History of Turkish Air Force Aviation School and the Process of Transition to Air Force Academy

Yıl 2015, , 229 - 260, 17.12.2015

Osman Yalçın

https://doi.org/10.19060/gab.39825

Cited By: 1

Öz

Turkish aviation has started as a military entity. The foundation of ‘’Tayyare Komisyonu’’ (Airplane Comission) in June 1, 1911 has been accepted as the official starting point. The organization of aviation includes pilot training, airplane supply, fondation of aviation school, establishment of combatant units, and building the air vehicles with local and national endeavour. Later, air defense systems, meteorology, training observers, machine specialist and technicians has gained importance as well. Turkish aviation has been built upon the ruins of the last wars of Ottoman Empire. After the invasion of the British and the French, Ottoman aviators moved to Maltepe and then to various parts of Anatolia eventually. During the Independence War, aviation school was founded in Eskişehir, moved to Adana, Konya, and came back to Adana again. After the Greek forces were expelled from Anatolia via İzmir, aviation school was moved to İzmir. In 1925, it was brought back to Eskişehir on October 1, 1951. After WWII, the duration of training in order to be a pilot was six years. In 1929, aviation school turned out to be an academic institution as well. On October 1, 1951, Air Force Academy was established in Eskişehir. Due to high sound of jet air planes, the academy was moved to İzmir in 1954. Education and training were restructured there and the quality was raised. In 1967, Air Force Academy was moved back to Yeşilköy where Turkish aviation was born some 47 years ago. Due to academic diversity and rich culture heritage, a productive period has started in Istanbul. Air Force Academy has been an institution offering BA level education since 2001 whose process goes back to 1990s. Around 90 civilian and 50 military academicians conduct education and research per year. Military training including Yalova encampment site, affective domain training, and sports activities are also conducted as well. With a 103 years history and around 16.000 graduates, Turkish Air Force Academy trains the staff who will safeguard the Turkish skies. Female cadets are also trained in Turkish Air force Academy with the same opportunities and priviliges as well.

 

Anahtar Kelimeler

-

Türk Hava Kuvvetleri Tarihinde Hava Okulu ve Harp Okuluna Geçiş Süreci

Öz

Türk havacılığı askerî gerekçelerle başlamış ve 1 Haziran 1911 tarihinde kurulan Tayyare Komisyonu, Osmanlı askerî havacılığının kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir. Havacılık teşkilatının kuruluş gerekçeleri arasında; pilot yetiştirilmesi, uçak temini, hava okulu açılması, muharip birliklerin teşkili, mümkünse uçakların millî imkânlarla imalatı yer almaktadır. Takiben ise hava savunma sistemi, meteoroloji, rasıt yetiştirilmesi, makinist ve teknik eleman temini önemli hale gelmiştir. Türk havacılığı, Osmanlı İmparatorluğu’nun son savaşlarının külleri üzerinde doğmuş ve şekillenmiştir. İngilizlerin ve Fransızların işgali sonrasında Osmanlı havacıları, Maltepe’ye taşınmışlar ve buradan da peyderpey Anadolu’ya geçmişlerdir. Bu süreçte Millî Mücadele’ye karşı tayyareciler kullanılmak istenmiştir. Havacılar Damat Ferit Paşa’nın bu talebine olumlu cevap vermişler, gerçekte ise Anadolu’ya geçerek millî kuvvetlere katılmayı planlamışlardır. Planları Başbakanlık tarafından öğrenildiğinden havacıların Kuva-yı İnzibatiye bünyesine alınmasından vazgeçilmiştir. Millî Mücadele yıllarında Hava Okulu Eskişehir’de kurulmuştur. Takiben Adana ve Konya’ya daha sonra yeniden Adana’ya taşınmıştır. Anadolu’da dört yıl süresince işgal ve katliam yapan Yunanların denize dökülmesi ile Hava Okulu da İzmir’e taşınmış, 1925’te yeniden Eskişehir’e taşınmıştır. İkinci Dünya Savaşı öncesinde pilot olmak için alınan eğitim, liseden sonra 6 yıldır. Hava Okulu 1929’da akademik eğitim veren bir yapı haline gelmiştir. 01 Ekim 1951 tarihinde ise Eskişehir’de Hava Harp Okulu açılmıştır. Jet uçaklarına da geçilmesi ile ortamın aşırı gürültülü olması ve akademik ortamın zenginleştirilmesi ihtiyacı ile Hava Harp Okulu, 1954’te İzmir’e taşınmıştır. Burada eğitim yeniden yapılandırılmış ve kalite yükseltilmiştir. Takiben Hava Harp Okulu 1967 yılında, Türk havacılığının doğduğu yer olan Yeşilköy’e 47 yıl sonra yeniden taşınmıştır. Yeşilköy Türk havacılığının kuruluş mekânıdır. İlk hava birliği burada teşekkül etmiş, hava ve deniz hava okulu burada faaliyete başlamış, savaşlarda merkez olma vasfını korumuştur. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Lozan Antlaşmasından kaynaklanan bir durağanlık söz konusu olmuşsa da kısa zamanda Yeşilköy önemini korumuştur. Makinist Okulu’nu takiben, yine eğitim maksatlı olarak önemli görevler üstlenmiştir. İkinci Dünya Savaşı yıllarında alınan uçakların monte edilmesine de burada devam edilmiştir. İstanbul’da akademik çeşitlilik ve zengin kültür mirası ile oldukça verimli bir dönem başlamıştır. 1990 yılında başlatılan girişimle Hava Harp Okulu 2000 yılında lisans seviyesinde eğitim veren bir üniversite haline getirilmiştir. Günümüzde; yıllık 90 civarında sivil öğretim üyesi, 50 civarında asker öğretim görevlisi ile eğitimini sürdürmektedir. Öğrenci Alay Komutanlığı ise Yalova’da bulunan kampı ile tatbikî eğitim alanında faaliyetini sürdürmekte, ayrıca yıl içerisinde de askerî eğitim ve duyuşsal alan eğitimi ile harbiyelilerin kişilik gelişimine katkı sağlamaktadır. 103 yıla varan geçmişi ile yaklaşık 16.000 subayı mezun eden Hava Harp Okulu Türk semalarının korunmasını sağlayan kadroyu yetiştirmektedir. Diğer taraftan Hava Harp Okulu hemen her tip savaş uçağında pilot olarak uçan kadın subayların da yetiştiği ve kendine yer bulduğu özel bir yere sahiptir. 

