Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile E-Alışveriş Siteleri Tercih Analizi

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 4, 265 - 275, 29.10.2019

Yıldız Şahin Deniz Merve Sara

https://doi.org/10.17671/gazibtd.448716

Cited By: 2

Öz

Tüm dünyada giderek yaygınlaşan internet kullanımı yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Sağlık, turizm, eğitim, ulaşım, alışveriş, iletişim, bankacılık gibi birçok alanda internet kullanımı gün geçtikçe artmakta daha geniş bir alana yayılmaktadır.  İnternetin gelişmesiyle birlikte web sitelerinin kullanımı ve bu alanda yapılan çalışmalar da artış göstermiştir. Web siteleri, kullanıcı ve bilgi kaynakları arasındaki köprüyü oluşturmaktadır. Kullanıcıların web sitelerini verimli bir şekilde kullanabilmesi, kullanıcı merkezli tasarım ilkeleriyle mümkündür. Erişilebilirlik ve kullanılabilirliğin ölçümü için birtakım yöntemler, standartlar ve çalışmalar yapılmıştır.

Bu çalışmada, bir çok kriterli karar verme yöntemi olan VIKOR yöntemi kullanılarak alışveriş sektöründe yer alan web sitelerinin tercih edilebilirliği karşılaştırılmış ve en çok tercih edilen web sitesi belirlenmiştir. Bu bağlamda seksen adet web sitesi kullanıcısının görüşlerine başvurulmuştur. Çalışma kapsamında öncelikle değerlendirme kriterleri belirlenmiştir. VIKOR yöntemi kullanılarak benzer özellik taşıyan web siteleri kullanılabilirlik açısından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

çok kriterli karar verme, VIKOR yöntemi, kullanılabilirlik, web sitesi değerlendirme

E-Shopping Sites Preference Analysis with Multi-Criteria Decision-Making Methods

Öz

The increasing usage of the internet all over the world has become an indispensable part of our life. The use of internet in many areas such as health, tourism, education, transportation, shopping, communication, banking is increasing day by day and spreading over a wider area. With the widespread use of the Internet, the use of web sites and the work carried out on this area have also increased. Web sites are the bridge between user and information resources. User-centric design principles make it possible for users to efficiently use web sites. Several methods, standards, and studies have been done to measure accessibility and usability.

In this study, the preference of web sites in the shopping sector was compared using the VIKOR method, which is a multi-criteria decision-making method, and the most preferred website was identified. In this context, the opinions of one hundred and eighty web site users were consulted. In the scope of the study, evaluation criteria were determined first. Using VIKOR method, web sites with similar characteristics have been examined in terms of usability.

