HARİRİ’NİN MAKAMAT’ININ MUHASEBE KAVRAM VE İLKELERİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 17 - 32, 20.05.2022

Uğur Keskin

https://doi.org/10.55769/gauniibf.1002487

Öz

Örgütler, faaliyetlerini günümüz dünyasının gerçeklikleri doğrultusunda yürütmektedirler. Oysa bu faaliyetler, yüzyıllar önce kaleme alınan felsefi eserlere konu olmuş, son yıllarda yazılmış bulunan çağdaş bilimsel eserlere de konu olmaya devam etmektedir. Bu durum ise, günümüz örgütsel ilke ve gerçeklikleri ile geçmiş yüzyıllarda yazılmış eserlerde yer verilen anlatı unsurlarını birbiriyle bağdaştırabilme olanağını ortaya çıkarmaktadır. Bu makalenin amacı, on ikinci yüzyıl düşünürü olan Hariri’nin Makamat adlı eserini muhasebe bilimi bağlamında değerlendirmektir. Makalenin temel eksenine uygun bir biçimde “birincil kaynak eserlerdeki anlatı unsurları ile güncel örgüt gerçeklikleri arasında ne tür benzeşimlerden bahsedilebilir ve böylesi bir iddia çağdaş örgütsel teorilerle ne ölçüde örtüşür?” sorularına yanıt aranmaya çalışılmıştır. Anlatı unsurlarının, bütün örgütsel ilkelerin inşası ve içinde bulunulan gerçekliklerin yansıtılmasında belirgin roller üstleniyor olması aksiyomundan hareketle, muhasebe işlevine ilişkin temel ilkelerin de bu genel bağlamın dışında yer almadığı çıkarsaması yapılmıştır. Makalede, yazınsal anlatıların incelenmesi kapsamında edinilen bulguların, hâlihazır literatürdeki kuramsal karşılıklarına ilişkin yönleri tartışmaya konu edilmiştir. Makalede edinilen bulgu bağlamında, anlatı unsurları ile örgütsel uygulama olarak muhasebe kavram ve ilkelerinin, etkileşimsel sürecin doğası gereği birbirlerini yansıtmakta olduğu ve örgütsel realitenin, farklı biçimlerde gün yüzüne çıkabileceği, bu tür farklı yansımaların ise muhasebe biliminin teorik yönü ile çelişmediği çıkarsamasına ulaşılmıştır. Edebi bir eser olması nedeniyle Makamat’ın muhasebeyi ilgilendiren yönü üzerinde durulmamış olabileceği öngörüsünde bulunulmuş, yürütülen kaynak taramalarında bu öngörü doğrulanmıştır. Öncel kaynakların sınırlı olması nedeniyle, makalede ele alınan hususlar, keşifsel ve özgün bir anlayışla ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hariiri, Makamat, Muhasebe Kavramları, Muhasebe İlkeleri

Teşekkür

Dergi çalışanlarına teşekkürler.

EVALUATION OF HARIRI'S MAKAMAT IN THE CONTEXT OF ACCOUNTING CONCEPTS AND PRINCIPLES

Öz

Organizations carry out their activities in line with the realities of today's world. However, these activities have been the subject of philosophical works written centuries ago, and conti-nue to be the subject of contemporary scientific works written in recent years. This situation reveals the possibility to reconcile today's organizational principles and realities with the nar-rative elements included in the works written in the past centuries. The purpose of this study is to evaluate Hariri's Makamat, a twelfth century thinker, in the context of accounting scien-ce. In accordance with the main axis of the article, "What kind of similarities can be mentio-ned between the narrative elements in the primary source works and the actual organizatio-nal realities and to what extent does such a claim overlap with contemporary organizational theories?" attempts were made to seek answers to their questions. Based on the axiom that narrative elements play a prominent role in the construction of all organizational principles and the reflection of the present realities, it is inferred that the basic principles of the accoun-ting function are not outside this general context. In the article, the aspects related to the theo-retical equivalents of the findings obtained within the scope of analyzing literary narratives in the current literature are discussed. In the context of the findings obtained in the article, it was concluded that the narrative elements and the concepts and principles of accounting as organizational practice reflect each other due to the nature of the interactional process, and that the organizational reality can come to light in different ways, and that such different reflections do not contradict the theoretical aspect of accounting science. Due to the fact that it is a literary work, it was predicted that the aspect of Makamat concerning accounting was not emphasized, and this prediction was confirmed in the literature review. Due to the limited resources of the previous article, the issues discussed in the article have been tried to be put forward with an exploratory and original understanding

