Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 31, 169 - 190, 11.12.2022

Rıza Özbölük

https://doi.org/10.19060/gav.1217263

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nda 1846 yılında yürürlüğe konulan zorunlu askerlik sistemi, devletin öncelikleri ile toplumun sosyo-ekonomik gerçekleri arasındaki çatışmadan dolayı istenilen düzeyde uygulanamamıştır. Bu mükellefiyetin sınırları içerisine dâhil olmak istemeyen bireyler bilfiil zorunlu askerliğin yasal çerçevesini belirleyen kanun ve mevzuatları kullanarak askerlik hizmetinden kurtulmaya çalışmışlardır. Özellikle kanunda yer alan muafiyet kategorileri bu bağlamda emsalsiz fırsatlar doğurmuştur. Askere gitmek istemeyen ama devletle de herhangi bir çatışmaya girmek istemeyenler kendilerini çeşitli yöntemlerle muafiyet kategorilerine uygun hale getirmişlerdir. Bu bağlamda bireylerin en çok kullandıkları yöntemlerden biri kendilerini muînsiz gibi göstermek ve muafiyet temin etmekti. Bu yöntem yaygın olarak uygulandığı için zorunlu askerlik sistemi içinden çıkılmaz bir hal almış ve muafiyet kategorileri Birinci Dünya Savaşı’ndan hemen önce lağvedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muînsiz zorunlu askerlik direniş teehhül Birinci Dünya Savaşı

Kaynakça

  • BOA. A{DVNSKNA. d…/7.
  • BOA. BEO. 2108/158063.
  • BOA. DH. HMŞ. 17/53.
  • BOA. DH. İ.UM. 88/4 [88-2/4-27]; [88-3/4-27]; [88-3/44-33].
  • BOA. DH. İ.UM. EK. 23/51; 44/56; 106/38; 104/40; 106/41.
  • BOA. DH. İD. 21/48 [21.2.00048]; 63/22; 180/52; 176/67.
  • BOA. DH. MKT. 844/64; 1087/79; 1215/43; 1415/109; 1913/124; 1999/1; 1466/7; 1718/59; 2277/63; 2321/17; 2409/122; 2578/83.
  • Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri (MMZC) 9. İnikad, 1911.
  • AKIN, Yiğit, When the War Came Home: The Ottomans’ Great War and the Devastation of an Empire, Stanford University Press, Stanford/California, 2018.
  • AKSAN, Virginia H., “18. Yüzyıl Sonlarında Osmanlı’da Zorunlu Askerlik Stratejileri”, Devletin Silahlanması, Ortadoğu’da ve Orta Asya’da Zorunlu Askerlik (1775-1925), Der. Erik Jan Zürcher, Çev. M. Tanju Akad, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2013, s. 23-44.
  • AYAYDIN, Rıdvan, Osmanlı Devleti’nde Askeri Yükümlülükler ve Muafiyetler (1826-1914), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011.

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 31, 169 - 190, 11.12.2022

Rıza Özbölük

https://doi.org/10.19060/gav.1217263

Öz

Anahtar Kelimeler

Muînsiz zorunlu askerlik direniş teehhül Birinci Dünya Savaşı

Kaynakça

  • BOA. A{DVNSKNA. d…/7.
  • BOA. BEO. 2108/158063.
  • BOA. DH. HMŞ. 17/53.
  • BOA. DH. İ.UM. 88/4 [88-2/4-27]; [88-3/4-27]; [88-3/44-33].
  • BOA. DH. İ.UM. EK. 23/51; 44/56; 106/38; 104/40; 106/41.
  • BOA. DH. İD. 21/48 [21.2.00048]; 63/22; 180/52; 176/67.
  • BOA. DH. MKT. 844/64; 1087/79; 1215/43; 1415/109; 1913/124; 1999/1; 1466/7; 1718/59; 2277/63; 2321/17; 2409/122; 2578/83.
  • Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri (MMZC) 9. İnikad, 1911.
  • AKIN, Yiğit, When the War Came Home: The Ottomans’ Great War and the Devastation of an Empire, Stanford University Press, Stanford/California, 2018.
  • AKSAN, Virginia H., “18. Yüzyıl Sonlarında Osmanlı’da Zorunlu Askerlik Stratejileri”, Devletin Silahlanması, Ortadoğu’da ve Orta Asya’da Zorunlu Askerlik (1775-1925), Der. Erik Jan Zürcher, Çev. M. Tanju Akad, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2013, s. 23-44.
  • AYAYDIN, Rıdvan, Osmanlı Devleti’nde Askeri Yükümlülükler ve Muafiyetler (1826-1914), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011.
Toplam 11 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Rıza Özbölük Bu kişi benim 0000-0001-6401-6798

Erken Görünüm Tarihi 10 Aralık 2022
Yayımlanma Tarihi 11 Aralık 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 16 Sayı: 31

Kaynak Göster

APA Özbölük, R. (2022). Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi. Gazi Akademik Bakış, 16(31), 169-190. https://doi.org/10.19060/gav.1217263
AMA Özbölük R. Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi. Gazi Akademik Bakış. Aralık 2022;16(31):169-190. doi:10.19060/gav.1217263
Chicago Özbölük, Rıza. “Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi”. Gazi Akademik Bakış 16, sy. 31 (Aralık 2022): 169-90. https://doi.org/10.19060/gav.1217263.
EndNote Özbölük R (01 Aralık 2022) Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi. Gazi Akademik Bakış 16 31 169–190.
IEEE R. Özbölük, “Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi”, Gazi Akademik Bakış, c. 16, sy. 31, ss. 169–190, 2022, doi: 10.19060/gav.1217263.
ISNAD Özbölük, Rıza. “Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi”. Gazi Akademik Bakış 16/31 (Aralık 2022), 169-190. https://doi.org/10.19060/gav.1217263.
JAMA Özbölük R. Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi. Gazi Akademik Bakış. 2022;16:169–190.
MLA Özbölük, Rıza. “Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi”. Gazi Akademik Bakış, c. 16, sy. 31, 2022, ss. 169-90, doi:10.19060/gav.1217263.
Vancouver Özbölük R. Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerliğe Direniş: ‘Muînsiz’ Efrad Problemi. Gazi Akademik Bakış. 2022;16(31):169-90.
 Kapak Resmi İndir

Gazi Akademik Bakış Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

 32878