Meiji’den Günümüze Japonya’da Uluslararası İlişkiler Disiplininin Tarihsel Gelişimi

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 32, 209 - 229, 20.06.2023

Mürsel Doğrul , Murat Çemrek

https://doi.org/10.19060/gav.1315143

Öz

Japonya’da Uluslararası İlişkiler (Uİ) disiplinin kökenleri sayılan çalışmalar, Meiji Dönemi’nin öncesine kadar uzanmaktadır. 1905’de Japonların Ruslara karşı elde ettikleri galibiyet ile birçok konuda olduğu gibi Uİ’nin kapsamı Japonya’yı da kapsayacak şekilde genişlemiştir. Ancak Japonya’da uzun bir süre staatslehre geleneğinin (Alman genel devlet teorisi) etkisinde kalan disiplin, Pasifik Savaşı’ndaki yenilginin günah keçisi ilan edilerek 1970’lere kadar körelecektir. Yakın dönemde ise Nihonjinron (日本人論 - Japon ulusal ve kültürel kimliğine odaklanan) gelenek, kapsamlı güvenlik, insani güvenlik ve pasifizm tartışmaları arasından sıyrılarak öne çıkacaktır. Meiji Restorasyonu’nun başından itibaren dönemlendirmelerle Uİ disiplininin genel durumunun ele alındığı bu çalışma, 1973 sonrasında disiplinin geçirdiği dönüşüm açısından ayrıca önem arz etmektedir. Çalışmanın sonucunda disiplinin Japonya serüveni, uğradığı anlam durakları ve diğer disiplinlerden ayrılıp kurumsallaşması Uİ ve alan çalışmaları özelindeki rakamsal artışlar ışığında analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası İlişkiler, Japonya, Meiji Dönemi, Staatslehre, Nihonjinron, Bölge Çalışmaları

Kaynakça

• ACHARYA, Amitav, Constructing a Security Community in Southeast Asia; ASEAN and the Problem of Regional Order. Second Edition, New York, Routledge, 2009.
• ACHARYA, Amitav - Barry Buzan, The Making of Global International Relations Origins and Evolution of IR at Its Centenary. Cambridge, Cambridge University Press, 2019.
• ARIGA, Nagao, La Guerre Sino- Japonaise Au Point de Vue Du Droit International. Paris, A. Pedone, 1896.
• ARI, Tayyar, Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika. Alfa Akademi Yayınevi, 2017.
• AYDIN, Cemil, “Modem Japon Tarihinde Batı Karşıtlığı: Ôkawa Shûmei’nin Asyacılık Düşüncesi”, Divan İlmi Araştırmalar, Cilt 13, No 2, s.107–33, 2002.
• ——— The Politics of Anti-Westernism in Asia: Visions of World Order in Pan-Islamic and Pan-Asian Thought. E-book. New York, Columbia University Press, 2007.
• BREADEN, Jeremy vd., Internationalising Japan Discourse and Practice. Routledge, 2014.
• BRINK, Dean Anthony, Philosophy of Science and The Kyoto School: An Introduction to Nishida Kitaro, Tanabe Hajime and Tosaka Jun. Bloomsbury Academic, 2021.
• BRISSO, Thomas-Koichi Tachikawa, “Current Topics of Social Science Research in Japan.” World Social Science Report; Knowledge Divides. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization & International Social Science Council, Paris, 2010.
• CALDWELL, Martha, “The Dilemmas of Japan’s Oil Dependency”, Ronald A. Morse (der.), The Politics of Japan’s Energy Strategy Resources—Diplomacy—Security. University of California, Berkeley, 1981, pp. 65–84.
• DOĞRUL, Mürsel, “1973-2001 Japon Dış Politikasında Orta Doğu: Enerji Ekonomi-Politiği”, Milli Savunma Üniversitesi, Atatürk Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, İstanbul, 9 Temmuz 2021 (Yayımlanmamış Doktora Tezi).