Hava Sahası Sektör Tasarımı İçin Model Önerisi

Yıl 2016, Cilt: 31 Sayı: 4, 0 - 0, 14.12.2016

Şaban Temizkan , Aydın Sipahioğlu

Öz

Teknolojinin havacılık alanında sağladığı yenilikler hava sahasının her geçen gün daha da kalabalık hale gelmesine sebep olmaktadır. Farklı amaçlar için üretilen farklı hava araçları hava sahasında yerini almaktadır. Bu yüzden hava trafiğini yönetmek daha da zor hale gelmektedir. Hava sahası sektör tasarımı, bir diğerdeyişle hava sahası sorumluluk sahalarının belirlenmesi hava trafik yönetim probleminin özel bir alanıdır. Hava trafik otoritesi, iş yükü ve kontrolör kapasitesi açısından yönetilebilir sektörler elde etmek üzere bölünecek sektör sayısına karar vermektedir. Bir sektördeki tüm hava araçları bir kontrolör ekibi tarafından yönetilir ve sektörlerin sınırları değiştirilerek aralarında iş yükü farkının en küçüklenmesi istenmektedir.

Bu çalışmada dengeli iş yüküne sahip hava sahası sektörleri elde edebilen araç rotalama problemi tabanlı bir matematiksel model önerilmektedir. Model hava sahasının coğrafi referans sistemine göre dörtgenlere bölünmüş olmasına dayanmaktadır. Hava sahası simetrik bir serim olarak tanımlanmaktadır. Geliştirilen modelile,Türkiye hava sahası için rassal olarak türetilmiş bir iş yükü senaryosu kullanılarak çözüm bulunmuş, bu yaklaşımın hava sahası sektörizasyonunda kullanılabileceği gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hava Sahası, Sektörizasyon, VRP

Kaynakça

• Gianazza, D.,“Forecasting Workload And Airspace Configuration With Neural Networks And Tree Search Methods”, Artificial Intelligence, Cilt 174, No 7, 530-549, 2010.
• Tang, J., Alam, S., Lokan, C.,Abbass, H. A., “A Multi-Objective Approach For Dynamic Airspace Sectorization Using Agent Based And Geometric Models”,Transportation Research Part C: Emerging Technologies, Cilt 21, No 1, 89-121, 2012.
• Zelinski, S., “A Comparison of Algorithm Generated Sectorizations”, Air Traffic Control Quarterly, Cilt 18, No 3, 279, 2010.
• Trandac, H.,Duong, V.,Baptiste, P. “Optimized Sectorization of Airspace With Constraints”,InProc. of 5th Europe/USA ATM R&D Seminar, 2003.
• Brinton, C. R.,Pledgie, S., “Airspace Partitioning Using Flight Clustering and Computational Geometry”, Digital Avionics Systems Conference, Saint Paul, 3.B.3-1 - 3.B.3-10, 2008.
• Delahaye, D., “Airspace Sectoring by Evolutionary Computation”, Spatial Evolutionary Modeling, New York, 203-233, 2001.
• Xue, M.. “Airspace Sector Redesign Based on Voronoi Diagrams”, Journal of Aerospace Computing, Information, and Communication, Cilt 6, No 12, 624-634, 2009.
• Delahaye, D.,Alliot, J. M., Schoenauer, M.,Farges, J. L., “Genetic Algorithms for Partitioning Airspace”, 10th Conference on Artificial Intelligence for Applications, 291-297, San Antonia, 1994.
• Chen, Y., Zhang, D., “Dynamic Airspace Configuration Method Basedon a Weighted Graph Model”, Chinese Journal of Aeronautics, Cilt 27, N0 4, 903-912, 2014.
• Yousefi, A.,Optimum Airspace Design with Air Traffic Controller Workload-Based Partitioning, Doktora Tezi, George Mason University, Fairfax, 70-124,2005.
• ]Drew, M., “Analysis of an Optimal Sector Design Method”, Digital Avionics Systems Conference, 3.B.4-1 - 3.B.4-10, Saint Paul, 2008.
• Yaman, K., Hava Sahası Sektörizasyon Problemine Yeni Bir Çözüm Yaklaşımı, Doktora Teazi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 30-52, 2010.
• Li, J.,Wang, T., Savai, M., Hwang, I., “Graph-Based Algorithm for Dynamic Airspace Configuration”, Journal of Guidance, Control, and Dynamics, Cilt 33, N 4 , 1082-1094,2010.
• Düzakın, E.,Demircioğlu,M., "Araç Rotalama Problemleri ve Çözüm Yöntemleri", Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 12, No 9, 68-87, 2009.
• Toth, P. ve D.Vigo, “The Vehicle Routing Problem”, Society for Industrial and Applied Mathematics, 2001.
• Kara, İ, Laporte, G.,Bektas T., "A Note on the Lifted Miller–Tucker–Zemlin Subtour Elimination Constraints for the Capacitated Vehicle Routing Problem", European Journal of Operational Research, Cilt 158, No 3, 793-795, 2004.