Milli Mücadele Yıllarında Salihli’nin İşgali ve Kurtuluşu

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 27, 261 - 278, 10.12.2020

Barış Metin Nimet Sert

https://doi.org/10.19060/gav.826947

Öz

Osmanlı Devleti’nin Mondros Mütarekesini imzalayarak Birinci Dünya Savaşı’ndan çekilmesi sonrası 15 Mayıs 1919’da Yunan kuvvetleri İzmir’den başlayarak Batı Anadolu’da işgallere başlamıştır. Bu duruma tepki olarak İzmir’de ve işgal sahasındaki kentlerde, kasabalarda Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak ve Kuva-yı Milliye teşkilatları oluşturulmaya başlanmıştır. Bu süreçte Salihli’de Kuva-yı Milliye teşkilatının silahlı direniş faaliyetlerinin ortaya çıkmasında ve daha sonraki günlerde Milne Hattının savunmasında 17. Kolordu Kumandan Vekili Bekir Sami Bey ile Çerkez Ethem Bey’in önemli faaliyetleri olmuştur. Salihli 23 Haziran 1920 tarihinde işgal edilmiş ve 2 yıl 2 ay 13 gün işgal altında kalarak 5 Eylül 1922 günü Türk Ordusu tarafından geri alınmıştır. 26 Ağustos 1922 de Türk Ordusu’nun başlattığı Büyük Taarruz karşısında tutunamayan ve 30 Ağustos’ta Dumlupınar’daki meydan muharebesini de kaybeden ve bozgun şeklinde İzmir’e doğru geri çekilen Yunan kuvvetleri için Salihli, yeni bir müstahkem mevki kurmayı planladıkları bölgedir. Ancak üstün Türk Ordusu bu hedefi gerçekleştirmeye imkân tanımayarak süvari kuvvetlerinin başarılı savaşları neticesinde 5 Eylül 1922 günü Salihli’yi geri almış ve Yunan birliklerinin buralarda tutunma ümitlerine son vermiştir. Ve böylece İzmir yolu Türk Ordusu’na açılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, Salihli Cephesi, Milne Hattı, Kuva-yı Milliye, Salihli’nin kurtuluşu

Kaynakça

• ALTAY, Fahrettin, 10 Yıl Savaş Ve Sonrası 1912-1922, Eylem Yayınları, Ankara, 2008.
• APAK, Rahmi, İstiklal Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1990.
• AS, Bünyamin, Bir Kuva-yı Milliyeci: Parti Pehlivan, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa, 2018.
• BALIKESİR, Kemal, İstiklâl Savaşı Anıları (Genelkurmay ATASE Daire Başkanlığı Kütüphanesi Basılmamış Daktilo Metin. Kütüphane No:İST.381.).
• BAYAR, Celal, Bende Yazdım (Milli Mücadele), C.VIII, Baha Matbaası, İstanbul, 1972.
• BAYKAL, Füsun, Salihli Kent Coğrafyası, Salihli Belediyesi Kültür Yayınları, İzmir, 1989.
• BAYKARA, Tuncer, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyasına Giriş I Anadolu’nun İdari Taksimatı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1988.
• ÇİÇEK, İbrahim, Her Yönü İle İlçemiz Salihli, Çiçek Matbaası, Salihli, 1985.
• ERGÜL, Teoman, Antik Uygarlıkların Mirasçısı Bir Kentin Özgün Tarihi (Türkleşen Anadolu’da Sardis ve Salihli), 3. Baskı, Salihli Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara, 2010.
• Genelkurmay Başkanlığı, Türk İstiklal Harbi İdari Faaliyetler 15 Mayıs 1919-2 Kasım 1923, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, C. VII, Ankara, 1975.
• Genelkurmay Başkanlığı, Türk İstiklal Harbi, Batı Cephesi, C. II, Kısım. 2, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1999.
• Genelkurmay Başkanlığı, Türk İstiklâl Harbi, II nci Cilt Batı Cephesi 6 ncı Kısım III ncü Kitap Büyük Taarruzda Takip Harekâtı, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1995.
• GÖKBİLGİN, Mehmet Tayyip, Milli Mücadele Başlarken Mondros Mütarekesi’nden Büyük Millet Meclisi’nin Açılmasına, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2011.