Anahtar Kelimeler

multi criteria decision making, VIKOR method, usability, web site evaluation

Kaynakça

• M. A. Sungur, H. Ankaralı, Ş. Cangür, “Web Tabanlı İstatistiksel Analiz: Faktöriyel Varyans Analizi ve Etkileşim Etkisinin Çoklu Karşılaştırma Yöntemi ile İncelenmesi”, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(1), 13-20, 2017.
• Ş. Baloğlu, Y. A. Pekcan, “The Website Design and Internet Site Marketing Practices of Upscale and Luxury Hotels in Turkey”, Tourism Management, 27(1), 171-176, 2016.
• J. D. Gould, L. Clayton, “Designing for usability: Key principles and what designers think”, Communications of the ACM, 28(3), 300-11, 1985. C. C. Whiteehead, “Evaluating Web Page and Web Site Usability”, Proceedings of the 44th Annual Southeast Regional Conference ACM-SE 44, Melbourne, Florida, USA, 788-780, 2006.
• S. Akbaş, T. Erbay Dalkılıç, “Multi-Criteria Supplier Selection Based on Fuzzy Pairwise Comparison in AHP”, Journal of Science, 31(1), 296-308, 2018.
• A. Albayrak, F. Duran, R. Bayır, “Development of Intelligent Decision Support System Using Fuzzy Cognitive Maps for Migratory Beekeepers”, Turkish Journal of Electrical Engineering&Computer Science, 26(5), 2476-2488, 2018.
• Ö. Türkşen, “Optimization and Decision Making Stages for Multiple Responses: An Application of NSGA-II and FCM Clustering Algorithm”, Gazi University Journal of Science, 28(2), 321-330, 2015.
• W-Y Chiu, G-H Tzeng, H-L Li, “A New Hybrid MCDM Model Combining DANP With VIKOR To Improve E-Store Business”, Knowledge-Based Systems, 37, 48-61, 2013.
• W-C Chou, Y-P Cheng, “A hybrid fuzzy MCDM approach for evaluating website quality of professional accounting firms”, Expert Systems with Applications, 39, 2783-2793, 2014.
• C-L Lin, Y-H Shih, G-H Tzeng, H-C Yu, “A service selection model for digital music service platforms using a hybrid MCDM approach”, Applied Soft Computing, 48, 385-403, 2016.
• D. Kang, W. Jang, Y. Park, “Evaluation of e-commerce websites using fuzzy hierarchical TOPSIS based on E-S-QUAL”, Applied Soft Computing, 42, 53-65, 2016.
• R. Liang, J. Wang, H. Zhang, “Evaluation of e-commerce websites: An integrated approach under a single-valued trapezoidal neutrosophic environment”, Knowledge-Based Systems, 135, 44-59, 2017.
• D. Pamučar, Ž. Stević, E.K. Zavadskas, “Integration of interval rough AHP and interval rough MABAC methods for evaluating university web pages”, Applied Soft Computing, 67, 141-163, 2018.
• S. Felek, Y. Yuluğkural, Z. Aladağ, “Mobil İletişim Sektöründe Pazar Paylaşımının Tahmininde AHP ve ANP Yöntemlerinin Kıyaslaması”, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 18(1), 6-22, 2007.
• İ. Ertuğrul, A. Özçil, “Çok Kriterli Karar Vermede TOPSIS ve VIKOR Yöntemleriyle Klima Seçimi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 267-282, 2014.
• E. Aydemir, “Akademik Personel Performans Değerlendirmesinde Bir Karar Desrek Sistemi Önerisi”, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 12(2), 131-140, 2019.
• M. Hamurcu, T. Eren, “A Fuzzy Analytical Network Process Approach to the Selection of the Rail System Projects”, Sigma Journal of Engineering and Natural Science, 9(4), 415-426, 2018.
• F. Ersöz, M. Kabak, “Savunma Sanayi Uygulamalarında Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Literatür Araştırması”, Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 97-125, 2010.
• M. Toksarı, “Analitik Hiyerarşi Prosesi Yaklaşımı Kullanılarak Mobilya Sektörü İçin Ege Bölgesi’nde Hedef Pazarın Belirlenmesi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(1), 171-180, 2007.
• E. Triantaphyllou “Using the Analytic Hierarchy Process for Decision Making in Engineering Applications: Some Challenges”, Inter’l Journal of Industrial Engineering: Applications and Practice, 2(1), 35-44, 1995.
• R. N. Gasımov, Karar Analizi, Osman Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Ders Notları, 2004.
• Ü. Şengül, M. Eren, S. E. Shiraz, “Bulanık AHP ile Belediyelerin Toplu Taşıma Araç Seçimi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40, 143-165, 2012.
• E. Şenyiğit, B. Demirel, “The Selection of Material in Dental Implant with Entropy Based Simple Additive Weighting and Analytic Hierarchy Process Method”, Sigma Journal of Engineering and Natural Science, 36(3), 731-740, 2018.
• Z. G. Göktolga, B. Göklalp, “İş Seçimini Etkileyen Kriterlerin ve Alternatiflerin AHP Metodu ile Belirlenmesi”, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Birimler Dergisi, 13(2), 71-86, 2012.
• B. Yeşilyurt, K.Karakuş, Ş. Gür, “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Hastane Bilgi Yönetim Sistemleri İçin Paket Programı Seçimi”, Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-21, 2019.
• C.L. Hwang, K. Yoon, Multiple Attributes, Decision Making Methods and Applications, Springer, Berlin Heidelberg, 1981.
• M. Yurdakul, Y.T. İç, “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18, 2003.
• S. Opricovic, G.H. Tzeng, “Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS”, European Journal of Operational Research, 156(2), 445-455, 2004.
• E. Çakır, B. Kutlu Karabıyık, “Bütünleşik SWARA-COPRAS Yöntemi kullanılarak Bulut Depolama Hizmet Sağlayıcılarının Değerlendirilmesi”, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(4), 417-434, 2017.