Anahtar Kelimeler

Hariri, Makamat, Accounting Concepts, Accounting Principles.

Kaynakça

• Açık, S. (2006). Enflasyonun finansal tablolar üzerindeki etkilerini giderici bir tedbir olarak enflasyon muhasebesi ve Türkiye’deki yasal düzenlemeler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 345-360.
• Almond, I. (2019). İbni Arabi, Derrida, Tasavvuf ve Yapısöküm. Filiz, K. (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Atik Yıldırım, A. (2011). Uluslararası Çeşitlendirme ve Firma Performansı. Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Baransel, A. (1993). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Belsey, C. (2013). Postyapısalcılık. Örge, N. (Çev.), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Berger, P.L. ve T.Luckmann. (1967). The social construction of reality. New York: Doubleday. Cemalcılar, Ö. ve Önce, S. (1999). Muhasebenin Kuramsal Yapısı. Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir.
• Çarıkçı, O. (2017). Muhasebe eğitimi almakta olan öğrencilerin muhasebe mesleğine yönelik tutumlarının sektörde çalışma niyetine etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 76, 221-238.
• Çopur Vardar, G. (2018). Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarının Koşullu ve Koşulsuz İhtiyatlılık Uygulamaları Açısından Değerlendirilmesi: Finansal Tabloların İhtiyatlılığı Üzerindeki Etkisine İlişkin Bir Literatür Araştırması, Muhaebe Bilim Dünyası Dergisi, Special Issue of MODAV 15. International Conference on Accounting, 15-172.
• Çömlekçi, F. (2002). Tekdüzen Genel Muhasebe ve Temel Mali Tablolar. Birlik Ofset Yayıncılık, Eskişehir.
• Dekens, O. (2017). Yapısalcılık. Altınörs, A. (Çev.), Bilge Yayıncılık, İstanbul.
• Dinç, E. ve Atabay, E. (2019). Tekdüzen muhasebe sisteminde gerçekliği bozan hükümler ve güncelleme ihtiyacı. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 22, 179-192.
• Dinç, E. ve Atasel, O.Y. (2016). Türkiye’deki muhasebe anlayışının gelişim süreci ve mevcut durumun incelenmesi. KTÜ-SBE-Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 267- 283.
• Dinç, E. ve Varıcı, İ. (2008). E- İşletme olgusunun muhasebe ilke ve uygulamaları üzerine etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 191- 211. Doğan, Ö. (2006). Kavram ve Düşünce Tarihi Çalışmaları. İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Doğan, Z. ve Nazlı, E. (2015). Muhasebede hata ve hilelerin önlenmesinde işletme yöneticilerinin sorumluluğunun tespitine yönelik bir araştırma. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(4), 195-212.
• Erdoğan, M. (2002). Muhasebe, denetim ve bağımsız denetimin gerekliliği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5, 51-63.
• Erdoğan, M. (2005). Denetim. Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara.
• Erdoğan, M. (2006). Denetim Kavramsal ve Teknolojik Yapı. Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara.
• Fay, B. (2005). Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi. Türkmen, İ. (Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Fisher, J. G. (1998). Kıyaslama (Benchmarking) Yoluyla Performans Nasıl Artırılır?. Ünver, A. (Çev.), Rota Yayınları, İstanbul.
