Daima Hazır! Osmanlı Devletinde İzciliğin Tarihi (1910-1922)

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 34, 211 - 232, 11.06.2024

Ferhat Eroğlu

https://doi.org/10.19060/gav.1498849

Öz

İzcilik hareketi, Birinci Dünya Savaşı’nın biraz öncesinde, 1907’de İngiltere’de ortaya çıkmıştır. İzciliğin, Avrupa’nın tüm dünyayı etkileyecek o büyük hesaplaşmaya savrulduğu süreçte ortaya çıkması tesadüf değildir. Tüm halkın devleti için topyekun harekete geçmesini gerektiren yeni savaş anlayışına faydalı olabilecek bir program ve halkı askerî bir ruhla ortak amaçlar etrafında kenetleyebilecek ritüeller içermektedir. Askerlik çağına gelmemiş çocuğa ve gence organize hareket etme, öncü olma, hayatta kalma, korkuları belli etmeme, duyguları yönetebilme gibi beceriler kazandıran bir formasyondur. Osmanlı Devleti’nde okullaşmanın bir parçası olarak başlamış, tanındığı dönemde devletin gençlik politikalarıyla uyumlu olduğu anlaşılmış ve Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna dek devlet kontrolünde bir seyir izlemiştir. Bu durum izciliği daha kapsamlı projelerin parçası haline getirmiş ve hareket, bu projeler içinde erime tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Birinci Dünya Savaşı’ndaki yenilgi üzerine İttihat ve Terakki Fırkası’yla beraber fırkanın gençlik politikaları da çökmüş ve Türk izciliği bu yeni ortamda özgün kimliğini yeniden bulmaya çalışmıştır. Fakat bu sefer de işgal devletlerinin ve azınlıkların izcilik faaliyetlerinin gölgesinde ve baskısı altında kalmıştır. Ancak her şeye karşın zaferle birlikte Türk izciliği ayağa kalkmayı başarabilmiş ve savaşın sona ermesinden Cumhuriyet’in ilanına dek geçen bir yıllık süre içerisinde yeni bir izci kitlesi ortaya çıkarılabilmiştir. Bu metin, tüm bu süreçleri, izciliğin kuruluş dönemi sancılarını incelemektedir. Çünkü Cumhuriyet yıllarındaki gelişimin altyapısı neredeyse tüm yönleriyle Osmanlı’nın son döneminde hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İzci, Baden Powell, Türk Gücü Cemiyeti, Osmanlı Güç Dernekleri, Osmanlı Genç Derneklerİ.

Kaynakça

• BALCIOĞLU, Mustafa (1992) Osmanlı Genç Dernekleri, Türk Kültürü, Cilt XXX, Sayı 346 (Şubat), s. 199-209.
• GÜVEN, İsmail (2003) Osmanlı’dan Günümüze İzciliğin Gelişimi ve Türk Spor Tarihindeki Yeri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 36, Sayı 1-2, Ankara, s. 65-73.
• GÜNAY, Nejla (2007) Osmanlı Devleti’nde Kurulan Spor Cemiyetleri ve Jimnastik Derslerinin Milliyetçilik Hareketlerindeki Rolü, Belleten, Cilt: 81, Sayı: 292, TTK, Ankara, s. 917-946.
• SARISAMAN, Sadık (2000) Birinci Dünya Savaşı Sırasında İhtiyat Kuvveti Olarak Kurulan Genç Dernekleri, OTAM, Sayı 11, s. 439-501.
• TANSEL, Fevziye Abdullah (1987) Memleketimizde Gençler İçin Kurulan İlk Dernekler, Gazete ve Dergiler (1913-1920), Belleten, Cilt LI, Sayı 199 (Nisan), s. 281-304.
• TAŞKESENLİOĞLU, Yasin (2009) Türkiye’de İzcilik Teşkilatının Kuruluşu, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 10 (Güz), s. 103-116.