Seyhan Baraj rezervuarında katı madde birikimi etkisinin incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 35 Sayı: 2, 1015 - 1026, 25.12.2019

Şerife Pınar Güvel Recep Yurtal

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.418702

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada, Seyhan Baraj rezervuarında
ardışık hidrografik ölçüm yılları için rezervuar depolama kapasitesindeki ve dip
topoğrafyasındaki değişimin CBS destekli analizler aracılığıyla irdelenmesi
çalışmalarının ilave veriler ve gelişmelerle araştırılması, rezervuarda katı
madde birikiminin mevcut durumunun değerlendirilerek rezervuar yönetimine
etkileri yönüyle güncel sonuçların temin edilmesi amaçlanmaktadır.

Bu çalışmada Seyhan Baraj rezervuarında katı madde
birikiminin ardışık hidrografik ölçüm yılları arasında dönemsel olarak konumsal
ve zamansal değişimlerinin irdelenmesinde CBS tekniği kullanılmaktadır. Mevcut
durumda Seyhan Barajı için sediment kaynağı olan Çakıt ve Körkün çaylarına ait
sediment gözlem verileri rezervuarda güncel durumun tespiti amacıyla
kullanılmıştır. Seyhan Baraj Rezervuarında ardışık ölçüm yılları arasında
depolama hacmindeki değişimin incelenmesi konusunda önceki yıllarda
araştırmacılar tarafından çeşitli tekniklerle yapılan hesaplamalar ve CBS
sonuçlarının karşılaştırmaları verilmektedir. Çatalan Barajının işletmeye
alınması ile Seyhan Nehri ana kolundan Seyhan Barajına katı madde taşınımı önlenmiş
olmakla beraber Çakıt kolunda geliştirilen teknik tedbirlerin sürdürülebilir
yönetim açısından önemli olduğu değerlendirilmektedir. E18A028 Çakıt
Suyu-Salbaş sediment gözlem istasyonu ile E18A020 Körkün Suyu-Hacılı Köprüsü
sediment gözlem istasyonlarına ait sediment gözlem verilerinin değerlendirilmesi
ile, 2005 yılından 2017 yılına kadar Seyhan Baraj rezervuarında maksimum
rezervuar hacminde yaklaşık olarak %0,30 oranında azalma olduğu belirlenmiştir.
Çalışmanın sonucunda, Seyhan Barajında katı madde birikiminin rezervuar
işletmesine etkileri konusunda güncel sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Seyhan Barajı, rezervuar yönetimi, su kaynakları yönetimi, coğrafi bilgi sistemi

