Türk Tarihindeki Mitoloji, Masal ve Hikâyelerin Cumhuriyet Döneminde Derlenmesi ve Günümüzde Yaşatılması Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2023, , 229 - 249, 19.12.2023

Hasan Işık

https://doi.org/10.19060/gav.1405871

Cited By: 1

Öz

Çalışmada Türk kültürüne ait mitoloji, masal ve hikâye gibi sözlü kültür unsurlarının günlük hayatta var olma durumları, Batı kültüründeki benzer içeriklerin günümüzdeki durumları, geçirdikleri tarihsel süreç ile karşılaştırılarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Batı kültüründeki benzer unsurların özellikle kitle iletişim araçları ile yeniden uyarlamalarının yapılması ve bu figürlerin dünya ölçeğinde bir kültürel etki alanı olarak kullanılması üzerine de tespitler yapılmaya çalışılmıştır. Ayrıca günümüzde varlığını sürdüren Türk kültürüne ait bu unsurların günlük hayatta ne şekilde yer ettiği de Keloğlan masalı ve Dede Korkut Hikâyeleri örneğinden hareketle değerlendirilmiştir. İncelenen örnekler üzerinden hareketle ele alınan konunun sadece günümüzde yaşatılması değil, ayrıca güncellemelerinin ne şekilde olması gerektiğive bunun önemi de vurgulanmıştır. Yapılan çalışma sonucunda her ne kadar konuyla ilgili Cumhuriyetin ilk yıllarında, Batı’da 17 ve 19. yüzyıllar arasında olduğu gibi bir derleme çalışması olmuşsa da, bu sürecin kısa bir süre sonra tamama erdiği ve özellikle günümüz neslinin tam olarak dünyalarında yer almadığı sonucuna varılmıştır. Günümüze kadar bu değerlerin ulaşması açısından özellikle çocuklar için tam olarak güncellenmediği düşünülen Dede Korkut Hikâyeleri ve yeterli düzeyde güncellemelerinin yapıldığı düşünülen Keloğlan masalları üzerinden bazı sonuçlar çıkarılmaya çalışılmıştır. Konuyla ilgili kitle iletişim araçlarının hem Türkiye hem de Türk Dünyası açısından yeri ve önemi de vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk, Hikâye, Mitoloji, Masal, Derleme.

Kaynakça

• ATUK, M. Volkan, “İran Şahı Rıza Pehlevi’ nin Türkiye Ziyareti”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 35, Mart 2018, s. 219-247.
• CANTEKİN, Ömer Faruk - SELVİ Batuhan, “Dil Emperyalizmi Bağlamında Türkiye’de İngilizce Öğretimi”, Türk Yurdu, Sayı: 365, Ocak 2018, s. 52- 63.
• ÇETİNKAYA, Gülnaz, “Dede Korkut Hikâyeleri’nde Kültürel Belleğin Söylem Haritası Olarak Giyim-Kuşam ve Yeme-İçme Sembolleri”, Millî Folklor, Sayı: 107, Güz 2015, s. 83-96.
• DARNTON, Robert, Büyük Kedi Katliamı, Koç Üniversitesi yayınları, İstanbul 2015.
• EKİCİ, Metin “13. Dede Korkut Destanı: ‘Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi’ Boyunu Beyan Eder Hanım Hey!”, Milli Folklor, Sayı: 122, Yaz 2019, s. 5-13.
• ELİUZ, Ülkü, “Dede Korkut Hikâyelerindeki Şahıs Kadrosunun Karakter Yapıları Bakımından İncelenmesi”, Bilig Dergisi, Sayı: 18, Yaz 2001, s. 63-86.
• ERCAN, Cemile Akyıldız, “Germen Mitolojisinde Yaratılış”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 1, Mayıs 2014, s.121-132.
• GÖKALP, Ziya, Yeni Hayat (haz. Salim Çonoğlu), Ötüken Yayınları, İstanbul 2015.
• GÖKALP, Ziya, Altın Işık (haz. Ali Duymaz), Ötüken Yayınları, İstanbul 2016.
• GÖKALP, Ziya, “Sunuş”, Altın Işık (haz. Ali Duymaz), Ötüken Yayınları, İstanbul 2016.
• GÖKALP, Ziya, Kızılelma (haz. Halil İbrahim Şahin), Ötüken Yayınları, İstanbul 2016.