Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 23, 317 - 351, 10.12.2018
https://doi.org/10.19060/gav.504405

Öz

Osmanlı Devleti’nde 18. yüzyılın sonundan itibaren eğitim alanında yapılan yeniliklerle Cumhuriyet Dönemi’ne bir alt yapı oluşturulmuşsa da batı tarzı yeni kurumların açılması eğitimde ikiliği ortaya çıkardığı gibi mevcut kurumların ıslah edilememesi ve 20. yüzyılın başında art arda devam eden savaşlar eğitim-öğretim faaliyetlerini önemli ölçüde sekteye uğratmıştır. 
Cumhuriyetin ilanının ardından eğitim öğretim faaliyetlerinin çağdaş bir düzeye ulaştırılması amacıyla köklü değişiklikler yapılmıştır. 3 Mart 1924 tarihinde kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitim öğretim kurumları birleştirilerek Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmış, ayrıca bu kanunla mektep-medrese ikiliğine son verilerek milli kültürün geliştirilmesi ve yabancı okulların denetlenmesi amaçlanmıştır. Harf İnkılabından sonra ülkenin dört bir yanında okuma yazma seferberliği başlatılarak Millet Mektepleri kurulmuştur. Öncelikle okuma yazma öğretme amacı güden bu mektepler ilerleyen dönemlerde gündelik yaşamda faydalanılacak bilgileri de halkın hizmetine sunmuştur. Ülkenin sosyal ve kültürel yönden kalkınması ve Cumhuriyetin getirdiği yeniliklerin halka ulaştırılması amacıyla kurulan Halkevleri; tarih, edebiyat, folklor, güzel sanatlar gibi alanlarda halkın eğitilmesine büyük katkı sağlamıştır. Bunun yanında gerçekleştirilen Üniversite Reformu ile 1 Ocak 1933’te İstanbul Üniversitesi açılmış, modern bir yükseköğretim yapısı oluşturulmaya çalışılmıştır. Cumhuriyet döneminde Öğretmen Okullarının nitelik ve nicelik olarak düzenlenmesi, Köy Enstitülerinin kurulması topluma çağdaş bireyler kazandırmak ve halkın eğitim ve kültür seviyesini yükseltmek için gerçekleştirilen faaliyetler arasındadır. Bu çalışmada, Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’deki eğitim faaliyetleri, eğitime verilen önem, azınlık okulları, bu okullarda eğitim gören öğrenci sayıları, okuma-yazma oranları, halkın sosyal ve kültürel bağlamda kalkındırılması için yapılan çalışmalar Amerikan belgeleri ışığı altında değerlendirilecektir.

Kaynakça

  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Muamelat Genel Müdürlüğü, 030.10.0.0/24.138.7. BCA, 30.10.0.0/24.137.9. BCA, 30.10.0.0/25.141.1. BCA, Kararlar Dairesi Başkanlığı, 30.18.1.2/1.1.13. BCA, Cumhuriyet Halk Partisi, 490.1.0.0/846.349.2. National Archieves and Records Administration (NARA), No: 2500/1, December 21, 1941. NARA, No: 2500/ 2, December 21, 1941. NARA, No: 2500/5, December 21, 1941. NARA, No: 2500/6, December 21, 1941. NARA, No: 2500/7, December 21, 1941. NARA, No: 2520/1, December 21, 1941. NARA, No: 2520/4, December 21, 1941. NARA, No: 2520/5, December 21, 1941. NARA, No: 2520/6, December 21, 1941. NARA, No: 2520/7, December 21, 1941. NARA, No: 2520/8, December 21, 1941. NARA, No: 2520/9, December 21, 1941. NARA, No: 2530/1, November 28, 1941. NARA, No: 2530/2, November 28, 1941. NARA, No: 2530/3, November 28, 1941. NARA, No: 2540/1, December 21, 1941. NARA, No: 2540/2, December 21, 1941. NARA, No: 2540/3, December 21, 1941. NARA, No: 2540/4, December 21, 1941. NARA, No: 2540/5, December 21, 1941. NARA, No: 2540/6, December 21, 1941. NARA, No: 2600/5, February 24, 1942. Amerikan Heyeti Raporundan: Maarif İşleri, Devlet Basımevi, İstanbul 1939. Başvekâlet İstatistik Umum Direktörlüğü, Maarif 1937-1938 İstatistiği, Suhulet Basımevi, İstanbul 1939. İstatistik Umum Müdürlüğü, 28 Teşrinievvel 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül 3, Usuller Kanun ve Talimatnameler Neticelerin Tahlili, Ankara 1929. İstatistik Yıllığı, Cilt 4 (1930-1931), Türkiye Cumhuriyeti Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul 1931. İstatistik Yıllığı, Cilt 15 (1942-1945), Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü, Hüsnütabiat Basımevi, İstanbul 1945. Resmi Ceride, No: 338, 3.4.1926. Resmi Gazete, No: 1838, 2.7.1931. TBMMZC, 1. Dönem, 8. Cilt, 148. Birleşim, 10.02.1337
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Hikmet Öksüz Bu kişi benim

Ülkü Köksal Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 10 Aralık 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Cilt: 11 Sayı: 23

Kaynak Göster

APA Öksüz, H., & Köksal, Ü. (2018). Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim. Gazi Akademik Bakış, 11(23), 317-351. https://doi.org/10.19060/gav.504405
AMA Öksüz H, Köksal Ü. Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim. Gazi Akademik Bakış. Aralık 2018;11(23):317-351. doi:10.19060/gav.504405
Chicago Öksüz, Hikmet, ve Ülkü Köksal. “Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim”. Gazi Akademik Bakış 11, sy. 23 (Aralık 2018): 317-51. https://doi.org/10.19060/gav.504405.
EndNote Öksüz H, Köksal Ü (01 Aralık 2018) Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim. Gazi Akademik Bakış 11 23 317–351.
IEEE H. Öksüz ve Ü. Köksal, “Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim”, Gazi Akademik Bakış, c. 11, sy. 23, ss. 317–351, 2018, doi: 10.19060/gav.504405.
ISNAD Öksüz, Hikmet - Köksal, Ülkü. “Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim”. Gazi Akademik Bakış 11/23 (Aralık 2018), 317-351. https://doi.org/10.19060/gav.504405.
JAMA Öksüz H, Köksal Ü. Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim. Gazi Akademik Bakış. 2018;11:317–351.
MLA Öksüz, Hikmet ve Ülkü Köksal. “Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim”. Gazi Akademik Bakış, c. 11, sy. 23, 2018, ss. 317-51, doi:10.19060/gav.504405.
Vancouver Öksüz H, Köksal Ü. Amerikan Belgeleri Işığı Altında Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitim. Gazi Akademik Bakış. 2018;11(23):317-51.

Gazi Akademik Bakış Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.