Metal imalat sektöründe kullanılan preslerin iş güvenliği açısından güvenli hale getirilmesi için teşvik sisteminin kurulması

Yıl 2020, Cilt: 35 Sayı: 4, 1751 - 1766, 21.07.2020

Tolga Pehlivan Yusuf Usta

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.545716

Öz

2016 SGK istatistiklerine göre metal
sanayi en fazla iş kazasının meydana geldiği sektördür. Yine 2016 SGK
istatistiklerine göre en fazla iş kazası, 99 temel NACE kodu içinde
“Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı” kodu altında meydanı gelmiştir.
Makinelerde risk düşürme adımlarına bakıldığında mühendislik kontrol önlemlerinin
en önemli ve öncelikli yol olduğu görülecektir. Bu husus makine güvenlik
standarttı olan TS EN ISO 12100:2010 da açıkça ifade edilmektedir. Bu çalışmada,
bu noktanın önemini esas alarak sahada makinelerin mühendislik açısından daha güvenli
hale getirilmesi için nasıl bir teşvik sistemi modeli oluşturulmalı sorusunun
cevabı aranmaktadır. Bu amaçla, Merzifon ve Sincan Organize Sanayi
bölgelerindeki hidrolik ve mekanik preslerinin güvenlik durumlarının makine
yaşı, işyeri çalışan sayısı, çalışma kapasitesi gibi değişkenlere göre ilişki
derecesi SPSS programı yardımı ile ki-kare testi uygulanarak araştırılmıştır. Analiz
sonuçları doğrultusunda teşvik sisteminde hangi parametrelerin kullanılacağı
belirlenmiştir. Daha sonra bu parametrelere ilişkin makine teşvik oranlarının
belirlenmesinde AHP yöntemi kullanılmıştır. AHP yöntemindeki tercih eğilimleri
iş güvenliği profesyonelleri olan iş müfettişlerine yapılan anket yoluyla
belirlenmiştir. Web ortamında hazırlanmış teşvik yazılımı yardımıyla, makine
riski ve diğer parametreleri kullanarak hangi güvenlik donanımlarına ne oranda
ve ne kadar parasal üst limit içinde teşvik verileceği hesaplamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Preslerde iş güvenliği, ki-kare testi, iş güvenliği teşvik sistemi yazılımı

Kaynakça

• 1. Gi Heung Choi (2014). Effectiveness of indirect safety regulation on industrial machines and devices in Korea. Procedia Engineering, 84, 122-125.
• 2. Antonio C. Caputo, Pacifico M. Pelagagge, Paolo Salini (2013). AHP-based methodology for selecting safety devices of industrial machinery. Safety Science, 53, 202-218.
• 3. Marvin Rausand ve Ingrid Bouwer Utne (2009). Product safety – Principles and practices in a life cycle perspective. Safety Science, 47, 939-947.
• 4. Andrew Hale, Barry Kirwan and Urban Kjellen (2007). Safe by design; where are we now? Safety Science, 45, 305-327.
• 5. A. Saracino, M. Curcuruto, G. Antonioni , M. Mariani, D. Guglielmi, G. Spadoni (2015). Proactivity-and-consequence-based safety incentive (PCBSI) developed with a fuzzy approach to reduce occupational accidents. Safety Science, 79, 175-183.
• 6. Fakhrain Ghasemi, Iraj Mohammadfam, Ali Reza Soltanian, Shahram Mahmoudi, Esmaeil Zarei (2015), Surprising Incentive: An Instrument for Promoting Safety Performance of Construction Employees. Safety and Healty at Work, 9, 227-232.
• 7. Emily H. Sparer, Jack T. Dennerlein (2013), Determining safety inspection threshold for emloyee incentives programs on construction sites. Safety Science, 51, 77-84.
• 8. Zhang Shu, Shi Xiuzhi, Yao Shu (2011), Safety incentive for labor workers in state-owned mine enterprises in China. Procedia Engineering, 26, 2230-2238.
• 9. Paul H. P. Yeow, David T. Goomas (2014), Outcome-and-behavior-based safety incentive program to reduce accidents: A case study of a fluid manufacturing plant. Safety Science, 70, 429-437.
• 10. Sarah Maslen, Andrew Hopkins (2014), Do incentives work? A qualitative study of managers’ motivations in hazardous industries. Safety Science, 70, 419-428.
• 11. Victor Y. Haines, Gregoire Merrheim, Mario Roy (2001), Understanding reactions to Safety incentives. Journal of Safety Research, 32, 17-30.
• 12. M. Mattson, I. Torbiörn, J. Hellgren (2014), Effects of staff bonus systems on safety behaviors. Human Resource Management Review, 24, 17-30.
• 13. D. Gardner , J.A. Cross , P.N. Fonteyn , J. Carlopio ,A. Shikdar (1999). Mechanical equipment injuries in small manufacturing businesses. Safety Science, 33, 1-12.
• 14. Woon Chul Shin, Seung Ju Choi, Keun Oh Lee (2012). The Prevention of the Injuries Through the Mold Design of the Press Machine in South of Korea. Procedia Engineering, 45, 888-898.
• 15. H.M.N. Raafat (1989). Risk assessment and machinery safety. Journal of Occupational Accidents, 11,37-50.
• 16. Cristina Alén Cordero, José Luis Muñoz Sanz, Javier Echávarri Otero, Juan Manuel Muñoz Guijosa (2013). Measurement of machinery safety level in the European market:Characterisation of the compliance within the scope of MD98/37/EC. Safety Science, 51, 273-283.
• 17. Yuvin Chinniah (2015). Analysis and prevention of serious and fatal accidents related to moving parts of machinery. Safety Science, 75, 163-173.
• 18. Donald R. Vaillancourt and Stover H. Snook (1995). A review of machine-guarding recommendations. Applied Ergonomics Vol 26. No 2, 141-145.
• 19. Türk Standartları Enstitüsü, “TS EN ISO 13849-1 Makinelerde güvenlik- Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili kısımları- Bölüm 1: Tasarım için genel prensipler”.
• 20. Sabrina Jocelyn, James Baudoin, Yuvin Chinniah, Philippe Charpentier (2014), Feasibility study and uncertainties in the validation of an existing safety-related control circuit with the ISO 13849-1:2006 design standard. Reliability Engineering &System Safety, 121, 104-112.
• 21. Türk Standartları Enstitüsü, “TS EN 692 +A1 Takım tezgahları – Mekanik presler – Güvenlik”.
• 22. Türk Standartları Enstitüsü, “TS EN 693 +A2 Takım tezgahları – Hidrolik presler – Güvenlik”.
• 23. Türk Standartları Enstitüsü, “TS EN ISO 12100:2010 Makinalarda güvenlik - Tasarım için genel prensipler - Risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması”.
• 24. Saaty T.L.,The Analytic Hierarchy Process: Planning Priority Setting, New York:McGraw Hill, 1980.
• 25. Mustafa Yurdakul, Yusuf Tansel İç (2004), AHP approach in the credit evaluation of the manufacturing firms in Turkey. International Journal of Production Economics,88, 269-289.
• 26. M. Dağdeviren, D. Akay, M. Kurt (2004), İş değerlendirme sürecinde analitik hiyerarşi prosesi ve uygulaması, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., Cilt 19, No 2, 131-138.
• 27. Ü. Erkorkmaz, O. Günay, (2002), Örnekleme yöntemleri ve bir uygulama. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 36-44.