GELENEKSEL KONUT DOKUSUNDA KULLANIM SÜRECİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ-BEYPAZARI ÖRNEĞİ

Yıl 2007, Cilt: 22 Sayı: 3, 0 - , 15.02.2013

Nevin Gültekin

Öz

Sürdürülebilir korumanın ilkelerine göre; geleneksel konut ve dokusunun özgün işlevini yaşatması, onun çağdaşkullanım kriterlerine uygunluğuna bağlıdır. Konut kullanımı temel insan hakkı olduğuna göre, geleneksel konutve dokusu, yaşanabilirlik ölçütlerini veya asgaride kullanıma ilişkin temel gereksinimleri karşılamalıdır. Her birifarklı koşulları ve boyutları gerektiren, yaşanabilirlik ve koruma-yaşatma yada diğer bir değişle sürdürülebilirlikiçin “kullanılabilirlik” ortak koşuldur. Bu koşul, kullanım sürecinin, koruma-yaşatma uygulamalarının öncesindedeğerlendirilmesi ve müdahaleleri yönlendirmesiyle sağlanabilir. Kullanım sürecinin değerlendirilmesi, kullanılabilirlikdüzeyini tanımlamada esastır. Bu işlemde, geleneksel konut ve dokusunun fiziksel ve mekansal özelliklerinikoruma ve yaşatma, önemli bir kısıtlama olarak görülmektedir. Bu kısıtlama ile kullanıcıya göre (yaş, cinsiyet,kültürel ve sosyal kimlik, vb.) farklılaşan gereksinim ve beklentiler, kullanım kolaylıklarına ve güçlüklerine göretanımlanmaktadır. Bu bakış açısıyla, geleneksel konut ve dokusunun kullanılabilirlik düzeyi ve potansiyeliBeypazarı örneğinde tanımlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel konut dokusu, kullanım sürecinin değerlendirilmesi, koruma, kullanılabilirlik

Kaynakça

• Gültekin, N.T., “Türkiye’de Taşınmaz Kültür
• Varlıklarını Koruma Sürecinde Yaşanan
• Açmazlar”, Türkiye’de Risk Altındaki Doğal
• ve Kültürel Miras, Taç Vakfının 25 Yılı Anı
• Kitabı, İstanbul, 213-218, 2001.
• Gülersoy, Ç., “Kültürel Mirasta Mülk
• Sahiplerinin Durumu”, Ed. H. Sezgin,
• Türkiye’de Risk Altındaki Doğal ve Kültürel
• Miras, Taç Vakfının 25 Yılı Anı Kitabı, İstanbul,
• -212, 2001.
• Özcan,Z., Gültekin,N., vd., Geleneksel Konut ve
• Dokusunda Kullanılabilirlik Ölçütlerinin
• Belirlenmesi -Talas, İncesu Örnekleri, Min-pa
• Matbaası, Ankara, 3-5, 2005.
• Cooper, I., “Post-occupancy Evaluation –where
• are you?”, Building Research & Information ,
• / 29(2), 158–163, 2001.
• Park, K.S.,Lim, C.H., "A Structured
• Methodology for Comparative Evaluation of User
• Interface Designs Using Usability Criteria and
• Measures." International Journal of Industrial
• Ergonomic, 1999/23, 379-389, 1999.
• Zimring C. & Reizenstein J.E., "Post-Occupancy
• Evaluation”, Environment
• and Behavior, vol: 12/4,429-450, 1980.
• Bevan, N., "Human-Computer Interaction
• Standards", Proceedings of the 6th
• International Conference on Human-
• Computer Interaction, Yokohama, Japan,
• Elsevier, 885-890, 1995.
• Cooper, I., a.g.e., 157, 2001.
• Zimmerman, A. & Martin, M., Post-occupancy
• Evaluation:benefits and Barriers, Building
• Research & Information, vol.2001/ 29(2), 168–
• , 2001.
• Watson, C., Review of Building Quality Using
• Post-Occupancy Evaluation, Journal
• programme Educational Building, 35, 2003.
• Zimring C. & Reizenstein J.E., a.g.e, 1980.
• Bevan, N., a.g.e, 886-887, 1995.
• Zimmerman, A. & Martin, M., a.g.e, 2001.
• Butters, L.M. & Dixon,R.T., “Ergonomics in
• Consumer Product Evaluation: An Evolving
• Process, Applied Ergonomics, vol.29, 55-58,
• -
• Akdağ, M., Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai
• Tarihi, Cilt.1, Ankara, 123-140, 1971.
• Umar, B., Türkiye’de Tarihsel Adlar, İnkılap
• Yayınevi, İstanbul, 27,32, 2003.
• Uzunçarşılı, İ.H., Osmanlı Tarihi, (3.baskı)
• Cilt.1, Ankara, 26-27, 1988.
• Tuğlacı, P., Osmanlı Şehirleri, Milliyet Yayın.,
• İstanbul, 33-37,1985.
• Çınar, H., Gümüşçü, O., Osmanlı’dan
• Cumhuriyet’e Çubuk Kazası, Bulak Kitapevi,
• Ankara, 12, 2002.
• Aktüre, S., “Osmanlı Devleti’nde Taşra
• Kentlerindeki Değişimler”, Tanzimat’tan
• Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, sayı:28-
• , 891-904, 893, İstanbul, 1985.
• Şener, Y., Beypazarı Tarihte ve Bugün,
• Ankara, 1970.
• Aktüre, S., a.g.e, 891, 1985.
• Terzi, S., Beypazarı Evlerinin Mimari
• Özellikleri, Y.Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi,
• Fen Bilimleri Enstitüsü, 2001.
• Torun, E., Bilinen ve Bilinmeyen Yönleriyle
• Beypazarı, Ankara, 16-27, 2004.
• Yılmaz, A., Ankara İli Beypazarı İlçesi
• Cumhuriyet, Zafer ve Kurtuluş Mahalleleri
• Geleneksel Dokusunun Koruma ve Geliştirme
• Önerisi, Y.Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen
• Bilimleri Enstitüsü, 2004.
• Yılmaz, A., a.g.e, 58, 2004.
• Aksulu, I., The Preservation and
• Rehabilitation Plan of Beypazarı, Y.Lisans
• Tezi, ODTÜ, 1982.
• Yılmaz, A., a.g.e, 60, 2004.
• Cengiz, P., Ankara İli, Beypazarı İlçesinin
• Geleneksel Ticaret Merkezi Koruma
• Geliştirme Önerisi, Y.Lisans Tezi, Gazi
• Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003.
• Yılmaz, A., a.g.e, 64, 2004.
• Aksulu, I., a.g.e, 1982.
• Aksulu, I, “Beypazarının Ahşap Evleri”, Ahşap
• Kültürü-Anadolu’nun Ahşap Evleri, TC.
• Kültür Bakanlığı Yayın.2584, Özel Dizi/23, 1.
• baskı, Ankara, 91-112, 2001.
• Özmen, A., Geleneksel Beypazarı
• Konutlarında Baş Odanın Günümüz
• İhtiyaçlarını Karşılayacak Düzende
• Donatılması, Y.Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi,
• Fen Bilimleri Enstitüsü, 1987’nin içinde Aksulu,
• I., The Preservation and Rehabilitation Plan of
• Beypazarı, Y.Lisans Tezi, ODTÜ, 1982.
• Torun, E., a.g.e, 25, 2004.
• Özmen, A., a.g.e, 56, 1987.