General Erich Ludendorff’un Gözünden Topyekûn Bir Savaş Olarak Birinci Dünya Savaşı

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 35, 263 - 285, 15.12.2024

Merve Esra Özgürbüz

https://doi.org/10.19060/gav.1601718

Öz

Birinci Dünya Savaşı sadece bölge değil nüfus bakımından da bir dünya savaşıdır. Seferber edilen asker ile tahsis edilen kaynaklar göz önüne alındığında önceki bütün savaşları geride bırakır. Endüstrisi gelişmiş devletlerin güçlü olduğu savaşta son teknoloji; özellikle top, uçak, denizaltı, tank ve zehirli gaz kullanımı noktasında etkin rol oynar. Savaşın henüz başında denizaltı ile uçak gücünün kumandanlar tarafından hafife alınmasına rağmen söz konusu silahlar, savaş süresince daha çok kullanılmaya başlanır ve geliştirilir. Gelişen silahlarla birlikte stratejiler değiştirilir. Savaşta altmış beş milyon insan seferber edilir, sekiz milyondan fazla insan ölür, yirmi bir milyon insan yaralanır, Avrupa kıtasındaki eski imparatorlukların dördü yok olur. O güne dek yaşanan en şiddetli savaş olan Birinci Dünya Savaşı’nın yankıları sadece savaş alanında değil, yazın dünyasında da kendini gösterir. Dünyadaki büyük dönüşümün izleri, savaşa şahit olan isimlerin anılarında mevcuttur. Bu çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılarak “topyekûn savaş” kavramı bağlamında Birinci Dünya Savaşı’nda yaşanan dönüşüm ve söz konusu dönüşümün Erich Ludendorff’un hatırat kitabına nasıl yansıdığı üzerinde durulacaktır. Topyekûn savaş uzunca zamandır kullanılagelmiş bir kavram olmasına rağmen kavramın akademik bakış açısıyla incelendiği ve irdelendiği yayınlar sınırlıdır. Dolayısıyla bu kavramın bizzat Birinci Dünya Savaşı’nı deneyimleyen bir generalin
tecrübeleri aracılığıyla irdelenmesi önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Topyekûn savaş, Birinci Dünya Savaşı, Teknoloji, Seferberlik, Hatırat

Kaynakça

• AKAD, Mehmet Tanju, Stratejik, Taktik, Teknolojik ve Jeopolitik Yönleriyle 20. Yüzyıl Savaşları, Kastaş Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 1992.
• ANDERSON, Benedict, Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, (çev. İskender Savaşır), Metis Yayınları, İstanbul 1995.
• BEŞİKÇİ, Mehmet, “Topyekûn Savaş” Kavramı ve Son Dönem Osmanlı Harp Tarihi”, Toplumsal Tarih, Sayı: 198, 2010, s. 62-69.
• BİNGÖL, Oktay, “Birinci Dünya Savaşının Muharebenin Dönüşümündeki Rolü”, Millî Güvenlik ve Askerî Bilimler Akademik Dergisi, Cilt: 1, Sayı:3, 2014, s. 1-31.
• BLACK, Jeremy, Savaş ve Dünya: Askeri Güç ve Dünyanın Kaderi 1450-2000, (çev. Yeliz Özkan), Dost Kitabevi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2000.
• BROWNELL, Will, and DRACE-BROWNELL, Denise, The First Nazi: Erich Ludendorff, The Man Who Made Hitler Possible, Counterpoint, 1st Edition, Berkeley 2016.
• ÇONA, Ömer, “Savaşların Değişimi Meselesi Çerçevesinde Alman Birliği ve I. Dünya Savaşları”, Savunma Bilimleri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 43, 2023, s. 226-250.
• DİNER, Dan, Yüzyılı Anlamak: Evrensel Bir Tarih Yorumu, (çev. Hulki Demirel), İstanbul: İletişim Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2009.
• EMBEL, Ersin, “Topyekûn Savaş Uygulamasının Tarihsel Gelişimi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4 (1), Mart 2016, s. 153-171.