Termik santrallerinin peyzaj çeşitliliği üzerindeki etkilerinin matematiksel olarak ifade edilmesi Yeniköy-Kemerköy Termik Santrali örneği

Yıl 2024, , 151 - 160, 21.08.2023

Elif Dilan Karagöz , Yüksel Ünlükaplan

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1162809

Cited By: 1

Öz

Peyzajların insan faaliyetlerine bağı olarak değişiminin incelenmesi ve bu değişimin faaliyetle ilişkilendirilmesi doğru plan kararları alınması için önemlidir. Bu çalışmada termik santrali gibi çevreye ciddi zararlar veren bir faaliyetin öncelikle 1990-2018 yılları arasında CORINE Arazi Örtüsü/Alan Kullanımlarında (AÖ/AK) sınıfları kullanılarak nasıl bir değişime neden olduğu ortaya konulmuştur. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) destekli ArcGIS 10.6.1 programı ile yapılan değişim tespiti neticesinde AÖ/AK sınıfları arasındaki değişim ve dönüşüm incelenmiştir. Bu değişimin peyzaj çeşitliliğini nasıl etkilediği de matematiksel olarak çeşitlilik endeksleri aracılığıyla ifade edilerek, ölçmenin peyzaj yönetimindeki etkisi tartışılmıştır. Bu bağlamda çalışma alanı olarak seçilen ve ekolojik bir sınır olarak kabul edilen alt havza sınırı içinde Yeniköy-Kemerköy Termik santralinin bütün birimlerini bulundurmaktadır. Bir alt havza ve bir ayrı havza olmak üzere toplam iki mikro havzadan oluşan çalışma alanının peyzaj tipleri 2018 tarihli CORINE AÖ/AK sınıfları ve Orman Meşçere tipleri ile belirlenmiştir. Belirlenen peyzaj tiplerinin birim sayıları ve alan büyüklükleri göz önünde bulundurularak çeşitlilik endeksleri hesaplanmıştır. Hesaplanan Shannon ve Simpson Çeşitlilik Endekslerine göre alanın çeşitliliği hem tüm alan genelinde hem de mikro havzalar bazında yüksek çıkmıştır. Bu yüksek çeşitliliğin beklenen anlamda ekolojik zenginliği içeren bir çeşitlilik olmadığı ve faaliyetin neden olduğu parçalanmanın bir sonucu olduğu çalışmanın sonuçlar kısmında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Shannon ve Simpson çeşitlilik endeksleri, arazi örtüsü/alan kullanımları, değişim tespiti, termik santralleri, çeşitlilik

Kaynakça

• [1]Swanwick, C., Landscape Character Assessment Guidance For England and Scotland, The Countryside Agency and Scottish Natural Heritage, England, 2002.
• [2]Shannon, C. E., A Mathematical Theory of Communication. ACM SIGMOBILE Mobile Computing and Communications Review, 5(1), 3-55, 2001.
• [3]Westhoff, V., Van Der Maarel, E., The Braun-Blanquet Approach, Classification of Plant Communities, 5-1, Robert H. Whittaker, Springer Dordrecht, Netherlands, 287-399, 1978.
• [4]Whittaker, R. H., Approaches to Classifying Vegetation, Classification of Plant Communities, 5-1, Springer Dordrecht, Netherlands, 1-31, 1978.
• [5]Lausch, A., Herzog, F., Applicability of Landscape Metrics For The Monitoring Of Landscape Change: İssues of Scale, Resolution And İnterpretability, Ecological Indicators, 2(1), 3-15, 2002.
• [6] Uuemaa, E., Antrop, M., Roosaare, J., Marja, R., Mander, Ü., Landscape Metrics And İndices : An Overview Of Their Use İn Landscape Research, Living Reviews in Landscape Research, 3(1), 1-28, 2009.
• [7]McGarigal, K., Landscape Pattern Metrics, Encyclopedia of Environmetrics, 2, 1135-1142, 2002.
• [8]Sütünç H.S., Çorbacı Ö.L., Assessment of Basic Green Infrastructure Components as Part of Landscape Structure for Siirt, Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 16 (2), 70-88, 2020.
• [9]Frank, S., Fürst, C., Koschke, L., Witt, A., Makeschin, F., Assessment of Landscape Aesthetics Validation of A Landscape Metrics-Based Assessment by Visual Estimation of The Scenic Beauty, Ecological Indicators, 32, 222-231, 2013.
• [10] Tribot, A. S., Deter, J., Mouquet, N., Integrating The Aesthetic Value of Landscapes And Biological Diversity, Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 258(1886),1-10, 2018.
• [11]Çakcı, I., Çelem, H., Kent Parklarında Görsel Peyzaj Algısının Değerlendirilmesi, Journal of Agricultural Sciences, 15(1), 88-95, 2009.
• [12] Gülçin, D., Uzaktan Algılama ve CBS Teknikleri ile Peyzaj Çeşitliliği Ve Karbon Depolama Potansiyeli Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1), 89-96, 2021.
• [13]Ünlükaplan, Y., Karagöz, E.D., Peyzaj Çeşitliliğindeki Zamana Bağlı Değişimin İrdelenmesi: Afşin-Elbistan Termik Santrali Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53 (1) , 58-66, 2022.
• [14]Dönmez, S., Akşehir Gölü Su Seviyesinin Çekilmesinin Meteorolojik ve Uydu Verileri ile İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(1), 177-188, 2018. (2018).
• [15]Hu, Y., Zhen, L., & Zhuang, D., Assessment of Land-Use and Land-Cover Change in Guangxi, Scientific Reports, 9(1), 1-13, 2019. [16]Verburg, P.H., Alexander, P., Evans, T., Magliocca, N.R., Malek, Z., Rounsevell, M.D., van Vliet, J., Beyond Land Cover Change: Towards a New Generation of Land Use Models, Current Opinion in Environmental Sustainability, 38, 77-85, 2019.
• [17] Li, X., Chen, D., Duan, Y., Ji, H., Zhang, L., Chai, Q., Hu, X., Understanding Land Use/Land Cover Dynamics and İmpacts of Human Activities in The Mekong Delta Over The Last 40 Years, Global Ecology and Conservation, 22, e00991, 2020. [18]Turner, M.G., Landscape Ecology: The Effect Of Pattern On Process, Annual Review of Ecology and Systematics, 20(1), 171-197, 1989.
• [19]Lindenmayer, D. B., Fischer, J., (2013). Habitat Fragmentation And Landscape Change: An Ecological and Conservation Synthesis, Island Press, London, 2013.
• [20] İşler, B., Aslan, Z., Bitki Örtüsü ve Mekânsal ve Zamansal Varyasyonların Modellenmesi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 36 (4) , 1863-1874, 2021.
• [21]Cetin, B., Özen, E., Farklı Yük Şartlarında Kömür Yakıtlı Termik Güç Santrallerinin Termodinamik Analizi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 36 (1) , 1-12, 2020.
• [22]Shannon, C.E., A Mathematical Theory of Communication, Bell System Technical Journal, 27(3), 379-423, 1948.
• [23]Simpson, E.H., Measurement of Diversity, Nature, 163(4148), 688-688, 1949.