Kızıldeniz’de Güvenlik: Bölgesel Sorunlar, Güç Mücadelesi ve Terörizm

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 27, 331 - 356, 10.12.2020

N. Neşe Kemiksiz

https://doi.org/10.19060/gav.839025

Öz

Akdeniz ile Hint Okyanusu’nu bağlayan kritik bir suyolu olarak uluslararası petrol taşımacılığı ve doğu-batı ticareti için hayati bir rota durumunda olan Kızıldeniz, stratejik konumu nedeniyle uluslararası jeopolitik hesaplara konu olmuş, büyük güçler arasında rekabet ve çatışma alanı oluşturmuştur. Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle Sovyet tehdidinin ortadan kalkması ve Körfez bölgesindeki gelişmeler, Kızıldeniz’in askeri önemini bir ölçüde azaltmış, ancak El Kaide kaynaklı terörist faaliyetlerin artması, dikkatleri yeniden Kızıldeniz’e yöneltmiştir. 11 Eylül 2001’deki terör saldırılarından sonra ABD terörizmle mücadele amacıyla bölgedeki güvenlik altyapısını güçlendirmiş, Somali ve Yemen’deki gelişmeler terörle ve korsanlıkla mücadele amacıyla bölgeye yabancı askeri güçlerin konuşlanmasına yol açmıştır. Son yıllarda Çin’in Kuşak Yol Girişimi’nin hız kazandırdığı küresel ve bölgesel rekabet, Kızıldeniz’de ticari ve askeri çıkarların iç içe geçtiği askeri üs ve liman elde etme yarışına yol açmıştır. Kızıldeniz, Suudi Arabistan ile İran arasındaki güç mücadelesinin yeni alanı olarak da önem kazanmıştır. Yemen’deki gelişmeler, Kızıldeniz’de Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır askeri mevcudiyetinin artmasına yol açmıştır. Bu ülkelerin İsrail ile yakın ilişkileri dikkate alındığında Kızıldeniz’in “Arap-İsrail Gölü’ne” dönüşmekte olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kızıldeniz, Etiyopya, Eritre,, Somali, Mısır

Kaynakça

• ARI, Tayyar, Geçmişten Günümüze Ortadoğu. Siyaset, Barış ve Diplomasi, C.1, MKM Yayınları, 5. Baskı, Bursa 2012.
• ANADOLU AJANSI, “Kızıldeniz Kıyısındaki 8 Ülkeden Yeni İttifak”, 06.01.2020, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kizildeniz-kiyisindaki-8-ulkeden-yeniittifak/1694286 ANADOLU AJANSI, “BMGK’den Etiyopya, Mısır ve Sudan’a Baraj Sorununu ‘Diyalog’ ile Çözme Çağrısı, 30.06.2020, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bmgkdenetiyopya-misir-ve-sudana-baraj-sorunu-diyalog-ile-cozme-cagrisi/1894141
• BBC NEWS, “Profile: Al-Qaeda in theArabianPeninsula”, 16 June 2015, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-11483095
• BBC TÜRKÇE, “Mısır-Sudan Gerginliğini Sevakin Adası’nın Türkiye’ye Tahsisi mi Tetikledi?”, 5 Ocak 2018, http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42578774
• BRUTON, Bronwyn E.,Somalia: A New Approach, Council on ForeignRelations, Council Special Report No. 52, March 2010.
• BYMAN, Daniel, Al Qaeda, theIslamicStateandthe Global JihadistMovement, Oxford UniversityPress, 2015.
• CANNON, Brendon, J., “ForeignStateInfluenceandSomalia’s 2017 PresedentialElection: An Analysis”, International Journal of Somali Studies, XVIII/1, 2018, digitalcommons.macalester.edu/bildhaan/vol18/iss1/
• CONNELL, Dan-KILLION, Tom, Historical Dictionary of Eritrea, ScarecrowPress, 2011.