Ziya Gökalp’a Göre Kızılelma ve Ceditçilik Hareketi

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 33, 45 - 59, 19.12.2023

Alper Alp

https://doi.org/10.19060/gav.1405839

Öz

Bu makalede Ziya Gökalp’ın Kızılelma şiiri çerçevesinde söz konusu kavrama yüklediği anlam, sergilediği yaklaşım incelenmiştir. İdeal mefhumuna büyük önem atfeden Gökalp’ın, Türk milletini içinde bulunduğu krizlerden kurtaracak ideali “Kızılelma” kavramı ile sembolleştirdiği görülmüştür. Onun bu düşünceye yönelmesinde Türk Yurdu Dergisinde ve Türk Ocağında birlikte çalıştığı vaktiyle hem Rusya Müslümanları arasındaki ceditçilik akımının hem de eserin yazıldığı dönemde Türkçülük akımının önde gelen temsilcileri olan Hüseyinzade Ali, Yusuf Akçura ve Ahmed Ağaoğlu gibi aydınların büyük etkisi olduğu anlaşılmıştır. Mevcut süreç ve koşulların verdiği ilhamla Kızılelma kavramını anlatan eserinde Gökalp’ın ceditçilik unsurlarını oldukça sık kullandığı görülmüş, bu unsurlar ayrı ayrı tespit edilerek açıklanmıştır. Görülen o dur ki Ziya Gökalp’ın bu eserinde Kızılelma kavramı ile ceditçilik iç içe geçmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ziya Gökalp, Ceditçilik, Rusya Müslümanları, Kızılelma, Türkçülük.

Kaynakça

• AĞAOĞLU, Ahmet, “Türk Alemi 2”, Türk Yurdu (yay.haz. : Murat Şefkatli), Tutibay Yayınları, Ankara 1998, c.1, S.2, 1911, s.30-32.
• ---.,“Türk Alemi 3” , Türk Yurdu (yay.haz. : Murat Şefkatli), Tutibay Yayınları, Ankara 1998, c.1, S.3, 1911, s.46-48.
• AHUNDOV, Nazim, Azerbaycan’da Dövri Matbuat (1832-1920), Azerbaycan SSR Elmler Akademiyası Neşriyatı, Bakı-1965.
• AKÇURA, Yusuf, “İsmail Bey Gasprınski”, Türk Yurdu(yay.haz. : Murat Şefkatli), Tutibay Yayınları, Ankara 1998, c.1., S.22, 1912, s.367-369.
• ---., “Türk Aleminde.” , Türk Yurdu (yay.haz. : Murat Şefkatli), Tutibay Yayınları, Ankara 1998, c.1. , S.17, 1912, s.287-290. ---., Türk Yılı 1928, TTK Yayınları, Ankara-2009.
• ---., Türkçülüğün Tarihi, Kaynak Yayınları, 2013.
• DURU, Kazım Nami, Ziya Gökalp, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul-1965.
• HAN, F. Bek, “Kazan’dan.”, Türk Yurdu, c.1. , S.7, 1912, s.116-117.
• GASPIRALI, İsmail, “Mebadi-i Temeddün-i İslamiyan-ı Rus” , İsmail Gaspıralı Seçilmiş Eserleri-2 Fikir Eserleri, Yay. Haz. : Yavuz Akpınar, Ötüken Yayınları, 2004, s.251-261.
• ---.. “Türk Yurduculara” , Türk Yurdu (yay.haz. : Murat Şefkatli), Tutibay Yayınları, Ankara 1998, c.1. , S. 7,1912, s.109-111.
• ---., “Türk Yurduculara.” , Türk Yurdu (yay.haz. : Murat Şefkatli), Tutibay Yayınları, Ankara 1998, c.1. , S. 8, 1912, s.132-133.
• GEORGEON, François, Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri Yusuf Akçura (1876-1935), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999.
• GÖKYAY,Orhan Şaik, Kızılelma, Yeditepe Yayınları, İstanbul-2018.
• GÖKALP, Ziya. “İntikad ve Takriz, Halk Nazarına Bir Niçe Mesele”, Türk Yurdu (yay.haz. : Murat Şefkatli), Tutibay Yayınları, Ankara 1998, c.1. , S.32, 1913, s.141-146.
• ---., “Kızılelma.”, Türk Yurdu (yay.haz. : Murat Şefkatli), Tutibay Yayınları, Ankara 1998, c.2. , S.31 ,1913, s.115-119.