• Foucault, M. (2019). Bu bir pipo değildir. Çev. Selahattin Hilav, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Fulford, R. (2019). Anlatının Gücü Kitle Kültürü Çağında Hikayecilik. Kardelen, E. (Çev.), Kolektif Kitap, İstanbul.
• Giddens, A. (1984). The Constitution of Society. Berkeley: University of California Press.
• Giddens, A. ve Sutton P.W. (2020). Sosyolojide Temel Kavramlar. Esgin, A. (Çev.), Phoenix Yayınevi, Ankara.
• Habermas, J. (2001). İletişimsel Eylem Kuramı. Tüzel, M. (Çev.), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Hariri, (2012). Makamat, Sevsevil, S. (Çev.), Kabalcı Yayıncılık, İstanbul.
• Hegel, G.W.F. (2011). Tarih felsefesi-4 Germantik Dünya. Yardımlı, A. (Çev.), İdea Yayınevi, İstanbul.
• Hirsch, P.M. ve M.Lounsbury. (1997). Ending the family quarrel: toward a reconciliation of old and new institutionalisms. American Behavioral Scientist, 40(4), 406-418.
• Karahan, M., ve Çolak, M. (2019). Hile önleyici olarak sürekli denetim verimliliği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 561- 572.
• Kaval, H. (2003). Muhasebe Denetimi. Akademik Denetim Danışmanlık Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş., Ankara.
• Kaynardağ, A. (2020). “İslam Düşünce Tarihi ve Hilmi Ziya Ülken”, Ülken, Hilmi Ziya, (2020). Eski Yunan’dan Çağdaş Düşünceye Doğru İslam Felsefesi içinde ss. 9-15, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Kızıl, C. ve Kocur, D. K. (2017). Antik çağlarda muhasebe ve dinlerin muhasebeye bakış açısı. Kesit Akademi Dergisi, 3(10), 327-339.
• Nelson, A. J. (2018). Hayatımızdaki Ekonomi. Kizen, D. (Çev.), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Plotinos, (2021). Plotinos’un Eksiksiz Külliyatı. Ceylan, A. (Çev.), Gece Kitaplığı, Ankara.
• Sladek, O. (2020). Teoriden Teoriye Prag Ekolü’nün Yapısalcı Poetikası ve Dönüşümü. Dervişcemaloğlu, B. (Çev.), Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Tatar, B (2014). Din, İlim ve Sanatta Hermenötik. İSAM Yayıncılık, Ankara.
• Unutkan, Ö. (1995). Muhasebe kayıt düzeninde hata ve hilelerin nedenleri. Öneri Dergisi, 1(2), 65-67.
• Ülken, H. Z. (2020). Eski Yunan’dan Çağdaş Düşünceye Doğru İslam Felsefesi. Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Ülkü, S. (2015). Üç semavî dine ait prensiplerin muhasebe biliminin oluşumu üzerindeki muhtemel etkileri. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, 1(1), ss.171-197.
• Wittgenstein, L. (2016). Tractatus Logico-Philosophicus. Aruoba, O. (Çev.), Metis Yayınları, İstanbul.
• Wittgenstein, L. (2017). Felsefi Soruşturmalar. Barışcan, H. (Çev.), Metis Yayınları, İstanbul.
• Yardımcıoğlu, M. (2007). Muhasebe mesleğinde bayanların durumu: ABD ve Türkiye karşılaştırması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 265-274.
• Yardımcıoğlu, M, Koca, N., Günay, Y. ve Kocaman, H. (2014). Yolsuzluk, muhasebe hileleri ve örnekleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 171-188.
• Yaz, D.A. (2021). Düşünce Tarihi Işığında Muhasebe Felsefesi. Timaş Yayınları, İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Yıldız, G. (2010). Muhasebe mesleğinde meslek etiği ve kayseri il merkezinde bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 55-178.
• Yücel, T. (2020). Yapısalcılık, Can Yayınları, İstanbul.
• Yüksel, F. (2019). Vergi ve muhasebe açısından paylaşım ekonomisi. Mali Çözüm Dergisi, 29(155), 105-120.