Agriculture and Livestock in Alaşehir in the Mid-19th Century

Yıl 2010, Cilt: 3 Sayı: 6, 213 - 236, 01.07.2010

Ertan Gökmen

Öz

Based on the examination of 20 financial records (temettuat defterleri), this study explores the agriculture and livestock in Alaşehir, founded on fertile lands in the plain of Gediz, in mid-19th century. It shows the amount of land and how much of it was used for crop-fields, gardens and wineyards, what sort of crops were grown and what size lands were. It also provides information on the extent of sheep/goat and cattle breeding; and which animals were used for transportation. Finally, it looks into whether or not agriculture and livestock in Alaşehir was affected, and to what extent, by any changes that occurred and was caused by internal and external factors in the Ottoman agriculture. 

Anahtar Kelimeler

Ottoman State, Manisa, Alaşehir, Agriculture, Livestock. 

XIX. Yüzyıl Ortalarında Alaşehir’de Tarım ve Hayvancılık

Öz

Bu çalışmada, Gediz Ovası’nın verimli toprakları üzerinde kurulan Alaşehir’in XIX. yüzyıl ortalarındaki tarım ve hayvancılığı ele alınmıştır. Çalışma, kaza merkezine ait yirmi adet temettuat defteri esas alınarak yapılmıştır. Yapılan bu araştırma ile kazada ziraat yapılan arazilerin toplam miktarı; bunun ne kadarının tarla, bağ ve bahçe olarak kullanıldığı, ziraatı yapılan ürünlerin neler olduğu ve tarım işletmelerinin büyüklüğü gibi hususlar üzerinde durulmuştur. Kazanın büyük ve küçükbaş hayvancılığı ile taşıma işlerinde kullanılan hayvanların neler olduğu ve halkın elinde bunlardan ne kadar bulunduğu da ortaya konmuştur. Ayrıca XIX. yüzyılda Osmanlı tarımında iç ve dış sebepler dolayısı ile meydana gelen gelişmelerden kaza tarımının nasıl etkilendiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Manisa, Alaşehir, Tarım, Hayvancılık 

Kaynakça

• Alaşehir kaza merkezine ait temettuat defterleri: BOA. ML. VRD. TMT., Defter No: 1403
• (Kazgânî), 1409 (Debbâğhâne), 1414 (Bâlânî), 1418 (Eskiçarşı), 1427 (Tepecik), 1425 (Ilı-
• ca), 1423 (Kâtib Ali), 1430 (Câmi-i Kebîr), 1432 (Kadı Sinan), 1438 (Şeyh Sinan), 1446
• (Yaviler), 1460 (Karaağaç), 1459 (Arslan Fakı), 1465 (Elhizar), 1412 (Âb-ı Berd), 1467 (İbrahim Çelebi), 1462 (Hızır İlyas/Gayrimüslim), 1435 (Kiremitli/Gayrimüslim), 1431 (Gü-
• zel Papas/Gayrimüslim), 1434 (Turunçlu/ Gayrimüslim) AKINCI Recep, Eski Philadelphia Bugünkü Alaşehir, İzmir 1949
• “Alaşehir”, Türk Ansiklopedisi, Cilt 2, MEB. Yayını, İstanbul 1966, s. 4-5
• ÇELEBİ Evliya, Seyahatname, Cilt 8, Üçdal Neşriyat, (sad. Tevfik Temelkuran ve Necati Aktaş), İstanbul 1985
• DARKOT Besim, “Alaşehir”, İA, Cilt 2, MEB. Yayını, İstanbul 1989
• DURAN Bünyamin, “Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Türkiye Tarımındaki Geliş- meler (1870-1914)”, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi Tebliğler, İstanbul 21-25 Ağustos 1989, TTK y., Ankara 1990, s. 319-342
• EMECEN Feridun, “Alaşehir”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 2, İstanbul, 1989, s. 342-343;
• GÖKMEN Ertan, Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Demirci Kazası, Demirci Belediyesi Yayını, İzmir 2007 GÜRAN Tevfik, 19. Yüzyıl Osmanlı Tarımı, Eren Yayınları, İstanbul 1998
• GÜRAN Tevfik, “Ziraî Politika ve Ziraatta Gelişmeler 1839-1876”, 150. Yılında Tanzimat, (Haz. H. Dursun Yıldız), TTK y., Ankara 1992, s. 219-233
• KARAMURSAL Ziya, Osmanlı Mali Tarihi Hakkında Tetkikler, TTK y., Ankara 1989
• ÖNGÖR Sami, Coğrafya Sözlüğü, MEB. Yayını, İstanbul 1961
• PAMUK Şevket, Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme (1820-1913), TV y., 2. Baskı, İstanbul 1984
• QUATAERT Donald, “19. Yüzyıla Genel Bakış: Islahatlar Devri (1812-1914)”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Cilt 2 (1600-1914), (Ed. Halil İnalcık vd), (Çev. Ayşe Berktay vd.), Eren Yayınları, İstanbul 2000, s. 885-1095
• QUATAERT, Donald, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Tarımsal Gelişme”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 6, İletişim Yayınları, İstanbul 1985, s. 1556-1562
• SAMİ Şemseddin, Kâmusü’l-Âlâm, Birinci Cilt, Mihran Matbaası, İstanbul, 1306
• SEZEN Tahir, Osmanlı Yer Adları, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara 2006
• TABAKOĞLU Ahmet, Türkiye İktisat Tarihi, Dergah y., İstanbul, 2000
• VEFİK Abdurrahman, Tekâlif Kavâidi, İkinci Kısım, Kanaat Matbaası, Dersaadet 1330
• VEİNSTEİN Giles, “Çiftlik Tartışması Üzerine”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım, (Ed. Çalar Keyder, Faruk Tabak), (Çev. Zeynep Altok),TV y., İstanbul 1998, s. 36-56
• YALÇIN Aydın, Türkiye İktisat Tarihi, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1979