SAFFİL (δ-Al2O3) FIBER TAKVİYELİ ZA-12 ALAŞIMIN SÜRTÜNME AŞINMA DAVRANIŞLARI

Yıl 2007, Cilt: 22 Sayı: 3, 0 - , 15.02.2013

Rafet Arıkan

Öz

Bu çalışmada %10, %20 ve %30 hacim oranında alümina saffil ( δ-Al2O3) fiber içeren çinko–alüminyum esaslıalaşımın (ZA-12) sürtünme aşınma davranışları incelenmiştir. Numuneler saffil fiber preformlara vakum altında“sıvı metal infiltrasyon” yöntemiyle üretilen kompozit levhalardan hazırlanmıştır. Seramik fiberler yaklaşık 3mikron çapında ve ortalama 500 mikron boyunda olup kompozit levhada düzlem içinde gelişigüzel (planarrandom) dağılmış haldedir. Sürtünme-aşınma deneyleri pim/disk tipi bir test makinesinde 20, 25 ve 30 N yükleraltında yapılmıştır. Fiberlerin disk yüzeyine dik olmasına özen gösterilmiştir. Ağırlık kaybı (aşınma kaybı) vesürtünme katsayısı belirlenmiş ve bunların fiber hacım oranı ile ilişkileri gösterilmiştir. Ağırlık kaybının yük vefiber oranı ile arttığı, sürtünme katsayısının ise alaşımınkine göre daha büyük olduğu görülmüştür. Aşınmadavranışlarını belirlemek için numunelerin hem aşınma yüzeyleri hem de bu yüzeye dik kesitleri elektronmikroskopta (SEM) incelenerek karşılaştırılmıştır. Buna göre fiberlerin plastik deformasyonu azalttığı, sürtünmedirencini ise artırdığı fakat kopan fiber parçacıkların matrise gömülerek sürüklenmesi nedeniyle daha fazlaaşınmaya sebep olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Aşınma, metal matrisli kompozit, saffil fiber, ZA-12 alaşımı