 

Anahtar Kelimeler

Hava Okulu, Hava Harp Okulu, İstanbul, İzmir, Askerî Havacılık, Pilot, Uçak

Kaynakça

• Resmi Arşiv ve Yayınlar (BCA), Fon:30.10.0.0,Kutu:59,Dosya:398,Sıra:17 BCA, Fon:030-0-018-001-002,Kutu:89, Dosya:129,Sıra:13. BCA, Fon:030-0-018-001-002,Kutu:92,Dosya:97,Sıra:8. BCA, Fon:490.10.0, Kutu:1542, Dosya:271, Sıra:1.
• BCA, Fon:30.11.10,Kutu:181,Dosya:10, Sıra:19 (BCA, Fon:30.11.1.0,Kutu:241, Dosya:36,Sıra:13 BCA, Fon:30.11.1.0,Kutu:454,Gömlek:55,Sıra:15 BCA, Fon:30.18.1.2,Kutu:107,Dosya:100,Sıra:12 BCA, Fon:30.11.1.0,Kutu:319,Dosya:25,Sıra:2 BCA, Fon:417,Kutu: 30.11.1.0, Dosya:51, Sıra:2. Hava Harp Okulu (HHO), Yeşilköy Hava Müzesi Komutanlığı Arşivi. Kitaplar ve Makaleler “Atatürkçülük Atatürk’ün Görüş ve Direktifleri (Birinci Kitap)”, Hv. Bsm. ve Neş. Md.lüğü, Ankara, 1984.
• Atatürkçülük Atatürk’ün Görüş ve Direktifleri (Birinci Kitap), Hv. Bsm. ve Neş. Md.lüğü, An- kara, 1984, s.241.
• ARIT, Fikret, “Binbaşı Fazıl ve Hava Şehitlerini Anma Günü”, Uçan Türk, S.:242, Mayıs 1974.
• DÖNMEZ, Berna, Tarihi Gelişim İçinde Hava Harp Okulu-II (1988-2001), HHO Basımevi, İstanbul, 2001.
• FIRTINA, Halil İbrahim, (Düzenleyen), Emekli Orgeneral Muzaffer ERGDER’in Anıları (1922-1930), THK Yay., Ankara, 2009.
• GEDİZ, Ergüder, Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı Tarihi, C.I 1911–1918, Tarihçe Şb. Md.lüğü, Ankara.
• GNKUR, ATASE, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Balkan Harbi Şark Ordusu, II. Cilt 1. Kitap, 1. Çatalca Muharebesi, Ankara, 1993.
• GÜL, Faruk (Edt.), Hava Kuvvetlerinin Yüzüncü Yılında Hava Harp Okulu, İstanbul, 2011.
• GÜLTEN, Zeynep, Havacılık Tarihinde Yeşilköy, HHO Müzesi Yayınları, Hv.Bsm.ve Neş.Md.lüğü,Ankara, 2010.
• KALYENCİOĞLU, H.Derya, Tarihi Gelişim İçinde Hava Harp Okulu-III, HHO Basımevi, İstanbul, 2007.
• KANSU, Yavuz – ŞENSÖZ, Sermet – ÖZTUNA, Yılmaz, Havacılık Tarihinde Türkler , Hv.Bsm., 3.Baskı, Ankara, 2006.
• KARACAGİL, Kürşat, “Süreyya İlmen’in Hayatı, Faaliyetleri ve Eserleri”, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Atatürk İlkeleri Ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalı, İstanbul, 2011, (Basılmamış Doktora Tezi).
• Hulusi KAYMAKLI, Havacılık Tarihinde Türkler 2, Hv. Bsm. ve Neş. Md.lüğü, Ankara,1997.
• Hulusi KAYMAKLI, Havacılık Tarihinde Türkler 3, Hv.Bsm.ve Neş.Md.lüğü, Ankara,2005.
• Hulusi KAYMAKLI, Havacılık Tarihinde Türkler 4, Hv.Bsm.ve Neş. Md.lüğü,Ankara,2005.
• KEYÜSK, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi (1912–1914), Birinci Kitap, Uçuş Okulları Basımevi, Eskişehir, 1950.
• KURTER, Ajun, Türk Hava Kuvvetleri Tarihi-1, Ankara, 2002.
• KURTER, Ajun, Türk Hava Kuvvetleri Tarihi, Cilt-I (1910-1914), Hava Basımevi, Ankara, 2009.
