Spor Merkezi Üyelerinin Egzersiz Bağımlılığı ve Zihinsel Dayanıklılık Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 41 - 56, 30.06.2025

Merve Çatalbaş , Vedat Saçlı , Demet Öztürk Çelik

https://doi.org/10.31680/gaunjss.1706889

Öz

Bu çalışma spor salonlarına devam eden bireylerin egzersiz bağımlılığı ve zihinsel dayanıklılık düzeylerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Osmaniye ilinde spor salonuna giden, yaşları 18-49 arasında toplam 154 gönüllü birey katılmıştır. Veriler, kişisel bilgi formu, Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği ve Zihinsel Dayanıklılık Envanteri aracılığıyla toplanmıştır. Normallik testleri normal dağılım göstermediğini belirlemiştir. Bu nedenle, bağımsız iki grup arasındaki karşılaştırmalar için Mann-Whitney U testi, ikiden fazla grup arasında kıyaslama yapmak için Kruskal-Wallis testi ve değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için Spearman korelasyon testi uygulanmıştır. Anlamlı farklılıkların belirlenmesi amacıyla Dunn-Bonferroni post hoc testi kullanılmıştır. Araştırma bulguları, erkek bireylerin egzersiz bağımlılığı puanlarının kadınlara kıyasla anlamlı düzeyde yüksek olduğunu göstermiştir. Yaş değişkenine göre, zihinsel dayanıklılık puanlarında anlamlılık tespit edilmiştir. Günlük ve haftalık egzersiz süresi ile egzersiz bağımlılığı alt boyutlarında ilişki gözlemlenmiştir. Ayrıca zihinsel dayanıklılık ile egzersiz bağımlılığının alt boyutu arasında yüksek düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Spor salonlarına devam eden bireylerde egzersiz bağımlılığı ile zihinsel dayanıklılık arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Erkekler ve uzun süre egzersiz yapan bireylerin egzersiz bağımlılığı puanlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Zihinsel dayanıklılığın, egzersiz bağımlılığı riskini azaltmada önemli bir faktör olabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Egzersiz Bağımlılığı , Zihinsel Dayanıklılık , Spor Merkezleri

Evaluation of Exercise Addiction and Mental Toughness Levels Among Gym Members

Öz

This study was conducted to examine exercise addiction and mental toughness levels among individuals attending fitness centers. The study included 154 voluntary participants aged 18-49 who attended gyms in Osmaniye province. Data were collected using a personal information form, the Exercise Addiction Scale, and the Mental Toughness Inventory. Normality tests indicated non-normal distribution. Therefore, the Mann-Whitney U test was used for comparisons between two independent groups, the Kruskal-Wallis test for comparisons among more than two groups, and Spearman's correlation test to determine relationships between variables. The Dunn-Bonferroni post hoc test was employed to identify significant differences. The findings revealed that male participants had significantly higher exercise addiction scores compared to females. Significant differences in mental toughness scores were observed based on age. Relationships were found between daily and weekly exercise duration and subdimensions of exercise addiction. Additionally, a strong correlation was identified between mental toughness and a subdimension of exercise addiction. The study demonstrates a significant relationship between exercise addiction and mental toughness among gym attendees. Males and individuals who exercised for longer durations exhibited higher exercise addiction scores. Mental toughness appears to be a potential protective factor in reducing the risk of exercise addiction.

