The Spatial Variation of Rural Settlements in the Urbanization Process: The Case of Denizli City

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 1, 89 - 98, 31.01.2018

Nur Sinem Partigöç

https://doi.org/10.17671/gazibtd.347729

Cited By: 2

Öz

The rural settlements, located near urban settlements’ centers or in the direction of urban developments, are “potential urban areas” for the master and implementation plans within the boundaries of metropolitan municipalities following the new Law No. 6360. The purpose of the study is to examine the spatial changes which affect distinctly the agricultural lands and rural settlements from the year 2012 which the critical spatial decisions had been applied by local authorities under the influence of the Law No. 6360 known as the “Metropolitan Law”. The settlements are disincorporated and their statuses are changed as “neighborhood”, are chosen as the case areas in Pamukkale and Merkezefendi districts within the boundaries of Denizli Metropolitan city. The method of this study is to analyze comparatively the spatial changes occurred in urban and rural settlements in case areas between the years 2007 – 2017and also to evaluate the results of spatial analysis obtained using GIS techniques. It is quite apparent that these analyses have a critical role to reveal the spatial effects on agricultural lands and rural settlements as the consequences of local applications based on the authorities and responsibilities of metropolitan municipality that are decisive in terms of the spatial and urban development dynamics.

Anahtar Kelimeler

Rural settlements, Urban development dynamics, Metropolitan Law, Geographic Information System (GIS), Denizli

Kentleşme Sürecinde Kırsal Alanların Mekansal Değişimi ve Dönüşümü: Denizli Kenti Örneği

Öz

“Bütünşehir Yasası” olarak bilinen 6360 sayılı yasa ile büyükşehir belediyelerinin sınırları içerisinde yapılması planlanan nazım ve uygulama imar planları için özellikle kent merkezlerine yakın veya kentlerin gelişme yönlerinde konumlanan kırsal nitelikli yerleşmeler “potansiyel kentsel arsalar” olarak düşünülecek alanlardır. Bu çalışmanın amacı, kanunun yürürlüğe girdiği 2012 yılına kadar kırsal niteliği korunan ve tarım arazisi olarak kullanılan alanlara yönelik getirilen kullanım kararlarının kanunun yürürlüğe girmesiyle oluşturduğu mekânsal etkilerin incelenmesidir. Çalışma kapsamında, Denizli İli Pamukkale ve Merkezefendi İlçeleri’nde yer alan ve kanunla tüzel kişiliği ortadan kaldırılarak “mahalle” statüsüne alınan yerleşimler örnek alan olarak seçilmiştir. 2007–2017 yılları arasında çalışma alanı olarak belirlenen alanda kentsel ve kırsal alan kullanımlarında meydana gelen mekansal değişikliklerin karşılaştırmalı biçimde incelenmesi ve CBS kullanılarak yapılan mekansal analizler aracılığıyla elde edilen sonuçların değerlendirilmesi çalışmanın yöntemini oluşturmaktadır. Yapılan analizler ve değerlendirmelerin, kentsel ve mekânsal gelişme dinamiklerinin yönetilmesinde belirleyici olan yerel düzeydeki yönetimsel yapılanmaya ait yetki ve sorumluklarının nasıl ve hangi amaçla kullanıldığını, özellikle tarımsal alanlar üzerindeki mekânsal etkilerini ortaya koyması bakımından oldukça önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal yerleşmeler, Kentsel gelişme dinamikleri, Bütünşehir yasası, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), Denizli

Kaynakça

• [1] M. Ayyıldız, A. Çiçek, B. Ayyıldız. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi (TARGİD), Özel Sayı, 280-285, 2016.
• [2] H. Çelikyay. Değişen Kent Yönetimi ve 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası. SETA Dergisi, s.101, 2014.
• [3] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Denizli İl Müdürlüğü (ÇŞB). Denizli İli 2015 Yılı Çevre Durum Raporu. ÇED ve Çevre İzinleri Şube Müdürlüğü, Denizli Valiliği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Denizli İl Müdürlüğü, Denizli, 2016.
• [4] E. Dik. 6360 Sayılı Kanun Bağlamında Köylerin Mahalleye Çevrilmesi Sorunu. Mülkiye Dergisi, 38 (1), 75 – 102, 2014.
• [5] E.M. Ercan. Kentlerimizin İçinde Bulunduğu Planlama ve Yönetim Sorunları. Planlama, 2007/2, 2007.
• [6] M. Ersoy. 6360 Sayılı Yasa ve Mekânsal Planlama Sorunları. GAP Belediyeler Birliği Dergisi, Mayıs, Haziran Temmuz sayısı, 20-32, 2013.
• [7] Google Earth. 2007 – 2017 yılları arası uydu görüntüleri, 2017.
• [8] M.A. Gökaçtı. Dünyada ve Türkiye'de Belediyecilik. Ozan Yayıncılık, İstanbul, 1996.
• [9] F. Gökyurt, A. Kındap, V.İ. Sarı. Türkiye için yeni bir şehir tanımı gerekli mi?. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 24 (1),1-32, 2015.
• [10] K. Göymen. Türk Belediyeciliğinde Ankara Örneği: 1973-1980. Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl, Uluslararası Sempozyum, Ankara, 23-24 Kasım 1990, Bildiriler ve Tartışmalar, Ankara Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Ankara, ss. 395-404, 1990.
• [11] İ. İrdem, A. Mutlu. 6360 Sayılı Yasayla “Kır-Kent” Kavramlarının Muğlâklaşması Sorunu ve Olası Sonuçları. KAYSEM 10, İzmir, 159-176, 2016.
• [12] B. Küçük. Yapı-Çevre Etkileri ve Denizli’de Eski Hayat. HABİTAT II Kent Zirvesi, İstanbul 1996 Uluslararası Bilimsel Toplantılar, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, No: 44, ss. 263271, 1996.
• [13] A. Marım. Denizli’nin Kentsel Gelişimi ve Planları. Sözlü görüşme notları, Delikliçınar, Denizli, 2009.
• [14] Şehir Plancıları Odası (ŞPO). Büyükşehir Belediyesi Kanunu Değişikliği Değerlendirme Raporu. TMMOB Şehir Plancıları Odası, Ankara, 2012. [15] İ. Şenel. Denizli’nin Mimari Gelişimi. Sözlü görüşme notları, Mimarlar Odası, Denizli, 2009.
• [16] M. Tezcan. Sosyolojik Yönden Köy. Amme İdaresi Dergisi, 3 (3), 1970.
• [17] Türkiye Belediyeler Birliği (TBB). 6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna İlişkin Rehber, 13, 2014.
• [18] G.K. Ürkmez, H.Z. Çelik. 6360 Sayılı Yasayla Mekansal İlişki Sisteminin Kır-Kent İkileminde Yeniden Yapılanışı ve Yerel Yönetimler: Kayseri İli Örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler, 25 (3), 69-94, 2016.
• [19] P.S. Yavuzçehre. Denizli Kentsel Mekanında Değişim. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 2017.
• [20] N.S. Özcan. Denizli Kentinin Kaçınılmaz Sorunu: Kentsel Hava Kirliliği, Perspektifler - 2017 Denizli Dosyası, Pamukkale Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, Denizli, 2017.
• [21] S. Görmüş, S. Cengiz. Denizli'de Kentsel Büyümeyi Yönlendiren Değişkenlerin Analizi, 6. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS2016), Adana, 2016.