ROMA İMPARATORLUĞU’NUN YIKILIŞININ ARDINDAN BATI AVRUPA’DA FEODALİTENİN KURULUŞU VE FEODAL YÖNETİMDEN MUTLAK MONARŞİYE GEÇİŞİN FİKRİ VE EKONOMİK TEMELLERİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 108 - 129, 16.05.2019

Ali Akkaya

Öz

Bugün, bizler için oldukça sıradan gelen ya da öyle olması gerektiğine inandığımız

demokrasi, cumhuriyet, meşruti monarşi, halk egemenliği gibi kavramlar bir anda ortaya

çıkmış ya da ilk günkü hali gibi varlığını devam ettiren olgular değildir hiç şüphesiz.

Yaşadığımız zamana gelene kadar pek çok badireler atlatmış olan bu olgular, özellikle Batı

özelinde yaşanmış ve fakat çeşitli şekillerde tüm dünyada yaşanan ya da arzulanan birer

model haline gelmiş ve ya getirilmiştir.

Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasıyla birlikte büyük bir çöküş yaşayan Batı dünyası,

gerisinde kaldığı dünyanın diğer uygarlıklarıyla mücadele etme ve en nihayetinde onları

geride bıraktığı yönündeki yaygın kanının hâkim olduğu bugüne gelinceye dek bazı

dönüşümler yaşamış, kendi dinamikleri sebebiyle bazı yönetsel, toplumsal, ekonomik, vb.

dönem ve süreçleri deneyimlemiştir. Bunlardan biri de, on dördüncü yüzyılda ortaya çıkan

monarşilerdir.

Monarşi, o günün dünyası için kendi toplumumuz da içinde olmak üzere, dünyanın

farklı bölgelerindeki diğer toplumları bakımından pek bir değişiklik ifade etmemekle birlikte,

feodal dönemi yaşamakta olan Batı Avrupa için büyük önem ve anlam taşımaktaydı. Böyle

bir dönüşüme kaynaklık etmesi sebebiyle Batı’nın yaşadığı süreçlerin ve “batılılaşma”

yolundaki bizim gibi toplumlarda bu süreçlerin daha iyi anlaşılması bakımından bir kırılma

noktası özelliği gösteren monarşilerin ortaya çıkışı önem arz etmektedir.

Üzerine çok fazla çalışma yapılan böylesi geniş bir konuyu, böylesi kısıtlı bir

çalışmada anlatmak oldukça zordur şüphesiz. Bu sebeple konunun kapsamı, geç feodalite ile

başlatılacak olup, monarşinin teorisyenleri olarak adlandırabileceğimiz Machiavelli, Jean

Bodin ve Thomas Hobbes’un yaşadığı döneme kadardır.

Belgesel gözlem yoluyla literatür taraması yöntemiyle hazırlanan bu çalışma üç bölüm

olarak planlanmış ve çalışmanın ilk bölümü, Avrupa’nın yaşadığı nev-i şahsına münhasır bir

süreç olarak feodal döneme ilişkindir. Feodalitenin oldukça farklı şekillerde ortaya çıkmış

olmasına karşın, genel özellikleri üzerinden en azından ana hatları incelenmeye çalışılacaktır.

İkinci bölümde, monarşilerin ortaya çıkmasına sebep olan atmosferin, aktörlerin,

değişimlerin ve unsurların genel bir resminin çizilmesi hedeflenmiştir. Bu yolla, değişime

sebep olan dönemin ruhunun ve gereklerinin netleşmesi daha da kolaylaşacaktır.

Son bölümde ise, monarşilerin hakim olduğu Batı Avrupa ve monarşilerin devamı

açısından çalışmalar yapan, yukarıda ismi telaffuz edilen isimler üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

feodal devlet, mutlak monarşi, feodalite

Kaynakça

• Goff, J.L. (2015). Ortaçağ Batı Uygarlığı. (çev: Güven, H. ve Güven, H.). Doğu Batı Yayınları. (eserin orijinali 1982’de yayımlandı), 54.Göze, A. (1983). Siyasal Düşünceler Tarihi. (2. Baskı). İstanbul: Fakülteler Matbaası, 90-158.Hayes, C. J. H. (2010). Milliyetçilik: Bir Din. (çev: Çiftkaya, M.). İz Yayıncılık. (eserin orijinali 1960’ta yayımlandı), 51.Heywood, A. (2012). Siyasetin Temel Kavramları. Ankara: Adres Yayınları.Hobbes, T. (2014). De Cive: Yurttaşlık Felsefesinin Temelleri. (çev: Zarakolu, C. D.). Belge Yayınları. (eserin Orijinali 1647’de yayımlandı), 1-24.Huberman, L. (2005). Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla. (çev: Belge, M.). İletişim Yayınları. (eserin orijinali 1963’te yayımlandı), 11-85.Kerr, G. (2011). Charlemagne’dan Lizbon Antlaşması’na Avrupa’nın Kısa Tarihi. (çev: Atay, C.). Kalkedon Yayınları. (eserin orijinali 2009’da yayımlandı), 54.Machiavelli, Niccolo. (2015). Hükümdar. (çev: Demircioğlu, G. ve Çavdar, A.). Dergah Yayınları. (eserin Orijinali 1532’de yayımlandı), 12-24.Pierson, C. (2015). Modern Devlet. (çev: Kutluğ, N. ve Erdoğan, B.). Chiviyazıları Yayınevi. (eserin orijinali 2011’de yayımlandı), 63-70.Russ, J. Avrupa Düşüncesinin Serüveni. (çev: Doğan, Ö.). Doğu Batı Yayınları. (eserin orijinali 1998’de yayımlandı), 69-129.Sander, O. (1999). Siyasi Tarih; İlkçağlardan 1918’e. (7. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi, 63-74.Yıldız Teknik Üniversitesi. (2207-2008). Toplumsal Yapılar Tarihsel Dönüşümler. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, 15-16.