HAZIRLIK ZAMANLARININ ÖĞRENME ETKİLİ OLDUĞU DURUMDA BİR AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ

Yıl 2007, Cilt: 22 Sayı: 2, 0 - , 15.02.2013

Tamer Eren Ertan Güner

Öz

Çizelgeleme problemleri ile ilgili yapılan çalışmalarda genellikle işlerin hazırlık zamanları ya ihmal edilmiş yada işlem zamanına dahil edilerek çözüm yaklaşımları geliştirilmiştir. Ancak bazı üretim sistemlerinde hazırlıkzamanları ihmal edilmeyecek kadar önemli olabileceği gibi işlem zamanlarını da hazırlık zamanlarından ayrıdüşünmek gerekebilir. Üretim sistemlerinde işler genellikle otomatik makine işlemlerine göre yapıldığı içinişlem zamanları işlem sırasına göre bir değişiklik göstermemektedir. Fakat hazırlık zamanları söz konusuolduğunda insan faktörü devreye girdiği için hazırlık işlemlerinin sık sık tekrarlanmasıyla hazırlık zamanlarındagittikçe bir azalma olmaktadır. Bu olgu çizelgeleme literatüründe öğrenme etkisi olarak tanımlanmaktadır. Buçalışmada iki-makineli akış tipi çizelgeleme problemi, hazırlık zamanlarının öğrenme etkili olduğu durum içinincelenecektir. Çizelgeleme literatüründe oldukça önemli yer tutan toplam tamamlanma zamanı performansölçütü olarak ele alınmıştır. Problem için bir matematiksel programlama yaklaşımı geliştirilerek farklı hazırlıkzaman aralıkları ve öğrenme etkilerine göre sonuçlar karşılaştırılmıştır. Ayrıca büyük boyutlu problemler içinsezgisel yaklaşımlar da geliştirilerek deneysel sonuçlar gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akış tipi çizelgeleme problemi, hazırlık zamanı, toplam tamamlanma zamanı, öğrenme etkisi, matematiksel programlama, sezgisel yöntem.

Kaynakça

• Eren, T. ve Güner, E., “Paralel makineli
• çizelgeleme probleminde öğrenme etkili
• hazırlık zamanları”, Huten, Cilt 2, Sayı 4, s. 67-
• , 2006.
• Bagga, P.C. ve Khurana, K., “Two-machine
• flowshop with separated sequence-independent
• setup times: mean completion time criterion”,
• Indian Journal of Management and Systems,
• Volume 2, pp. 47-57, 1986.
• Aldowaisan, T. ve Allahverdi, A., “Total
• flowtime in no-wait flowshops with separated
• setup times”, Computers & Operations
• Research, Volume 25(9), pp. 757-765, 1998.
• Allahverdi, A., “Minimizing mean flowtime in a
• two-machine flowshop with sequenceindependent
• setup times”, Computers &
• Operations Research, Volume 27(2), pp. 111-
• , 2000.
• Allahverdi, A. ve Aldowaisan, T., “No-wait and
• separate setup three-machine flowshop with total
• completion time criterion”, International
• Transactions in Operational Research,
• Volume 7(3), pp. 245-264, 2000.
• Aldowaisan, T., “A new heuristic and
• dominance relations for no-wait flowshops with
• setups”, Computers & Operations Research,
• Volume 28(6), pp. 563-584, 2001.
• Allahverdi, A. Ve Gupta, J.N.D. and
• Aldowaisan, T., “A review of scheduling
• research involving setup considerations”,
• Omega, 27: pp.219-239, 1999.
• Yang, W.–H. ve Liao, C.–J., “Survey of
• scheduling reseach involving setup times”,
• International Journal of Systems Science, 30
• (2): 143-155, 1999.
• Cheng, T.C.E., Gupta, J.N.D. ve Wang, G., “A
• review of flowshop scheduling research with
• setup times”, Production and Operations
• Management, 9 (3): 262-282, 2000.
• Eren, T. ve Güner, E., “Akış tipi çizelgeleme
• problemlerinde işe-bağımlı öğrenme etkisi”,
• K.H.O. Savunma Bilimleri Dergisi, Cilt 2(2),
• s.1-11, 2003.
• Eren, T. ve Güner, E., “Öğrenme etkili akış tipi
• çizelgeleme probleminde ortalama akış
• zamanının enküçüklenmesi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt
• (2), s. 119-124, 2004.
• Lee W.-C. ve Wu C.-C. “Minimizing total
• completion time in a two-machine flowshop
• with a learning effect”, International Journal
• of Production Economics, Volume 88, pp. 85–
• , 2004.
• Koulamas C. ve Kyparisis, G.J. “Single-machine
• scheduling problems with past-sequencedependent
• setup times” European Journal of
• Operational Research, in press, 2006.
• Garey, M.R., Johnson, D.S. ve Sethi, R., “The
• complexity of flowshop and jobshop
• scheduling”, Mathematics of Operations
• Research, Volume 1(2), pp. 117-129, 1976.
• Nawaz, M., Enscore, E.E. ve Ham, I., “A
• heuristic algorithm for the m-machine, n-job
• flow-shop sequencing problem”, Omega,
• Volume 11, pp. 91–95, 1983.
• Glover F., “Future paths for integer
• programming and links to artificial intelligence”,
• Computers and Operations Research, Volume
• , pp. 533-549, 1986.
• Jang, J.–S.R., Sun, C.T. ve Mizutani, E., Neurofuzzy
• and soft computing: A computational
• approach to learning and machine intelligence,
• Prentice Hall, USA, 1997.
• Fox, R.L., Optimization methods for engineering
• design, Addision Wesley Publishing
• Company, London, 1971.