DİSPERS KIRMIZI 1 TEKSTİL BOYASININ KARAKTERİZASYONU VE UYGULANABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 4, 0 - , 10.04.2013

Fatih Akkurt Serdar Benli Ahmet Alıcılar

Öz

Türkiye’de üretimi çok az olan dispers boyaların endüstrideki kullanım alanı oldukça fazladır. Bu boya tekstil sanayiinde daha çok polyester elyafı boyamada kullanılmaktadır. Dispers kırmızı boya bu sektörde en fazla kul­lanılan boyarmaddelerdendir. Yapılan çalışmada öncelikle dispers kırmızı 1 boyarmadde sentezlendi. Sentez­le­nen boyarmaddenin erime noktası, IR spektrumu ve ince tabaka kromatografisi değerlendirilerek karakteri­zas­yon işlemi gerçekleştirildi. Daha sonra, elde edilen boyarmadde ile polyester elyaf boyandı. Boyanın uygula­na­bi­lir­liği üzerine dispergatör miktarının etkisi incelendi. Elde edilen boyalı kumaşların renk ölçümleri yapılarak renk ekseni üzerindeki gerçek yerleri belirlendi. Çalışmanın en son basamağında ise boyalı kumaşların ışık, yı­ka­ma ve sürtünme haslığı tayinleriyle boyanın uygulanabilirliği değerlendirildi. Haslık değerlerinin tatminkar olduğu tes­pit edildi. Işık haslık değerleri 5-7 arası, yıkama ve sürtünme haslığı değerleri ise tüm numuneler için 5 olarak bulundu.

Anahtar Kelimeler

Dispers kırmızı 1, azo boyalar, tekstil boyaları.

Kaynakça

• Abrahart, E.N., Dyes and Their Intermediates, Pergamon Press, London, 1-31, 1977.
• Sener, M.E., Synthesis and Properties of Azo Disperse Dyes Derived from Coupling Components Based on 1-naphtylamine, Degree of Doctor of Philosophy, University of Bradford Postgraduate Scholl of Studies in Colour Chemis-try and Colour Technology, Bradford, 1984.
• Özcan, Y., Tekstil Elyaf ve Boyama Tekniği, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1978.
• Venkataraman, K., The Chemistry of Synthetic Dyes, Cilt 1, Academic Press, New York, 240-247, 1952.
• Tekstil Boyaları, http://www.boyex.com/4610.asp#GG, 2003.
• Wang, P.Y. ve Ma, J.F., “The Kinetics of The Dyeing and Fading of The Coloured Poly (ethylene-2,6-naphthalenedicarboxylate)fiber”, Dyes and Pigments, Cilt 37, No 2, 121-127, 1998.
• Lee, J.J., Lee, W.J., Choi, J.H. ve Kim J.P., “Synthesis and Application of Temporarily Solubilised Azo Disperse Dyes Containing β-sulphatoethylsulphonyl Group, Dyes and Pigments, Cilt 65, 75-81, 2005.
• Kim, T.K. ve Son, Y.A., “Synthesis of A Novel Bridge Compound Having Hetero-bi-functional Reactive Groups. Part 2: The Characteristics of Disperse Dyeings”, Dyes and Pigments, Cilt 66, 27-32, 2005.
• Metwally, M.A., Abdel-latif, E., Khalil, A.M., Amer, F.A. ve Kaupp, G., “New Azodisperse Dyes with Thiazole Ring for Dyeing Polyster Fab¬rics”, Dyes and Pigments, Cilt 62, 181-195, 2004.
• Koh, J., Kim, J.D. ve Kim, J.P., ‘‘Synthesis and Application of A Temporarily Solubilised Alkali-clearable Azo Disperse Dye and Analysis of Its Conversion and Hydrolysis Behaviour’’, Dyes and Pigments, Cilt 56, 17-26, 2003.
• Koh, J., Kim, J.D. ve Kim, J.P., ‘‘Synthesis and Spectral Properties of Alkali-clearable Azo Disperse Dye Containing a Fluorosulfonyl Group’’, Dyes and Pigments, Cilt 56, 69-81, 2003.
• Jian, W. ve Cheng, L.B., “New Disperse Dyes for Polyester Microfibres”, Chinese Chemical Letters, Cilt 14, 2, 118-120, 2003.
• Becerir, B. ve Iskender, M.A., “Dyeing Properties of Some Disperse Dyes on Polyester Microfibre Fabrics”, Indian Journal of Fibre  Textile Research, Cilt 28, No 1, 100-107, 2003.
• Lin, H., Liu, C.Y:, Cheng, C.H., Chen, Y.T. ve Lee, M.J., “Solubilities of Disperse Dyes of Blue 79, Red 153, and Yellow 119 in Supercritical Carbon Dioxide”, Supercritical Fluids, Cilt 21, 1-9, 2001.
• Taunaumang, H., Herman ve Tjia, M.O., “Mo-lecular Orientation in Disperse Red 1 Thin Film Produced by PVD Method”, Optical Materials, Cilt 18, 343-350, 2001.
• Erdik, E., Obalı, M., Yüksekışık, N., vd., Denel Organik Kimya, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 742-755, 1987.
• Gündüz, T., İnstrümental Analiz, Bilge Yayın-cılık, Ankara, 122-139, 1990.
• Türker, A.R., Hasdemir, E. ve Yıldırır, Y., Enstrümental Analiz Laboratuvarı, Gazi Üni-versitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Eğitimi Bölümü, Ankara, 71-78, 1994.
• Akkurt, F., Dispers Azo Siyah Boya Eldesi, Karakterizasyonu ve Uygulanabilirliğinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniver-sitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003.
• Georgiadou, K.L. ve Tsatsaroni, E.G., “Hetarylazo Disperse Dyes Derived from Substituted N,N-bis-β-hydroxy- and N,N-bis-β-acetoxy-ethyl aniline’’, Dyes and Pigments, Cilt 53, 73-78, 2002.
• Patel, K.M., Patel, V.H., Patel, M.P. ve Patel, R.G., “Monoazo Disperse Dyes Derived from 11-H-amino-2-chloro-isoindolo[2,1-a]benzimidazole-11-one”, Dyes and Pigments, Cilt 55, 53-58, 2002.