Kaynakça

• 1. Selek, B., Tunçok, İ.K., Ercan, S., “Mevcut ve Gelecekteki Sulama Projeleri Bakımından Seyhan Havzasının Değerlendirilmesi”, Sulama ve Drenaj Konferansı Bildiri Kitabı, s.110-123, Adana, 2008.
• 2. İlter, K. ve Ağıralioğlu, N., “Baraj Göllerinde Sediment Hacminin Bulunması”, DSİ Teknik Bülteni, Sayı.61, 3-15, 1987.
• 3. Fakıoğlu, M., Atlıer, Y., “Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nde Hidrografik Harita Çalışmaları”, 8.Ulusal Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, İstanbul, 19-21 Ekim 2016.
• 4. Göğüş, M., Adıgüzel, F., “Türkiye’de Bulunan Rezervuarların Sedimentasyonu”, Türkiye İnşaat Mühendisliği 11. Teknik Kongre Bildiriler Kitabı, 1.Cilt, s.369-383, 1991.
• 5. Kırkgöz, M.S., Asaad, R., Özcan, Z., “Türkiye’deki Bazı Baraj Haznelerinde Sediment Çökelmesi Üzerine Bir İnceleme”, Ç.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt.7, Sayı.2, s. 53-63, Aralık 1992.
• 6. Kırkgöz, M.S., Asaad, R., Özcan, Z., “Seyhan Barajı Haznesinde Taban Profilindeki Değişmelerin Hesabı”, Ç.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt.8, Sayı.1, s. 155-164, Haziran 1993.
• 7. Fakıoğlu, M., “Seyhan Barajı Hidrografik Harita Alımı Değerlendirilmesi ve Sonuçları”, 2. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, İstanbul, 23-25 Kasım 2005.
• 8. Güvel, Ş.P., Karar Destek Sistemi ile Seyhan Baraj Haznesi Katı Madde Birikiminin İncelenmesi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 2007.
• 9. Güvel, Ş.P. ve Yurtal. R., Karar Destek Sistemi ile Seyhan Baraj Haznesi Katı Madde Birikiminin İncelenmesi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, 134-145, 2007.
• 10. Güvel. Ş.P., Selek, B., Seçkin, G., “Baraj Rezervuarlarına Sediment Etkisinin Araştırılması: Berdan Barajı Örneği”, Ç.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(1), s.89-97, Mart 2017.
• 11. Wulandari, D.A., Legono, D., Darsono, S.,”Evaluation of Deposition Pattern of Wonogiri Reservoir Sedimentation”, International Journal Of Civil & Environmental Engineering IJCEE-IJENS Vol:15, No:02, April 2015.
• 12. İnal, C., Fakıoğlu, P., Bülbül, S., “Hidrografik Ölçmeler ile Barajlardaki Sediment Miktarlarının Belirlenmesi”, S.Ü. Müh. Bilim ve Tekn. Derg., c.3, s.4, 2015. ISSN:2147-9364 (Elektronik)
• 13. Thomas, T., Jaiswal, R.K., Galkate, R.V., Singh, S. “Estimation of Revised Capacity in Shetrunji Reservoir Using Remote Sensing and GIS”, Journal of Indian Water Resources Society Vol.29 No.3, July, 2009.
• 14. Albayati, M.M.A., “Modeling Sediment Accumulation at Kenyir Reservoir Using GSTARS3”, International Journal of Computational Engineering Research, ISSN (e):2250-3005, Vol.04, Issue 10, p.48-58, October 2014.
• 15. Marak, J. D. K., Rathnam, E.V., Singh, N.R., Sudhakar, S., “Bathymetry Generation of Umiam Reservoir Using SONAR and GIS Techniques”, International Journal of Engineering Science Invention, Volume 3, Issue 5, pp.20-27, May 2014.
• 16. Patil, R.A., Shetkar, R.V., “Sediment deposition in Koyna Reservoir by integrated bathymetric survey”, IJRET: International Journal of Research in Engineering and Technology, Volume:04, Issue:11, Nov 2015.
• 17. Ninija Merina, R., Sashikkumar, M.C., Rizvana, N., Adlin, R., “Sedimentation Study in a Reservoir Using Remote Sensing Technique”, Applied Ecology and Environmental Research, 14(4):296-304, 2016.
• 18. Mandwar, S.R., Hajare, H.V., Gajbhiye, A.R., “Assessment of Capacity Evaluation and Sedimentation of Totla Doh Reservoir, in Nagpur District By Remote Sensing Technique”, IOSR Journal of Mechanical and Civil Engineering, ISSN:2278-1684, Volume 4, Issue 6 (Jan.-Feb.2013), pp.22-25.
• 19. Dadoria, D., Tiwari, H.L., Jaiswal, R.K., “Assessment of Reservoir Sedimentation in Chhattisgarh State Using Remote Sensing and GIS”, International Journal of Civil Engineering and Technology, 8(4), 2017, pp.526-534.
• 20. Durbude, D.G., Purandara, B.K., (2005), “Assessment of Sedimentation in the Linganmakki Reservoir Using Remote Sensing”, Journal of the Indian Society of Remote Sensing, Vol.33, No.4.
• 21. Çelik, H.E., Şengönül, K., Akyüz, F., Altunel, O., Dağcı, M. ve Esin, A.İ., (2012), “İstanbul’un İçme Suyu Barajlarının Sedimantasyon Problemi ve Çözüm Önerileri: Alibey Barajı Örneği”, Istanbul University Journal of the Faculty of Forestry, 62(2), 113-127.
• 22. İrtem, E. ve Özgür, A.C.A., (2000), “Balıkesir-Çaygören Rezervuarının Sedimentasyon Açısından İncelenmesi”, İMO Teknik Dergi, 2155-2164, Yazı 150, Kısa Bildiri.
• 23. İlter, K., (1985), “Rezervuar Sedimentasyonu ve Seyhan ile Çubuk I Rezervuarlarının Sedimentasyon Durumunun İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Anabilim Dalı, İstanbul.