Anahtar Kelimeler

Exercise Addiction , Mental Toughnes , Fitness Center

Kaynakça

• Adams, J., & Kirkby, R. J. (2002). Excessive Exercise as an Addiction: A Review. Addiction Research & Theory, 10(5), 415-437.
• Allegre, B., Souville, M., Therme, P., & Griffiths, M. (2009). Definitions And Measures Of Exercise Dependence. Addiction Research & Theory, 14(6), 631-646.
• Arslanoğlu, C., Acar, K., Mor, A., & Arslanoğlu, E. (2021). Geleceğin Antrenörlerinde Egzersiz Bağimliliği. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(1), 137-146.
• Bamber, D., Cockerill, I., Rodgers, S., & Carroll, D. (2000). “It's Exercise Or Nothing”: A Qualitative Analysis Of Exercise Dependence. British Journal Of Sports Medicine, 34(6), 423-430.
• Bavli, Ö., Kozanoğlu, M. E., & Doğanay, A. (2011). Düzenli Egzersize Katılımın Egzersiz Bağımlılığı Üzerine Etkisi. Türk Spor ve Egzersiz Dergisi, 13(2), 150-153.
• Biddle, S., & Mutrie, N. (2007). Psychology Of Physical Activity: Determinants, Well-Being And İnterventions. Routledge.
• Bidzan-Bluma, I., & Lipowska, M. (2018). Physical Activity And Cognitive Functioning Of Children: A Systematic Review. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 15(4), 800.
• Buhrow, C., Digmann, J., & Waldron, J. J. (2017). The Relationship Between Sports Specialization And Mental Toughness. International Journal Of Exercise Science, 10(1), 44-52.
• Clough, P., Earle, K., & Sewell, D. (2002a). Mental Toughness: The Concept And İts Measurement. Solutions İn Sport Psychology, 1, 32-45.
• Clough, P., Earle, K., & Sewell, D. (2002b). Mental Toughness: The Concept And İts Measurement. Solutions İn Sport Psychology, 1(1), 32-46.
• Crust, L. (2009). The Relationship Between Mental Toughness And Affect İntensity. Personality And İndividual Differences, 47(8), 959-963. Crust, L., Earle, K., Perry, J., Earle, F., Clough, A., & Clough, P. J. (2014). Mental Toughness İn Higher Education: Relationships With Achievement And Progression İn First-Year University Sports Students. Personality And İndividual Differences, 69, 87-91.
• Çakır, E. (2019). Fiziksel Aktivite ve Egzersiz Bağımlılığı. Her Yönüyle Spor (191-211). İstanbul: Güven Plus Grup Danışmanlık AŞ Yayınları.
• Demir, G. T., Hazar, Z., & Cicioğlu, H. İ. (2018). Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (EBÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(3), 865-874.
• Demir, G. T., & Türkeli, A. (2019). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Egzersiz Bağımlılığı ve Zihinsel Dayanıklılık Düzeylerinin İncelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 10-24.
• Demir, P., & Çelebi, M. (2019). Spor Bilimleri Fakültesinde Eğitim Gören Mücadele Sporcularının Zihinsel Dayanıklılıklarının İncelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 188-199.
• Egorov, A. Y., & Szabo, A. (2013). The Exercise Paradox: An İnteractional Model For A Clearer Conceptualization Of Exercise Addiction. Journal Of Behavioral Addictions, 2(4), 199-208.
• Ergun, G., & Guzel, A. (2019). Determining The Relationship Of Over-Exercise To Smartphone Overuse And Emotional İntelligence Levels İn Gym-Goers: The Example Of Burdur, Turkey. International Journal Of Mental Health And Addiction, 17, 1036-1048.
• Griffiths, M. (1997). Exercise Addiction: A Case Study. Addiction Research, 5(2), 161-168. Hausenblas, H. A., & Downs, D. S. (2002). Exercise Dependence: A Systematic Review. Psychology Of Sport And Exercise, 3(2), 89-123.
• Hausenblas, H. A., & Fallon, E. A. (2002). Relationship Among Body İmage, Exercise Behavior, And Exercise Dependence Symptoms. International Journal Of Eating Disorders, 32(2), 179-185.
• Hazar, K., Koç, A. F., & Alpay, M. R. (2024). The Effect Of Narcissistic Personality Traits Of Athletes On Exercise Addiction. Annals Of Applied Sport Science, 12, 0-0.
• Hazar, K., & Senbakar, K. (2020). The Relationship Between Exercise Addiction And Satisfaction With Life İn Physical Education And Sport Department Students. Asian Journal Of Education And Training, 6(1), 12-17.
• Hazar, Z., & Özpolat, Z. (2023). Fitness Yapan Bireylerin Sosyal Görünüş Kaygısı, Yaşam Tatmini ve Egzersiz Bağımlılığı Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi (Ağrı İli Örneği). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 8-15.
• Kayhan, R. F., Hacıcaferoğlu, S., Aydoğan, H., & Erdemir, İ. (2018). Takım ve Bireysel Sporlar İle İlgilenen Sporcuların Zihinsel Dayanıklılık Durumlarının İncelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 55-64.
• Karasar, N. (2022). Bilimsel Araştırma Yöntemi; Kavramlar İlkeler Teknikler. (37. Baskı), Ankara: Nobel Yayıncılık. Kesilmiş, İ. (2018). Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Beslenme Alışkanlığının Bedensel ve Mental Sağlığa Etkisi.
• Krivoshchekov, S., & Lushnikov, O. (2011). Psychophysiology Of Sports Addiction (Exercises Addiction). Fiziologiia Cheloveka, 37(4), 135-140.
• Lepage, M. L., Crowther, J. H., Harrington, E. F., & Engler, P. (2008). Psychological Correlates Of Fasting And Vigorous Exercise As Compensatory Strategies İn Undergraduate Women. Eating Behaviors, 9(4), 423-429.
• Mckee, A. C., Daneshvar, D. H., Alvarez, V. E., & Stein, T. D. (2014). The Neuropathology Of Sport. Acta Neuropathologica, 127, 29-51.
• Organization, W. H. (2009). Global Health Risks: Mortality And Burden Of Disease Attributable To Selected Major Risks. World Health Organization.
• Orhan, S., Yücel, A. S., Sadeq, B. J., & Orhan, E. (2019). Investigation Of The Exercise Dependence Of Athletes Doing Kickboxing, Taekwondo, And Muay Thai. Sports, 7(2), 52.
• Pehlivan, H. (2014). Sporda Mental Dayanıklık Ölçeği Uyarlama: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Sheard, M., Golby, J., & Van Wersch, A. (2009). Progress Toward Construct Validation Of The Sports Mental Toughness Questionnaire (SMTQ). European Journal Of Psychological Assessment, 25(3), 186-193.
• Szabo, A., De La Vega, R., Kovácsik, R., Almendros, L. J., Ruíz-Barquín, R., Demetrovics, Z., Boros, S., & Köteles, F. (2022). Dimensions Of Passion And Their Relationship To The Risk Of Exercise Addiction: Cultural And Gender Differences. Addictive Behaviors Reports, 16, 100451.
• Szabo, A., Griffiths, M. D., Marcos, R. D. L. V., Mervó, B., & Demetrovics, Z. (2015). Methodological And Conceptual Limitations İn Exercise Addiction Research. The Yale Journal Of Biology And Medicine, 88(3), 303.
• Terry, A., Szabo, A., & Griffiths, M. (2004). The Exercise Addiction İnventory: A New Brief Screening Tool. Addiction Research & Theory, 12(5), 489-499.
• Vardar, E. (2012). Egzersiz Bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 21(3), 163-173.
• Ziereis, S., & Jansen, P. (2015). Effects Of Physical Activity On Executive Function And Motor Performance İn Children With ADHD. Research İn Developmental Disabilities, 38, 181-191.
• Zmijewski, C. F., & Howard, M. O. (2003). Exercise Dependence And Attitudes Toward Eating Among Young Adults. Eating Behaviors, 4(2), 181-195.