• Ajun KURTER, Türk Hava Kuvvetleri Tarihi, Cilt-II(1914-1916), Hv.Bsm.ve Neş. Md.lüğü, Ankara, 2009.
• ÖZDEMİR Yaşar, “Hamdi ÇAYPINAR’ın Havacılıkla İlgili Anıları”, Hava Dergisi, Hv. Bsm. ve Neş. Md.lüğü, Ankara, 1980.
• SARP, İrfan, Türk Hava Kuvvetlerinin Doğuş Yılları, Hv. Bas. ve Neş. Md., Ankara, 1986.
• SÖZERİ, Emin Nihat, “Türk Tayyareciliği Tarihçesi”, S.:200,Hava Dergisi, Haziran 1961, Hv.Bsm.ve M-Neş.Md.lüğü, Ankara, 1961.
• SÖZERİ, Emin Nihat, “Türk Tayyareciliği”, Hava Dergisi, S.:202, Hv.Bsm.ve Neş. Md.lüğü, Ankara,1961.
• SÜER, Hikmet, “Çanakkale Muharebeleri’nde Türk Pilotu”, Çanakkale Muharebeleri 75. Yıl Armağanı, Ankara,1990.
• UÇAROL, Rifat, Tarihi Gelişim İçinde Hava Harp Okulu, Alaş Ofset, İstanbul,1988.
• UÇAROL, Rifat, Büyük Türk Havacılarından Enver AKOĞLU(1898-1962), HHO Basımevi, İstanbul, 1990.
• UÇAROL, Rifat (Yb.), “Türk Havacılığını Güçlendirme Kampanyası İlk Defa 1912
• Yılında Nasıl Başlamıştı?”, Hava Kuvvetleri Dergisi, Hv. Bsm.ve Neş.Md.lüğü, Ankara. GNKUR, ATASE, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Balkan Harbi Şark Ordusu, II. Cilt Kitap, 1. Çatalca Muharebesi, Ankara, 1993.
• YALÇIN, “Osman, Türk Hava Kuvvetleri Teşkilatlanma Tarihi” (Cumhuriyet Dönemi), G.Ü.Sos Blm.Enst., Ankara, 2007, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
• YALÇIN, Osman, “Türk Hava Harp Sanayii Tarihi”, G.Ü.Sos.Blm.Enst., Ankara, (Doktora Tezi), YALÇIN, Osman, Türk Hava Harp Sanayii Tarihi 1913-2009, Hv. Bsm. ve Neş. Md.lüğü, Ankara, 2009.
• YALÇIN, Osman, “Birinci Dünya Savaş’ında Uçaklar ve Balonlar”, 100’üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı’nın Hatırlattıkları, İstanbul Üniversitesi Seminer, Mayıs 2014, İstanbul.
• YALÇIN, Osman, Osmanlı İmparatorluğunun Son Yıllarında Bir Kararlılık Gösterisi: Kıtalararası Osmanlı Hava Seferi, MJH Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, Volume/Cilt IV,Issue/Sayı:2, Antalya, 2014.
• YALÇIN, Osman, (Edt.:Ali ARSLAN-Mustafa SELÇUK),“Savaş Uçakları ve Balonlar”, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2015.
• YALÇIN, Osman, “Mütareke Dönemi Türk Havacılığı”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, ATASE Yayınları, Yıl:10, Ağustos, Sayı:20, Ankara, 2012.
• YOLAÇ, Derya – GÜNEŞ, Büşra – KARATAŞ, Tuğba–BERK, Sevgi, “1950 Sonrası
• Havacılık Tarihindeki Türk Kadınları”, Türk ve Dünya Tarihinden Kesitler, HHO 7. Bilim Şenliği, HHO Basımevi, İstanbul,2013. İnternet Kaynakları www.kho.edu.tr, Erişim Tarihi:19.11.2014-08.35. http://www.isiklar.tsk.tr/tarihce.asp (Erişim Tarihi:09 Kasım 2015). https://www.hvkk.tsk.tr/TR/HaberDetay.aspx?IcerikID=6561&ID=93(Erişim Tar.:10.11.2015). http:/ /www. dha. com. tr/ goruntulu- haber- org- 1040266. Html (Erişim Tar.:10. 2015).