Demokrasi Açısından Türkiye'de Kayyum Uygulaması

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 36 - 52, 18.11.2019

Cengiz Gürbüz

Öz

Türkiye’de
2016 yılında yaşanan darbe girişiminin ardından olağanüstü hal ilan edilmiş ve
bu olağanüstü halden sonra 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Belediyelere
kayyum atanması gerçekleştirilmiştir. Demokrasinin ilk basamağı olan yerel
yönetim birimlerine, seçilmişlerin yerine atanmışların görevlendirilmesi
nedeniyle kamuoyunda büyük tartışmalar yaşanmıştır. 

Demokrasinin sağlanması,
korunması ve geliştirilmesi günümüzde devletlerin yerine getirmesi gereken en
önemli görevler arasında yer almaktadır. Çalışma bu çerçevede değerlendirilerek
674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile uygulamaya geçirilen kayyum
uygulamasının demokrasinin özüne zarar verdiği ve şartlar ne olursa olsun
modern devletlerin hukuk ilkeleri çerçevesinde hareket etmesi gerektiği
değerlendirilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Yerel yönetimler, belediye, Kayyum

Kaynakça

• Ahaber, (05.11.2015). https://www.ahaber.com.tr/gundem/2015/11/05/pkkli-cemil-bayik-biz-olmasak-hdp-yuzde-5-alamazdi (Erişim Tarihi: 20.05.2019)
• Aliefendioğlu, Y. (1999). Siyasal Partiler ve Sivil Toplum Örgütleri. Anayasa Yargısı Dergisi. Cilt: 16. Sayı: 1.
• Akın, C. (1997). Türkiye’de Yerel Özerkliğin Anlamı. Türk İdare Dergisi, Sayı: 414.
• Aksaray, B. (2011). Roma Hukukunda Kadının Hak ve Fiil Ehliyeti. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Anayurt, Ö. (2007). Dönüşüm Sürecindeki Türkiye: Aktörler, Alanlar, Sorunlar içinde: Avrupa Birliği Sürecinde Türk Hukukunda Değişim. Davut Dursun, Burhanettin Duran ve Hamza Al (Ed.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ansay, S. Ş.(2002). Hukuk Tarihinde İslam Hukuku. Ankara: Turhan Kitapevi.
• Aytekin, Y. (1999). Hukuk Devleti ve Demokrasi. Yeni Türkiye Dergisi, Yıl: 5. Sayı: 29.
• Ateş, T. (1991). Demokrasi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Baharçiçek, A. ve Tuncel, G. (2011). Terörle Mücadelenin Zorlukları ve Bu Zorlukları Aşmada Farklı Bir Yaklaşım: Demokratik Mücadele Yöntemi. Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi. Cilt: 2. Sayı:2. www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423936130.pdf (Erişim Tarihi: 20.05.2019)
• Baharçiçek, A. (2000). Etnik Terör ve Etnik Terörle Mücadele Sorunu. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 10. Sayı:1.
• Bal, İ. (2006). 21.Yüzyılda Türk Dış Politikası içinde: Terörizm, Liberal Devlet ve Uluslararası İşbirliği. (Ed.İdris Bal). Ankara: Alfa Yayınları
• Bayhan, V. (2005). Sivil Toplum ve Demokrasi içinde: Türkiye’de Sivil Toplum Örgütleri, Demokrasi ve Patronaj. Lütfi Sunar (Ed.). İstanbul: Kaknüs Yayınları, Ceylan, S. G. (2004). Roma Hukuku’nda Kayyımlık (Cura) Müessesesine Genel Bir Bakış. AÜHFD. Cilt: 53.Sayı:1. dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/279/2522.pdf (Erişim Tarihi: 20.05.2019)
• Çeçen, A. (2012). Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Sorunu. Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı. 3. Cilt, Ankara: Ankara Barosu Yayınları.
• Dahl, A. R. (1993). Demokrasi ve Eleştirileri. Çev. Levent Köker. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Erder, S.ve İncioğlu, N. (1995). Türkiye’de yerel yönetimler. İstanbul: Yeni Yüzyıl Kitaplığı.
• Erdoğan, M. (2002). Bir Sivil Özgürlük Olarak Din ve Vicdan Özgürlüğü. Türkiye Gönüllü Teşekküller Vakfı 8. İstişare Toplantısı Sonuç Bildirgesi. 4–5 Kasım 2000. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Erdoğan, M. (2003). Anayasal Demokrasi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Eren, E. K. (2012). Muhafazakâr Siyaset Anlayışı ve Demokrasi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• GABB (Güneydoğu Anadolu Bölgesi Belediyeler Birliği) (2016). Yerel Yönetimlerde Kadın Ve Kayyum Raporu http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/370_1.pdf (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• Gençkaya, Ö.F. (1997). Demokratik Sistemde Sivil Toplumun Fonksiyonu ve Sivil Toplum-Devlet Düalizmi. Yeni Türkiye Dergisi. Sayı: 18.
• Görmez, K. (1997). Yerel Demokrasi ve Türkiye. Ankara: Vadi Yayınları.
