Fitness Yapan Bireylerin Egzersiz Bağımlılığı ile Fiziksel Benlik Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 142 - 157, 27.12.2024

Ali Yıldırım , Selvi Gören

https://doi.org/10.31680/gaunjss.1501152

Öz

Bu araştırma, Fitness yapan bireylerin egzersiz bağımlılığı ile fiziksel benlik algısı arasındaki ilişkiyi incelemek; egzersiz bağımlılığı ve problem çözme becerilerinin cinsiyetlerine, medeni durumlarına, hafta da kaç gün fitness yaptıklarına, bedensel görünümleri ile ilgili düşüncelerine ve fitness merkezine gitme nedenlerine bağlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığını inceleme amacı ile yapılmış bir çalışmadır. Araştırma grubunu spor salonlarına fitness yapmak amacıyla gitmekte olan 133 Kadın ve 117 Erkek oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Tekkurşun, Demir ve ark. (2018) tarafından geliştirilen Egzersiz Bağımlılık Ölçeği ve Ninot tarafından 2000 yılında geliştirilmiş ve 2017 yılında Çağlar ve arkadaşları tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan fiziksel benlik algısı ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Kişisel bilgilerin yüzdelik dağılımının belirlenmesinde frekans analizinden faydalanılmıştır. Ölçek puanlarını analiz etmede ise Independent Samples T test kullanılmıştır ikiden fazla olan kategorili demografik değişkenlere göre ölçek puanlarının karşılaştırılmasında One Way ANOVA analizi yapılmıştır, kullanılan analizlerde anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda; spor salonlarında fitness yapan kişilerin egzersiz bağımlılığı alt boyutları ile fiziksel benlik algısı alt boyutlarından fiziksel kondisyon, sportif yeterlik, fiziksel çekicilik ve fiziksel kuvvet boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki görülmüştür. Değişkenler arası ilişkinin zayıf olsa da pozitif yönlü olması, bu değişkenlerin birbirleriyle ilişki içinde olduğu ve birbirlerini etkilediğini göstermektedir. Egzersiz bağımlılığı tolerans alt boyutunda cinsiyet değişkeni açısından kadınlar lehine anlamlı fark görülürken, fiziksel benlik algısı fiziksel çekicilik alt boyutu haricinde diğer alt boyutların tamamında anlamlı bir farklılık görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fitness, Egzersiz Bağımlılığı, Fiziksel Benlik, Spor

Kaynakça

• Aşçı, H. (2004). Benlik Algısı ve Egzersiz, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 15, Sayı 4, s. 237, 238, 239.
• Bavlı, Ö. Kozanoğlu, M. E, Doğanay, A. (2011). Düzenli egzersize katılımın egzersiz bağımlılığı üzerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi; 13(2): 150-153.
• Chang, C.C., Pan, M.C., & Shu, S.T. (2019). Relationship between self-presentation, exercise dependence, and perceived body image, International Journal of Sport and Exercise Psychology, 17(6), 617-629.
• Costa, S. Cuzzocrea, F. Hausenblas, H.A. Larcan, R. Oliva, P. (2012). Psychometric examination and factorial validity of the Exercise Dependence Scale-Revised in Italian exercisers. J Behav Addict, 1(4):186-190.
• Coşkun, M. N. (2011). Vücut Geliştirme Sporu ile İlgilenen Erkek Yetişkin Bireylerde Beden Algısının Yeme Davranışı ve Besin Tüketimi İle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Başkent Üniversitesi.
• Çağlar, A. Aşçı, F. Bilgili, N. (2017). Üniversite öğrencilerinde Fiziksel Benlik Ölçeği Türkçe sürümünün psikometrik özellikleri. Anatolian Journal of Psychiatry, 18 (6), 594-601.
• Çetin, E. Bulğay, C. Demir, G. T. Cicioğlu, H. İ. Bayraktar, I. Orhan, Ö. (2020). The examination of the relationship between exercise addiction and performance enhancement in elite athletes. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-12.
• Demir, G.T. Türkeli, A. (2019). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin egzersiz bağımlılığı ve zihinsel dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 10-24. https://doi.org/10.25307/jssr.505941.
• Erdem, E., Miçooğulları, B. O. (2022). Egzersiz bağımlılığı, sosyal görünüş kaygısı ve yeme tutum davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Fahey, T., Insel, P., Roth, W. (2014). Fit andwell: Coreconceptsandlabs in physicalfitnessandwellness. New York: McGraw-HillEducation.
• Güdül, N. (2008). Fitness Salonlarına Giden ireylerin eklentileri. Yüksek LisansTezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,Afyonkarahisar.
• Güngör, A. (2010). https://avesis.gazi.edu.tr/dosya?id=d8ec3dcd-f51a-4d2e-b10b-1d25c9 1f9aa7 Hamer, M., Karageorghis, C.I. (2007). Psycho biological mechanisms of exercise dependence. Sports Medicine, 37(6), 477-484.
• Hausenblas, H. A., Symons Downs, D. (2002). Exercise dependence: A systematic review. Psychology of Sportand Exercise, 3(2), 89-123. https:/ /doi.org /10.1016/ S1469- 0292(00)00015-7.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi, 28. Baskı, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Kayhan, R. F. (2020). Determining the attachment styles of football coaches to their athletes. Journal of Educational Issues 2020; 6(2): 232-248.
• Namlı, S., Demir, G.T. ve Cicioğlu, H.İ. (2018). Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin akademik odaklanma düzeyleri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(4), 43-51.
• Ouyang, Y., Wang, K., Zhang, T., Peng, L., Song, G., & Luo, J. (2020). The influence of sports participation on body image, self-efficacy, and self-esteem in college students. Frontiers in psychology, 10, 3039.
• Özer, K. (2001). Fiziksel uygunluk. 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
• Papadimitriou, D. A. Karteroliotis, K. (2000). The Service Quality Expectations inPrivate Sportand Fitness Centers: A Re–examination of the Factor Structure, Sport Marketing Quarterly, 9(3), 157 – 164.
• Tekkurşun, Demir G. Hazar, Z. Cicioğlu, H.İ. (2018). Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (EBÖ):Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi; 26(3), 865-874.
• Uz, İ. (2015). Fitness merkezlerine düzenli katılan bireylerde egzersiz bağımlılığının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Vardar, E. (2012). Egzersiz bağımlılığı. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Edirne Arşiv Kaynak Tarama Dergisi (Archives Medical Review Journal) ; 21(3):163- 173.
• White, E.K. (2013). The role of social physique anxiety and social appearance anxiety in the body checking behaviors of male and female college students. UNLV Theses, Dissertations, Professional Papers, and Capstones.
• Yeltepe, H. (2005). Egzersiz bağımlılığının tanımlanması ve “egzersiz bağımlılığı ölçeği-21” in geçerlilik ve güvenilirlik çalışmasının yapılması, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Yıldırım, İ. Yıldırım, Y. Ersöz, Y. Işık, Ö. Saraçlı, S. Karagöz, Ş, Yağmur, R. (2016). Egzersiz bağımlılığı, yeme tutum ve davranışları ilişkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi,12(1) , 43-54.
• Yilmaz, T. (2023). Football FanaticismLevels of Turkish University Students in terms of Sports Literacy and Different Variables. International Journal of Education and Literacy Studies, 11(4), 318-324.
• Zengin, S. Kirkbir, F. (2021). An analyzing of the relationship between exercise addiction and obesity awareness. Shanlax International Journal of Education, 9, 45-51. https://doi.org/10.34293/ education.v9iS2-Sep.4369
• Zmijewski, C.F. Howard, M.O. (2000). Exercise dependece and attitudes to war deating among young adults. Eating Behaviors, 4, 181-195.
• Zorba, E. (2001). Fiziksel Uygunluk. Gazi Kitabevi, Ankara.