Ulus-Devletin Topolojisi: Sınırlar, Ülkesellik, Egemenlik ve Savaş

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 32, 315 - 337, 20.06.2023

Bülent Şener

https://doi.org/10.19060/gav.1315212

Öz

1648 Westphalia Barış Antlaşması’yla ortaya çıkan modern uluslararası sistemin temel yapıtaşı durumunda olan ulus-devletler açısından sahip oldukları sınırlar açık ve sorgulanmaz bir gereklilik olarak benimsenmiştir. Modern devletle birlikte ülkesellik esasına göre şekillenen sınırlar, devletler açısından belirsizlik, risk ve fırsat alanları olarak uluslararası ilişkilerde savaşın da en başta gelen nedenleri arasında yer almaktadır. Devletlerin çeşitli dönemlerdeki genel amaçları ve sorunları bir şekilde ülkesellikle ve/veya sınırlarla bağlantılandırıldığında bu sorunlar devletleri savaşa yatkın hale gelmektedirler. Bu konudaki ampirik araştırmalarda elde edilen bulgular, özellikle ülkesel bitişikliğin (sınırlar) devletler arasında kuvvet kullanımının her aşamasında önemli bir faktör olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın amaçlarından biri, “sınır” ve “ülkesellik” olgularının modern devlet olgusuyla ilişkiselliğini ortaya koymaktır. Çalışmanın ikinci amacı ise, devletler arası savaşlar ile “sınır” ve “ülkesellik” olguları arasındaki ilişkiye ışık tutmaktır. Bu amaçlar doğrultusunda çalışmada öncelikle, uluslararası politikada ülkesellik ve sınır olguları tarihsel ve sosyolojik bir perspektifle ele alınıp, uluslararası sistemde ulus-devlet olgusunun ortaya çıkışı ve devletin “iç” ve “dış” topolojisinin belirginleşmesinde “egemenlik”, “ülkesellik” ve “sınır” olgularının önemi ve birbirleriyle ilişkisi incelenerektir. İkinci olarak da, devletler arası savaşların temel bir nedeni olarak ülkesellik ve sınır olguları arasındaki ilişkisellik analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Sınır(lar), Savaş, Egemenlik, Ülkesellik, Ulus-devlet, Westphalia Barış Antlaşması

The Topology of Nation-State: Borders, Territoriality, Sovereignty and War

Öz

Borders have been embraced as a clear and unquestionable fact from the perspective of nation-states, which are the fundamental components of the modern international system that emerged with the Peace of Westphalia (1648). From the state’s perspective, borders shaped based on territoriality along with the advent of the modern state are among the leading causes of war in international relations as areas of uncertainty, risk, and opportunity. When the states make their shared goals and problems in different periods be somehow linked to territoriality and/or borders, these problems make the states more prone to war. The findings from empirical research on this issue prove that particularly territorial contiguity (borders) is an essential factor at every stage of the use of force between states. One of the aims of this study is to reveal the relation between the concepts of “border” and “territoriality” with the modern state phenomenon. The second aim of the study is to shed light on the relationship between wars between states and the phenomena of “border” and “territoriality”. For these purposes, first of all, in this study, addressing the phenomenon of territoriality and border in international politics from a historical and sociological perspective, this study examines the emergence of the phenomenon of the nation-state in the international system and the importance and relationship of the concept of “sovereignty,” “territoriality,” and “border” in the determination of the internal and external topology of the state; and accordingly, the relationality between the phenomena of territoriality and borders will be analyzed as the leading cause of inter-state wars.

Anahtar Kelimeler

Border (s), War, Sovereignty, Territoriality, Nation-state, Peace of Westphalia

Kaynakça

• ANDERSON, Benedict, Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması (trans. İskender Savaşır), Metis Yayınları, İstanbul 1995.
• ASHLEY, Richard K., “Foreign Policy as Political Performance”, International Studies Notes, Vol. 13, Issue: 2 (1987), pp. 51-54.
• ASLAN, Ali, “Modern Dünyada Sınırlar”, Anlayış Dergisi, Issue: 74 (2009), pp. 42-44, http://www.anlayis.net/makaleGoster.aspx?dergiid=74&makaleid=2079, (Accessed June 30, 2021)
• BAŞGİL, Ali F., “Devlet Nedir?: Realist Bir Tarif Denemesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 12, Sayı: 4 (1946), pp. 981-990.
• BEHR, Harmut, “Deterritorialisation and the Transformation of Statehood: The Paradox of Globalisation”, Geopolitics, Vol. 13, Issue: 2 (2008), pp. 359-382.
• BOTTOMORE, Thomas B., Elites and Society, Routledge, London 1987.
• BREMER, Stuart A., “Dangerous Dyads: Conditions Affecting the Likelihood of Interstate War, 1816-1965”, Journal of Conflict Resolution, Vol. 36, Issue: 2 (1992), pp. 309-341.
• BUZAN, Barry, İnsanlar, Devletler & Korku: Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Uluslararası Güvenlik Çalışmaları İçin Bir Gündem (trans. Emre Çıtak), Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi-Röle Akademik Yayıncılık, İstanbul 2015.
• ÇELİKÇİ, Abdül S., “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Ulus Devlet ve Milliyetçilik: Küreselleşme Çerçevesinde Ulus Devlet ve Milliyetçilik Tartışmaları”, İmgelem, Cilt: 5, Sayı: 8 (Temmuz 2021), pp. 15-34.
• CONNOLLY, William E., “Tocqueville, Territory and Violence”, Theory, Culture & Society, Vol. 11, Issue: 1 (1994), pp. 19-41.