Yönetim Felsefesi Bağlamında Doğu ve Batı İttihad Eder mi? Gazali ve Machiavelli Üzerinden Hermenötik Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 29, 173 - 194, 11.12.2021

Tuğba Çiçek Yunus Emre Taşgit Zülkif Dağlı

https://doi.org/10.19060/gav.1035508

Öz

Bu çalışmada, farklı kültürel koşullarda yaşadıkları dönemlerde teorik ve uygulamaya dönük çıkarım, tavsiye ve deneyimleri ile yönetim alanına felsefik anlamda özgün bakış açıları sunan, günümüzde de yansımaları nispeten devam eden, Gazali ve Machiavell’in başarılı yönetime ilişkin deneyimlerini içeren görüşleri karşılaştırılarak yönetim felsefesi bağlamında Doğu ve Batı tarzı bakış açılarının ittihad etme imkânlarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda Doğu’yu temsilen Gazali tarafından ele alı¬nan Nasîhatü’l-Mülûk ve Batı’yı temsilen Machiavell tarafından yazılan Hükümdar adlı eserler nitel araştırma yönteminin temel prensiplerini dikkate alan bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Yönetime dair düşünürlerin özgün yönleri, ortak görüşleri ve farklı bakış açılarının tespit edilmesinin yanı sıra her iki felsefenin birleşebilirlik yönlü özellikleri de tartışma konusu edilmiştir. Eserlerin incelenmesi neticesinde; Gazali’nin yönetsel düşünceleri 17 kategoride, Machiavell’in yönetsel düşünceleri ise 14 kategoride toplan¬mıştır. Her iki felsefenin; yöneticinin sahip olması gereken özellikler, iletişim yönetimi, emir verme ve itaat sağlama, başkalarının fikirlerine başvurma ve yardımcılarda aranan özellikler gibi konularda birbirine yakın bakış açısına sahip olduğu bununla birlikte özellikle cömertlik, ceza verme, şiddete başvurma ve düşmanlık gibi spesifik konularda ise bakış açısı itibariyle kavramsal ve duygusal düzeyde önemli ölçüde farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yönetim, Gazali, Nasîhatü’l-Mülûk, Machiavelli, Hükümdar, Nitel Araştırma

Kaynakça

• ALKAN, Haluk, “Gazzâlî’de Otorite Kavramı”, İslami Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:3, Cilt:2, 1995, s. 117-126.
• ALTUNIŞIK, Remzi vd., Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, Sakarya 2019.
• BİNER, Fuat, “Abdülcelîl b. Mollâ Cemîl ve Nasîhatü’l-Mülûk Tercümesi Üzerine”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı:7, 2016, s. 45-61.
• BERG, Bruse - Lune Howard, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Eğitim Yayınevi, Konya 2015.
• BOYRAZ, Berfu, “Machiavelli’nin İnsan Doğası Düşüncesinin Siyaset Kuramına Etkisi”, Akdeniz üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:20, Cilt:1, 2020, s.90-110.
• CRESWELL, John, W. Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. SB Demir, Çev.(Eds.), Eğiten Kitap, Ankara 2017.
• CHRISTIE, Richard - Filorance, Geis L., Studies in Machiavellianism, New York Academic Press, Newyork 1970.
• ÇELİK, Ezgi E,. “Gadamer’in Hermeneutik Ufku Ve Nietzsche’nin Perspektivizmi” Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi (FLSF), Sayı:15, 2013, s. 127-144.
• DULOCK, Helen, “Research Design: Descriptive Research”, Journal of Pediatric Oncology Nursing, Sayı:10 Cilt:4, 1993, s. 154-157.
• EREK, İlim E, “Gazali’nin Descartes’a Olası Etkileri Üzerine”, Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, Sayı:10 Cilt:2, 2017, s. 111-126.