XV.-XVI. Yüzyıllarda Isparta Kazası: Nüfus ve Yerleşme

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 26, 299 - 314, 10.06.2020

Züleyha Ustaoğlu

https://doi.org/10.19060/gav.750484

Öz

Antik çağlardan günümüze kadar gelen ve eski adı kaynaklarda “Seperde”, “Sparda”, “İsparada” ola¬rak geçen Isparta; XV. ve XVI. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Hamid Sancağı’na bağlı merkez kaza konumundaydı. Bu çalışmada Isparta kazasının kaydedildiği 1478, 1522 ve 1568 yıllarına ait üç adet mufassal tapu tahrir defteri ışığında kazanın “nüfus” ve “yerleşme” yapısı incelenmeye çalışıla¬cağı gibi özellikle nüfus durumunun yerleşmeye olan etkisi de irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Nüfus, yerleşme, tahrir, kaza, Isparta

Kaynakça

• Tahrir Defterleri BOA TD 14 (Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tapu Tahrir Defteri) BOA TD 121 (Başbakanlı Osmanlı Arşivi Tapu Tahrir Defteri) TKGM KKA TD 51 (Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-u Kadime Arşivi Tapu Tahrir Defteri) İncelemeler 7 Numaralı Mühimme Defteri 975–976/1567–1569, Özet, Transkripsiyon ve İndeks, c. I, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Ankara 1999. ACUN Fatma, “Osmanlı Tarihi araştırmaların Genişleyen Sınırı: Defteroloji”, Türk Kültürü İnceleme Dergisi, C.I, 1999, s. 319-332. AFYONCU Erhan, “Türkiye’de Tahrir defterlerine Dayalı Olarak Hazırlanmış Çalışmalar Hakkında Bazı Görüşler”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, II 2003, s. 267-286. AKDEMİR Sadık, “XVIII Yüzyılın İlk Yarısında Isparta’ta Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Hayat (170-171 numaralı Şeriyye Siciline göre)”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2004 (Yayınlanmamış Doktora Tezi). AKGÜNDÜZ Ahmet, Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yay., C. II, İstanbul 1990. AKSU Fehmi, “Isparta’nın Mahalle Adları Üzerine Bir Araştırma”, Ün Dergisi, XI/123-124, Isparta 1944, s. 123-124. ARIKAN Zeki, XV-XVI. Yüzyıllarda Hamit Sancağı, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir 1988. ATALAY İbrahim- Kenan Mortan, Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılap Kitabevi Yay. İstanbul 2011. BİLGİLİ Ali Sinan, Tarsus Sancağı ve Tarsus Türkmenleri, Kültür Bakanlığı Yay., 2001, Ankara. BRAUDEL Fernand, II. Felipe Döneminde Akdeniz ve Akdeniz Dünyası I, Ankara 1993. ÇABUK Vahid, “Yörük” maddesi, İA, XIII, s. 430-435. ÇAKAR Enver, “Halep Sancağında Türkçe Yer Adları”, OTAM, S 11, 2000, s. 83-109. ÇİÇEK Kemal, “Osmanlı Tahrir Defterlerin Kullanımında Görülen Bazı Problemler ve Yöntem Arayışları”, Türk Dünyası Araştırmaları, 97, 1995, s. 93-111. ÇETİNTÜRK Selahaddin, “Osmanlı İmparatorluğunda Yörük Sınıfı ve Hukuki Statüleri”, DTCFD, II. Ankara 1943, s. 107-108. DEMİRCİ Doğan, “Isparta’daki Kervan Yolları Üzerine Bazı Düşünceler”, Türk Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, C3, S.3, Eylül 2014, Karabük, s. 98-123. DEMİR Alpaslan, “XVI. Yüzyılda Samsun Ayıntab Hattı Boyunca Yerleşme, Nüfus ve Ekonomik Yapı”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007 (Yayınlanmamış Doktora Tezi). DEMİR Alpaslan, “XVI. yüzyılda Koğans Nahiyesi: Nüfus ve Yerleşme”, History Studies, JAN I, 2011, s. 125-145. DEMİR Alpaslan, “XV-XVI. Yüzyılda Turhal Kazasında Nüfus Toprak İlişkisi”, OTAM, 2010, S.27, Bahar, s. 59-88. DEMİR Alpaslan, “15-16. Yüzyılda Göçlerin Osmanlı İskân Yapısına Etkisi”, TAD, C. XXXIV, S.58, 2015, s. 563-581. DEMİR Alpaslan, “Şahıs Adlarından Hareketle Nüfus Hareketleri ve İskân Tarihi Çalışmalarına Bir Katkı: Karahisar-ı Behramşah Nahiyesi Örneği”, Uluslararası Bozok Sempozyumu 5-7 Mayıs 2016 Yozgat-Türkiye, Bildiri Kitabı, C. II, 2016, s. 451-458.