Kaynakça

• Prasad, B.K., Patvardan, A.K. ve Yegneswaran,
• A.H., Wear, 199, 142, 1996.
• Donomoto, T., Funatari, K. ve Miura, N.,
• “Ceramic fibre reinforced piston for high
• performance diesel engines”, SAE Tecnical
• Papers, 83052, 1983.
• Taya, M. ve Arsenault R.J. (ED.),
• Thermomechanical Behaviour of Metal
• Matrix Composites, Pergamon, Oxford,
• England, 23, 1989.
• Dinwoodie, J., “Automotive applications for
• MMCs based onshort staple alumina fibres”,
• SAE Technical Papers-International Congress
• Exhibition, Detroit, Michigan, 23, 1987.
• Gervais, E., Levert, H. ve Bess, M., “The
• development of a family of zinc-base foundry
• alloys”, AFS Trans., 88, 183, 1980.
• Gervais, E., Barnhurst, R.J. ve Loong, C.A., “An
• analysis of selected properties of ZA alloys”, J.
• Metals, 43, 1985.
• Pekwah, P.L., Savaşkan, T. ve Laufer, E., “Wear
• resistance and microstructure of Zn-Al-Si and
• Zn-Al-Cu alloys”, Wear, 117, 79, 1987.
• Alpas, A.T. ve Zhang, J., “Effect of SiC
• particulate reinforcement on the dry sliding wear
• of aluminium-silicon alloys”, Wear, 155, 83-104,
• -
• Prasad, S.V. ve Rohatgi, P.K., “Tribological
• properties of Al alloy particle composites”, J.
• Metals, 39(11), 22-26, 1987.
• Wang, A. ve Rack, H.J., “Abrasive wear of
• silicon carbide particulate and whiskers
• reinforced 7091 aluminium matrix composites”,
• Wear, 147, 355-374, 1991.
• Saka, N. ve Karelakas, D.P., Wear of Materials,
• American Society of Mechanical Engineer, New
• York, 784-793, 1985.
• Alpas, A.T. ve Embury, J.D., “Sliding and
• abrasive wear behaviour of an aluminium-SiC
• particle reinforced composite”, Scripta
• Metallurgica, 24, 931-935, 1990.
• Hoskings, F.M., Folgarprtillo, F., Wunderlin, R.,
• ve Mehribian, R., “Composites of aluminium
• alloys: fabrication and wear behaviour”, Journal
• of Materials Science, 17, 477-498, 1982.
• Milliere, C. ve Surey, M., Materials Science and
• Technology, 4(1), 41-51, 1988.
• Hutchings, I.M., “Tribological properties of metal
• matrix composites”, Material Science and
• Technology, 10, 513-517, 1994.
• Elmori, S., Boukhili, R., San Marchi, C.,
• Mortensen, A. ve Lloyd, D.J., “Thermal
• Expansion Responses of Pressure Infiltrated
• SiC/Al Metal Matrix Composites”, Journal of
• Material Science, Cilt 32, 2131-2140, 1997.
• Barnhurst, R.J., “Guidelines for Designing Zinc
• Alloy Bearings–A Technical Manual”, Society of
• Automotive Engineers, No 88028, 151-161,
• -
• Murphy, S. ve Savaşkan, T., “Comparative Wear
• Behaviour of Zn–Al-Based Alloys in an
• Automotive Engine Application”, Wear, 98, 151-
• , 1984.
• Calayag, T.S., “The Practicality of Using Zinc-
• Aluminum Alloys for Friction-Type Bearings”,
• th. CIM. Conf. of Metallurgists, Toronto,
• Intnl. Symp. On Zinc-Aluminum (ZA) Casting
• Alloys, 305-312, 1986.
• Calayag, T. ve Ferres, D., “High Performance,
• High Aluminum Zinc Alloys for Low Speed
• Bearings and Bushings”, SAE Annual
• Conference, No 820643, 2242-2251, 1983.
• Barnhurst, R.J., Zinc-Aluminum Alloy Design
• Manual for Continous Rotating Bearings,
• Noranda Sales Corporation Ltd., Toronto, 1988.
• Altorfer, K.J., “Zinc Alloys Compete with
• Bronze in Bearings and Bushings”, Metal
• Progress, 29-31, 1982.
• Prasad, B.K., “Effect of Silicon Addition and
• Test Parameters on Sliding Wear Characteristics
• of Zinc – Based Alloy Containing 37.5%
• Aluminum”, Materials Transactions, 38, 701-
• , 1997.
• Prasad, B.K., Patwardhan, A.K., ve
• Yegneswaran, A.H., “Dry Sliding Wear Response
• of a Modified Zinc – Based Alloy”, Materials
• Transactions, 38, 197-204, 1997.
• Prasad, B.K., “Influence of Heat Treatment on
• the Physical, Mechanical and Tribological
• Properties of a Zinc – Based Alloy”, Z.
• Metallkunde., 87, 226-232, 1996.
• Goldak, G.R ve Parr, J.G., J. Inst. Metals, Cilt
• , 230, 1964.
• Saffil Alumina Fibre; Applications in Metal
• Matrix Composites, I.C.I. Publication, 1982.
• Wang, A. ve Rack, H.J., “Abrasive wear of
• silicon carbide particulate- and whiskerreinforced
• aluminium matrix composites”,
• Wear, 146, 337-348, 1991.
• Zhang, Z.F., Zhang, L.C. ve Mai,Y.W., “Wear
• and abrasion of cast Al-alumina particle
• composites”, Journal of Materials Science, 30,
• -1966,1995.
• Wang, A.G. ve Hutchings, I.M., “Wear of
• alumina fibre-aluminium metal matrix
• composites by two body abrasion”, Materials
• Science and Technology, 5, 71-76, 1989.
• Akbulut, H., Alümina Fiber Takviyeli Al-Si
• Metal Matriks Kompozitlerin Üretimi ve
• Mikroyapı-Özellik İlişkilerinin İncelenmesi,
• Doktora Tezi, İTÜ, İstanbul, 1994.
• Jiang, Y.N., Ma, Z.Y., Li, S.Z., Li, S., ve Bi, J.,
• “Effect of particle size on wear behaviour of SiC
• particulate-reinforced aluminium composites”,
• Journal of Materials Science Letters, 14, 114-
• , 1995.
• Chung, S. ve Hwang, B.H., “A microstructural
• study of the wear behaviour of SiCp/Al
• composites”, Tribology International, 27, 307-
• , 1994.
• Lo, S.H.J., Dionne, S., Sahoo, M. ve Hawthorne,
• H.M., J. Mater. Sci., 27, 5681, 1992.
• Lee, C.S., Kim, Y.H., Han, K.S. ve Lim, T., J.
• Mater. Sci., 27, 793, 1992.
• Arıkan, R. ve Murphy, S., Wear, 143, 149, 1991.
• Yu, S., He, Z. ve Chen, K., Wear, 198, 108,
• -
• Akbulut, H., Durman, M. ve Yılmaz, F., Wear,
• , 170, 1998.