gastoria.969438

Öz

Restoran işletmeleri çalışanlarına yönelik gerçekleştirilen bu araştırmanın temel amacı; Hatay ilinde faaliyet gösteren restoran işletmelerinde çalışanların Covid-19 korkusu ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Buna bağlı olarak çalışanlarda Covid-19 korkusunun tükenmişliğin alt boyutları olan duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve düşük kişisel başarının çalışanlar üzerindeki etkilerini belirlemek bu çalışmanın alt amaçları arasında yer almaktadır. Covid-19 salgınını inceleyen birçok çalışma olmasına rağmen, restoran işletmeleri ve çalışanlarının tükenmişlik düzeylerini inceleyen fazla çalışmaya rastlanılmamış olması nedeniyle bu araştırma önem arz edebilmektedir. Araştırmanın evrenini Hatay ilinde faaliyet gösteren restoran işletmeleri çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmanın yapılması için seçilen bölgenin turizm potansiyeline sahip, gelişmekte olan bir bölge olması ve bununla beraber restoran işletmelerinin artış göstermesi nedeniyle Hatay ili tercih edilmiştir. Bu amacı gerçekleştirmek için Hatay ilinde faaliyet gösteren restoran işletmeleri çalışanlarından anket yöntemi ile veriler elde edilmiştir. Restoran çalışan sayısının net olarak bilinmemesi nedeniyle sınırsız evren kabul edildiğinden örneklem olarak 384 kişi yeterli sayı olarak kabul edilmiştir. Söz konusu işletmelerin içerisinde bulunduğumuz pandemi nedeniyle anketin yapıldığı dönemde birçok restoran işletmesi kapalı olduğundan toplamda 274 anket yapılabilmiştir. Elde edilen veriler sonucunda; çalışanların Covid-19 korkusu ve tükenmişlik düzeyleri arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte tükenmişliğin alt boyutları açısından bakıldığında Covid 19 korkusu ile duygusal tükenme arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Aynı şekilde duyarsızlaşma arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ancak bu ilişkilere rağmen Covid 19 korkusu ile kişisel başarı arasında herhangi bir ilişki tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Restoran İşletmeleri, Covid-19, Tükenmişlik

Determining the Relationship Between the Fear of Covid-19 and Burnout Levels of Restaurant Employees: The Case of Hatay

Öz

The main purpose of this research is; The aim of this study is to determine the relationship between
the fear of Covid-19 and burnout levels of restaurant employees operating in Hatay. Accordingly,
determining the effects of fear of Covid-19 on employees, emotional exhaustion, depersonalization
and low personal achievement, which are sub-dimensions of burnout, are among the sub-objectives
of this study. Although there are many studies examining the Covid-19 outbreak, this research is
important because there are limited studies examining the burnout levels of restaurant businesses
and their employees. The universe of the research consists of the employees of restaurant businesses
operating in Hatay. The province of Hatay was preferred due to the fact that the region chosen for
the research is a developing region with tourism potential and the increase in restaurant businesses.
In order to achieve this aim, data were obtained from the employees of restaurant businesses
operating in the province of Hatay by survey method. The developed questionnaire was approved
by the Iskenderun Technical University Ethics Committee. Data were collected online (due to
pandemic conditions) in May-June 2021. Since the number of restaurant employees is not known
exactly, 384 people were accepted as a sufficient number as the sample, since it was accepted as an
unlimited universe. Due to the pandemic we are in, a total of 274 surveys were made, as many
restaurant businesses were closed during the survey period. As a result of the data obtained; It has
been determined that there is a positive and significant relationship between the fear of Covid-19
and burnout levels of the employees. However, in terms of the sub-dimensions of burnout, a positive
and significant relationship was found between the fear of Covid-19 and emotional exhaustion.
Likewise, a positive and significant relationship was found between depersonalization..

