TÜRKİYE İLE BRICS ÜLKELERİNDE ENFLASYON, FAİZ ORANLARI VE PARA ARZI İLE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİNİN KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 31 - 50, 16.05.2019

Nuri Hacıevliyagil , Ahmet Şit , Berna Doğan

Öz

Bu
çalışmanın amacı, ekonomiyi etkileyen makro değişkenlerden olan enflasyon, faiz
oranları ve para arzının döviz kuru üzerinde etkili olup olmadığının
araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda, söz konusu değişkenlerin döviz kuru
üzerindeki etkilerinin Türkiye ile BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve
Güney Afrika) ülkelerinde karşılaştırması yapılmıştır. Çalışma 2002M01-2017M12
yıllarına ait 16 yıllık 192 aylık dönemde incelenmiştir. Çalışmada ADF Birim
Kök testi, Johansen Eşbütünleşme Testi, VAR Analizi, FMOLS Yöntemi, VEC Hata
Düzeltme Modeline dayalı Granger Nedensellik testleri kullanılmıştır. Çalışma
sonucunda, Güney Afrika hariç diğer bütün BRICS-T ülkelerinde döviz kuru ile
aynı yönlü bir ilişki vardır. Faiz oranı katsayılarının diğer değişkenlere
nazaran fazla yüksek olmaması nedeniyle çalışmada yer alan bütün ülkelerde faiz
oranı ile döviz kuru arasında güçlü bir ilişkinin olmadığını ortaya çıkmıştır.
Enflasyon oranı ise Çin hariç çalışmada yer alan bütün ülkeler için döviz kuru
ile ters orantılı çıkmıştır. Para arzı Çin hariç çalışmada yer alan bütün
ülkelerde döviz kuru ile aynı yönlü hareket etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon oranı, Faiz Oranı, Para Arzı, Johansen Eşbütünleşme Testi, VEC Granger Nedensellik

Kaynakça

• Aksu, H. ve Emsen, Ö.S. (2018). Enflasyon, Faiz ve Döviz Kuru İlişkileri: Türkiye İçin ARDL Analizleri İle Asimetrik Eş-Bütünleşme Araştırması (2003: 01-2017: 12). Atatürk Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimleri Fakültesi.33-1.
• Bal, O. (2012). Döviz Kuru, Mevduat Faiz Oranı, Enflasyon ve Devlet İç Borçlanma Senetleri İlişkisi (1994–2008). Akademik Bakış Dergisi. 31, 1-20.Brailsford, T. ve Penm, J.H.W. ve Lai, C.D. (2006). Effectiveness Of High Interest Rate Policy On Exchange Rates: A Reexamination Of The Asian Financial Crisis. Journal Of Applied Mathematics and Decision Sciences. 1-9.
• Çatalbaş, G.K. (2007). Türkiye’de Para Arzı İle Enflasyon Arasındaki ilişkinin Parametrik Olmayan Regresyon Analizi İle İncelenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 9 (3), 197-212.
• Dünya (2018). Türkiye İçin BRICS Fırsatı. (https://www.dunya.com/ekonomi/turkiye-icin-brics-firsati-haberi-423320, 24.07.2018)
• Fortune (2018). BRICS Ülkeleri Diplomasi ve Ekonomide Yükselişte. (http://fortuneturkey.com/brics-ulkeleri-diplomasi-ve-ekonomide-yukseliste-39688, 24.07.2018)Gujaratı, D.N. ve Dawn C. P. (2012). Temel Ekonometri. 5. Basım. Ekim 2012. İstanbul. (Çev). Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen.
• Gül, E. ve Ekinci, A. (2006). Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984 – 2003. Sosyal Bilimler Dergisi. 1, 91-106.
• Granger, C. W. J., (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica. 37 (3), 424–438.
• Hacıevliyagil, N. ve Demir, Y. (2016). Döviz Kurunun Temel Makro Ekonomik Değişkenlerle İlişkisi: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Karşılaştırması. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi. 53 (615), 41-64.
• Katusiime, L. ve Agbola, F.W. (2018). Modelling The Impact Of Central Bank InterventionOn Exchange Rate Volatility Under Inflation Targeting. Applied Economics50 (40), 4373–4386.
• Kim, S. ve Lim, K. (2018). Effects Of Monetary Policy Shocks On Exchange Rate In Small Open Economies. Journal of Macroeconomics Elsevier. 56, 324-339.Kök, R., İspir, M.S. ve Arı, A.A. (2010). Zengin Ülkelerden Azgelişmiş Ülkelere Kaynak Aktarma Mekanizmasının Gerekliliği ve Evrensel Bölüşüm Parametresi Üzerine Bir Deneme. (http://kisi.deu.edu.tr/recep.kok/Zengin_ispir.pdf)
• Kök, R. ve Şimşek, N. (2006). Endüstri-İçi Dış Ticaret, Patentler ve Uluslararası Teknolojik Yayılma. http://www.deu.edu.tr/userweb/recep.kok/dosyalar/ eidtpatentyayilma.pdf
• Lamia, B. ve Djelassi, M. (2017). The Relationship Between Exchange Rate and Inflation Targeting In Emerging Countries. Asian Economic and Financial Review. 7 (11), 1028-1038.
• Oktayer, A. (2010). Türkiye’de Bütçe Açığı, Para Arzı ve Enflasyon İlişkisi. Maliye Dergisi. 158, 431-447.Özmen, M. ve Koçak, F.İ. (2012). Enflasyon, Bütçe Açığı ve Para Arzı İlişkisinin ARDL Yaklaşımı İle Tahmini: Türkiye Örneği. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi. 16 (1), 1-19.
• Saraç, T. B. ve Karagöz, K. (2016), Impact of Short-Term Interest Rate On Exchange Rate: The Case of Turkey. Procedia Economics and Finance. 38, 195-202.Saraçoğlu, M., Kuzu, M. ve Kocaoğlu, F. (2015). Türkiye Ekonomisinde Sermaye Hareketleri, Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Arasındaki Etkileşimlerin Küresel Ekonomi Politik Çerçevesinde Analizi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi. 1 (2), 75-110.
• Sever, E. ve Mızrak, Z. (2007). Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkiler: Türkiye Uygulaması. Sakarya Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 13, 265-283.
• Studenmund, A.H. (2011). Using Econometrics: A Practical Guide. Pearson Publishers. New York.