Hamdullah Suphi Tanrıöver And Gagauz

Yıl 2010, Cilt: 4 Sayı: 7, 177 - 184, 01.08.2010

Nuri Yavuz

Öz

Hamdullah Suphi Tanrıöver successfully had been the head of “Türk Ocağı” for many years and he left a serious impact on Turkish youth with his strong rhetoric. He was a member of very famous family who raised important thinkers and artists. He was born 1886 and died 1966 in Istanbul. He had been a head of “Turk Ocağı” successfully between 1912-1932. He had been an eyes, ears and conscience of of Turkish people outside Turkey. In 1931 with the decision of the Council of Ministers he appointed as first class ambassador to Bucharest and he maintained this position till 1944. In meantime, he closely interested in Turkish people in Romania and Bulgaria. As a first job he brought majority of Gagauz girls and boys to Turkey. Then he led to place them into first, middle and high schools. He traveled Gagauz Turkish towns and villages in Bessarabia and in this region he contributed the opening of 26 schools giving education in Turkish language. He obtained teachers appointment to these schools and brought the textbooks from Turkey for these schools. He also provided an education for 30-40 Gagauz youth in various schools in Turkey. Tanrıöver’s one of the services in Romania is with special personal effort he led to open a large Turkish martyrdom in Bucharest 6th June in 1935. For over 13 years and after representing the Republic of Turkey in Romania he returned home 5th December 1944.

Anahtar Kelimeler

Hamdullah Suphi Tanrıöver, Turkish Hearths, Romania, Bulgaria, Gagavuz. 

Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Gagavuzlar

Öz

Hamdullah Suphi Tanrıöver (1886-1966), yıllarca Türk Ocağı Başkanlığını başarıyla yapmış kuvvetli hitabeti ile Türk gençliği üzerinde ciddi tesirler bırakmıştır. Yetiştirdiği fikir ve sanat adamları ile tanınmış bir ailenin bireyidir. 1912-1932 yılları arasında Türk Ocağı Başkanlığını başarıyla sürdürmüştür. O, Türkiye dışındaki Türklerin gözü, kulağı ve vicdanı olmuştur. Hamdullah Suphi Tanrıöver, 1931’de Bakanlar Kurulu kararı ile Bükreş’e 1.sınıf elçi olarak tayin edilmiş ve bu görevini 1944 yılına kadar sürdürmüştür. Bu esnada Romanya ve Bulgaristan’da bulunan Türklerle yakından ilgilenmiştir. İlk iş olarak kız ve erkek Gagavuz çocuklarından birçoğunu Türkiye’ye getirterek ilk, orta ve yüksek okullara yerleştirerek okumalarını sağlamıştır. Beserabya’daki Gagavuz kasaba ve köylerini dolaşarak, bu bölgede Türkçe eğitim yapan 26 tane okul açtırmış ve bu okullara öğretmenler tayin ettirmiş ve Türkiye’den kitaplar getirterek bu okullarda okutmuştur. Ayrıca kızlı erkekli 30-40 kadar Gagavuz gencini Türkiye’ye göndererek çeşitli okullarda ve üniversitelerde eğitim ve öğretim görmelerini sağlamıştır. Tanrıöver’in Romanya’daki hizmetlerinden biri de şahsi gayretiyle Bükreş’te büyük bir Türk şehitliğini 6 Haziran 1935’te açtırmış olmasıdır. 13 yıla aşkın bir süre ile Türkiye Cumhuriyeti devletini temsil ettiği Romanya’da 5 Aralık 1944 tarihinde yurda dönmüştür.

Anahtar Kelimeler

Hamdullah Suphi Tanrıöver, Türk Ocağı, Romanya, Bulgaristan, Gagavuz.

Kaynakça

• Arşiv kaynakları Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Başvekâlet Kararlar Dairesi Müdürlüğü, Karar Sayı- sı:2/11379.26-6-1939 tarih ve 41649/255 sayılı yazısı.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Başvekâlet Yazı işleri ve Sicil Müdürlüğü, Sayı: 19117, 12 1944 Tarih ve 43983-275/3 sayılı tezkere.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Hariciye Vekâleti, Sicil ve Memurin, D.U.M.U.43983,
• H.N. 275, Lef: 3, 6-12-1944 tarih ve sicil, 43983-275/3.
• Telif Eser ve Makaleler ACAROĞLU M. Türker, “Tanrıöver ve Gagauzlar”, Türk Yurdu, Hamdullah Suphi Tanrıöver Özel Sayısı, Şubat 1967, Cilt:6, Sayı: 2.
• AYTUL Turhan, Milliyet, 21 Mayıs 1967.
• BANARLI Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul 1971.
• BAYDAR Mustafa, Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Anıları, İstanbul 1968.
• DEMİRCAN Tarık, Macar Turancıları, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 2000.
• ÜLKÜSAL Müstecip, “Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Dobruca Türkleri”, Emel, Nr. 35, Temmuz-Ağustos 1996.
• Yıldırım Gazetesi, Pazarcık, 12 Haziran 1935.