• Görmez, K. (2000). Demokratikleşme Açısından Merkezi Yönetim-Yerel Yönetim İlişkisi. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. dergisi. Cilt: 2. Sayı: 1. https://dergipark.org.tr/gaziuiibfd/issue/28356/301508 (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• Görün, M. (2006). Yerel Demokrasi ve Katılım: İzmir, Konya ve Ağrı İl Genel Meclisi Üyeleri Üzerinde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi. Cilt: 4. Sayı: 2.
• Güler, T. Ve Yılmaz, A. Yerel Demokrasi–Güvenlik Sarmalında Yerel Yönetimler: Türkiye’de Belediyelere Kayyum Atanması Pratiği. Electronic Journal of Social Sciences 17 (68) dergipark.gov.tr/download/article-file/560208 (Erişim Tarihi: 20.05.2019)
• Güngör, H. (2017). Terör Suçu Nedeniyle Belediye Başkan Görevlendirilmesi (Kayyum). İller ve Belediyeler. Türkiye Belediyeler Birliği Dergisi. Sayısı:827-828. Ankara.
• Heywood, A. (2007). Siyasi ideolojiler. (Çev.: A.Kemal Bayram, Özgür Tüfekçi, Hüsamettin İnanç, Şeyma Akın ve Buğra Kalkan). Ankara: AdresYayınları.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/kayyim (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• https://www.ihd.org.tr/belediyelere-kayyum-atanmasi-kabul-edilemez/ (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/09/20160901m2-2.htm (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• Huntington, Samuel P. (1993). Üçüncü Dalga-Yirminci Yüzyıl Sonlarında Demokratlaşma. Çev. Ergun Özbudun. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı.
• İçişleri Bakanlığı Raporu, (2018). https://www.icisleri.gov.tr/.../belediyelerdeki-kayyum-sistemi-ve-mevcut-durum-rapor... (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• Jumaev. E. (2017). Uluslar arası Hukukta Güvenlik Politikaları ve Terörle Mücadele: 11 Eylül sonrası Mevzuatlarının İnsan Haklarına Uyum Sorunu. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü. İstanbul.
• Keleş, R. (2012). Yerinden Yönetim ve Siyaset. Ankara: Cem Yayınevi.
• Keleş, R. ve Özgül, C. G. (2017). Belediye Organlarına 'Kayyım' Atamaları Üzerine Bir Değerlendirme. SBF Dergisi. dergipark.gov.tr/download/article-file/312474 (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• Kırışık, F. (2006). Türk Anayasalarında Yerel Yönetimler. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi. Cilt: 15. Sayı: 2.
• Kızmaz, T. (2013). Türkiye’de Sivil Toplum ve Demokrasi ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kırıkkale.
• Koç, N.(2005). Türk Medeni Kanunundaki Düzenlemeler Işığında Vesayet Hukukuna Genel Bir Bakış. Prof.Dr. İrfan Baştuğ Anısına Armağan. DEÜHFD. Cilt:7. Özel Sayı İzmir.
• Köker, L. (2006). Seçim Sistemleri ve Siyasi Çoğulculuk Demokratik Meşruluk Açısından Bir Değerlendirme. Anayasa Yargısı Dergisi. Cilt: 23. Sayı:1.
• Köse, Ö.(2004). Yerel Yönetim Olgusu ve Küreselleşme Sürecindeki Yükselişi. Sayıştay Dergisi. Sayı: 52.
• Kuzu, B. (2002). Hukuk Devleti ve Hukuk Zihniyeti. Akademik Araştırmalar Dergisi. Cilt:4 Sayı: 11.
• Nadaroğlu, H. (2001). Mahalli İdareler. İstanbul: Beta Yayınları.
• Öner, Ş. (2001). Sivil Toplum Kuruluşlarının Yerel Demokrasi ve Katılım Algılamaları. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi. Cilt: 10. Sayı: 2.
• Özön, M.N. (2008). Büyük Osmanlıca-Türkçe Sözlük. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Radikal Gazetesi (12.06.2015) KCK: Silah bırakma iradesi bize ait - Türkiye Haberleri – Radikal (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• SETA, (Siyaset, Ekonomi Ve Toplum Araştırmaları Vakfı). (2018). Kayyum Atanan Belediyelerin PKK Terörü İle Mücadeledeki Rolü. Hüseyin Alptekin, Bekir İlhan. Ankara.
• TBB. (Türkiye Barolar Birliği). (2016). KHK’ler Türkiyesinde Savunma Hakkı Paneli. Ankara: TBB Yayınları. http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/592.pdf (Erişim Tarihi: 21.05.2019)
• Turan, M. (1995). Anayasa ve Siyaset. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Ulusoy, A.ve Akdemir, T. (2001). Mahalli idareler. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, E. (2011). Hukuk Sözlüğü. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Yılmaz, V. (2011). Modern Demokrasilerde Terörle Mücadele ve Otoriter Yansımaları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyonkarahisar.