Türkiye’de Spor Liselerinin Etkinlikleri: Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi ve İyileştirme Hedeflerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 257 - 274, 27.12.2024

İlkay Elibol , Özer Yıldız

https://doi.org/10.31680/gaunjss.1580081

Öz

Araştırmanın amacı Türkiye’deki spor liseleri arasında benzer nitelikli, tematik olmayan, birbiri ile karşılaştırması mümkün liselerin veri zarflama analizi yöntemi ile etkinliklerinin değerlendirilmesidir. Araştırmanın örneklemini 4 yıl ve üzerinde mezun vermiş 8 spor lisesi oluşturmuş ve bu liselerin 2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı sürecindeki etkinlikleri değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde Frontier Analyst programından yararlanılmıştır. Analizleri yapabilmek amacıyla örneklemi oluşturan spor liselerinin öğrenci, öğretmen, derslikler, spor salonu, spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarına yerleşme oranları ile girdi ve çıktıları işlenmiştir. Benzer nitelikleri olan spor liseleri CCR ve BCC modellerine uygun olarak hem sabit hem de değişken ölçek getirisine uygun iki modelde çıktı yönelimli incelenmiştir. Araştırma sonucunda, CCR modelde 8 spor lisesinden 4’ünün etkin olduğu, BCC modelde ise 8 spor lisesinden 6’sının etkin olduğu belirlenmiştir. Spor liselerine yerleşen öğrencilerin profilleri ve elde edilen altyapı düzeyleri neticesinde benzer nitelikli okullarda eğitim veren okullar arasında öğrenci sayıları az olan okulların saha, tesis ve malzeme eksiklikleri olduğu ancak bu duruma tahammül ettikleri, bu tahammül durumunun öğretmen sayıları yeterli düzeyde iken gerçekleştiği tespit edilmiştir. Öğrencilerin genel akademik başarılarının pekiyi olmadığı, birçoğunun kendi alanları dışında başka bir yükseköğretim kurumuna giriş için yeterli puanlara ulaşamadığı, temel hedefleri olan beden eğitimi ve spor alanlarında yükseköğretime daha çok yerleştikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Spor Liseleri, Etkinlik, Veri Zarflama Analizi, Çıktı Yönelimi

Kaynakça

• Başar, H. (1995). Öğretmenlerin değerlendirilmesi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Beekhoven, S., & Dekkers, H. (2005). Early school leaving in the lower vocational track: triangulation of qualitative and quantitative data. Adolescence, 40(157), 197-213.
• Cooper, W. W., Seiford, L. M., & Tone, K. (2007). Data envelopment analysis: A comprehensive text with models, applications, references and DEA-solver software. Berlin: Springer Publishing.
• Çakır, F. (2016). Spor lisesi öğrencilerinin öğrenim süreci ve akademik başarı ilişkilerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Fisher, T. A., & Stafford, M. E. (1999). Reliability and validity of the career influence inventory: A pilot study. Journal of Career Assessment, 7(2), 187-202.
• Genç, E., Batmaz, H.Ç., Coşkuner, Z., Pala, R., Çınar, V., & Biçer, S.Y. (2013). Güzel sanatlar ve spor lisesi, spor bölümü öğrencilerinin sayısal derslere karşı tutumları (Elazığ örneği). International Journal of Social Science, 6(3), 1163-1177.
• Göksoy, S. (2018). Eğitimde etkililiğin artırılabilmesi için sistem modelinin okul ve öğrenme ortamına uyarlanabilirliği. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 3(3), 1-15.
• Kargın Göktaş, N. (2019). Spor lisesi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile spora yönelik tutumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Kaya, Y. K. (1993). Eğitim yönetimi kuram ve Türkiye'deki uygulamalar. Ankara: Set Ofset Matbaacılık.
• Maehr, M., & Meyer, H. (1997). Understanding motivation and schooling: Where we've been, where we are, and where we need to go. Educational Psychology Review, 9, 371-409.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (MEB). (1973). 6-14. Maddeler. https://www.mevzuat.gov.tr /MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
• Şimşek, D. (2022). Spor liselerinde öğrenim gören öğrencilerin sahip oldukları çoklu zeka alanları ve öğrenme stillerinin akademik başarılarına etkisinin incelenmesi (Kayseri ili örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Yıldız, Ö., & Güven, Ö. (2011). Güzel sanatlar ve spor liseleri spor alanı dersleri öğretim programlarının değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 41(29), 210-229.
• Yolalan, R. (1993). İşletmelerarası göreli etkinlik ölçümü. Ankara: Millî Prodüktivite Merkezi Yayınları.