Nikola Mavroyani’nin Eflâk Voyvodalığı (1786-1790)

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 29, 89 - 106, 11.12.2021

Sinan Yüksel

https://doi.org/10.19060/gav.1035500

Öz

Nikola Mavroyani, Rusya’nın Kırım’ı ilhakı sonrasında Eflâk-Boğdan’da nüfuzunu giderek daha fazla hissettirdiği bir dönemde Eflâk voyvodası olmak istedi. Bunun için koruyucusu Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın gücünü sonuna kadar kullandığı gibi kendisi de İngiliz ve Rus elçililerinin desteğiyle Eflâk Voy¬vodası olabilmek için çaba sarf etti. Nihayet Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın sayesinde bu emeline ulaştı.
Eflâk voyvodası olduktan sonra Osmanlı Devleti’ne sadakatle hizmet eden Mavroyani, Eflâk’ta yaptığı uygulamalarla Boyarlar ve halkın tepkisini çekti. Boyarlar ve halk Eflâk’taki Rus Konsolosu İvan Severin’e şikâyetde bulunarak Mavroyani’nin voyvodalıktan alınması yönünde Rusya’dan ricada bulun¬dular. Buna mukabil Mavroyani ise muayyen aralıklarla Boyarlardan kendisinden memnun olduklarına dair mektuplar alarak İstanbul’un gözünü boyamaya çalıştı. Osmanlı Hükümeti ise Mavronayi’ye çeşitli ikazlarda bulunup onun halk ve Boyarlar üzerindeki yönetimsel yaklaşımını -baskısını- hafifletmesini talep etti. Bu ikazları dikkate alan Mavroyani de halkın ve Boyarların üzerindeki baskıyı biraz olsun hafifletmek mecburiyetinde kaldı.
Mavroyani 1787 yılında patlak veren Osmanlı Rus-Avusturya savaşlarında kırk binden fazla askerden oluşan -masraflarını kendi cebinden karşıladığı- ordusuyla Eflâk ve havalisini müdafaa etmeye çalıştı ve Avusturya’ya karşı kayda değer başarılar kazandı. Savaş sırasındaki sadakati ve mücadelesi hem I. Abdülhamit hem de Sultan III. Selim tarafından takdir edildi. Bu savaşlarda elde ettiği başarılardan ve Cezayirli Gazi Hasan Paşa’dan aldığı cesaretle savaşta başarısızlık gösteren paşaları İstanbul’a şikâyeti onun sonunu hazırladı. Cezayirli Gazi Hasan Paşa’dan sonra Sadrazam olan Şerif Hasan Paşa tarafın¬dan, yüklü miktarda mücevherlerle kaçacağı iddiasıyla idam ettirildi. İdamı sonrasında yapılan incelemede ise çok zengin olmadığı anlaşıldı.

Anahtar Kelimeler

Nikola Mavroyani, Eflâk, Osmanlı Devleti, Rusya, Cezayirli Gazi Hasan Paşa

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Ali Emiri (AE) SABH. I (Abdülhamid I), 370-25890.
• BOA. Cevdet Hariciye (C.HR.), 75-3739, 29-1442, 29-1443, 41-2044.; BOA. Cevdet Maliye (C.ML). 76-3463.
• BOA. Cevdet Eyalet-i Mümtaze (C.MTZ). 1-29, 20-1000,6-285, 11-543,11-535,17-850.
• BOA. Hatt-ı Hümayun (HAT). 30-1425, 213-11674, 214-11695, 266-15492,1378-54264,1379-54283,1380-54429,1383-54734,1384-54770,1392-55564,1416-57864,1442-59227,1450-44.
• BOA. İbnül Emin Hariciye (İE. HR), 17-1548.; BOA. TS.MA. d. 4662-0-0
• Ahmet Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, İkinci tab’ı, Dersaadet (Matbaa-i Osmaniye) 1309.
• BALCI Sezai, Babıâli Tercüme Odası, Likra Yayınları, İstanbul 2013.
• Dokumente Prıvind Istoria Romimeı, Colectia Eudoxiu de Hurmuzaki, Rapoarte Consulara Ruse (1770-1796), DIN „Arhiva Politica Externa a Rusıeı”, Moscova, Sub Ingrijirea Acad. A. Otetea, Romania 1962.
• GİRS, A. A., “Moldavia i Valakhia Pered Turetskoi Voinoi 1787 g.,” Russkaya Starina, v. 96. St.Peterburg 1898, ss.633-655.
• GİRS, A. A., “İz Proşlogo Rossiyskogo Konsulstva v Yassax”, Rossiya i Blijnıy Vostok, St.Peterburg 1906, ss.1-46.
• GROSUL, G. S., Dunayskie Knyazhestva v Politike Rossii, 1774-1806, Kişinev 1975.
• https://www.holidayify.com/tr/paros-adasi-gezi-rehberi-yunanistan/islamansiklopedisi.org.tr/kile.; islamansiklopedisi.org.tr/İbrail.
• JORGA, Nikolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, cilt:5, Çeviren: Nilüfer Epçeli, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2005.