Anahtar Kelimeler

Restaurant Operations, Covid-19, Burnout

Kaynakça

• Ahorsu, D. K., Lin, C. Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D. ve Pakpour, A. H. (2020). The fear of covıd-19 scale. Development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-9.
• Alaeddinoğlu, F. ve Rol, S. (2020). Covid-19 pandemisi ve turizm üzerindeki etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Salgın Hastalıklar Özel Sayısı), 233-258.
• Arpaci, I., Karataş, K. ve Baloğlu, M. (2020). The development and initial tests for the psychometric properties of the covıd-19 phobia scale (C19P-S). Personality and Individual Differences, 164, 110108.
• Atay, L. (2020). Covid-19 salgını ve turizme etkileri. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(1), 168-172.
• Aydın, B. ve Doğan, M. (2020). Yeni koranavirüs (covıd-19) pandemisinin turistik tüketici davranışları ve Türkiye turizmi üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi, Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 6(1), 93-115.
• Bakar, N. A. ve Rosbi, S. (2020). Effect of coronavirus disease (COVID-19) to tourism industry. International Journal of Advanced Engineering Research and Science, 7(4), 189-193.
• Barua, S. (2020). Understanding coronanomics: The economic implications of the coronavirus (COVID-19) pandemic, SSRN 3566477’de mevcuttur. 1-44.
• Birdir, K. ve Tepeci, M. (2003). Otel genel müdürlerinde tükenmişlik sendromu ve tükenmişliğin genel müdürlerin işlerini değiştirme eğilimlerine etkisi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 14(2), 93-106.
• Bozkurt, Y., Zeybek, Z. ve Aşkın, R. (2020). Covid-19 pandemisi: Psikolojik etkileri ve terapötik müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 304-318.
• Budak, G. ve Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-108.
• Chohan, K., Fetzer, K., Heiser, S. R. ve Norman, S. (2020). From burnout to wellness: Using appreciative ınquiry to shift midmichigan health towards a strengths-based perspective. Master of applied positive psychology (MAPP) service learning projects.
• Cinnioğlu, H., Salha, H. ve Yazıt, H. (2017). Yiyecek içecek işletmelerinde çalışan işgörenlerin psikolojik sözleşme ihlal algılarının tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi Tekirdağ örneği. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(4), 45-58.
• Cinnioğlu, H., Atay, L. ve Karakaş, E. (2019). Algılanan liderlik tarzının tükenmişlik düzeyine etkisi: Çanakkale otel işletmelerinde bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(6), 157-165.
• Cinnioğlu, H. (2021). Covid 19 pandemi sürecinde otel yöneticilerinin sergiledikleri liderlik davranışları: İstanbul örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 34-46.
• Demir, M., Günaydın, Y. ve Demir, Ş. Ş. (2020). Koronavirüs (Covid-19) salgınının Türkiye'de turizm üzerindeki öncülleri, etkileri ve sonuçlarının değerlendirilmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(1), 80-107.
• Gann, M. L. (1979). The role of personality factors and job characteristics in burnout: A study of social service workers. Unpublished Doctoral Dissertation, University of California at Berkeley. 1-143.
• Golembiewski, R. T., Boudreau, R. A., Sun, B. C. ve Luo, H. (1998). Estimates of burnout in public agencies: Worldwide, how many employees have which degrees of burnout and with what consequences? Public Administration Review, 58(1), 59-65.
• Gormeli Kurt, N. ve Gunes, C. (2020). How has covid‐19 pandemic affected crowded emergency services? International Journal of Clinical Practice, 74(12).
• Griffith, A. K. (2020). Parental burnout and child maltreatment during the covıd-19 pandemic. Journal of Family Violence, 1-7. https//doi.org/10.1007/s10896-020-00172-2.
• Hall, C. M. (2010). Crisis events in tourism: Subjects of crisis in tourism. Current İssues in Tourism, 13(5), 401-417.
• Haywood, K.M. (2020). A post covıd-19 future - tourism reimagined and reenabled, Tourism Geographies, 22(3), 599-609.
• İflazoğlu, N. ve Aksoy, M. (2020). Tüketicilerin covıd-19 salgını sürecinde yiyecek-içecek işletmelerinden bekledikleri hizmetin niteliğine ilişkin bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 3362-3377.
• Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (burnout) sendromu. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68(1), 29-32.
• Kılınç, O. (2011). Restoran işletmelerinde hizmet garantisi uygulamalari ve müşteri tercihlerine etkileri. (Doktora Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın
• Köşker, H. (2017). Krizlerin turizm sektörüne etkileri üzerine bir araştırma. 2016 yılı Türkiye örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 216-230.
• Morina, S. M. ve Avdimetaj, S. K. (2020). Impact of legal and economıc measures on the management of global pandemıc covid-19 in the western balkans. Tam Metin Bildiriler Kitabı–Sosyal Bilimler, 121.
• Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal Of Occupatıonal Behavıour, 2, 99-113.
• Maslach, C., Jackson, S. E. ve Leiter, M. (1996). Maslach Burnout İnventory (3rd ed.). Palo Alto, CA: Consulting psychologists press. 191-218.
• Okat, Ç., Bahçeci, V. ve Ocak, E. (2020). COVİD-19 (Yeni Koronavirüs) salgınının neden olduğu krizin yiyecek içecek işletmeleri üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi. Uluslararası Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 201-218.
• Polizzi, C., Lynn, S. J. ve Perry, A. (2020). Stress and coping in the time of covid-19: Pathways to resilience and recovery. Clinical Neuropsychiatry, 17(2).
• Rada, R. E. ve Johnson-Leong, C. (2004). Stress, burnout, anxiety and depression among dentists. The Journal of the American Dental Association, 135(6), 788-794.
• Saçlı, Ç. (2011). Otel işletmelerinde tükenmişlik sendromu: Konya ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Satici, B., Gocet-Tekin, E., Deniz, M. E. ve Satici, S. A. (2020). Adaptation of the fear of COVID-19 Scale: Its association with psychological distress and life satisfaction in Turkey. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-9.
• Sulkowski, L. (2020). Covid-19 pandemic; Recession, virtual revolution leading to de-globalization? Journal of Intercultural Management, 12(1), 1-11.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2020). Covid-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) rehberi. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bilim Kurulu Çalışması, Ankara.
• Türkili, S., Uysal, Y., Tot, Ş. ve Mert, E. (2021). Aile hekimlerinde korona virüs salgını nedeniyle yaşanılan zorluklar, kaygı ve tükenmişlik durumlarının incelenmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 15(2), 348-356.
• Uluğ, B. D. (2020). COVID-20 ruhsal bozukluklar pandemisi mi olacak? Türk Psikiyatri Dergisi, 31(4), A3-A4.
• Ulutaşdemir, N. (Ed). (2021). Covid 19 pandemisinde sağlık hizmetleri 1. İksad Yayınevi.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2013). Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Üstün, Ç. ve Özçiftçi, S. (2020). COVID-19 pandemisinin sosyal yaşam ve etik düzlem üzerine etkileri: bir değerlendirme çalışması, Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 25(1), 142-153.
• Yumru, M. (2020). COVID-19 ve sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Klinik Psikiyatri, 23(1), 5-6.
• World Health Organization. WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19—11 March 2020. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2020.