ANKARA KENTİNDE KENTSEL ISI ADASI ETKİSİNİN YAZ AYLARINDA UZAKTAN ALGILAMA VE METEOROLOJİK GÖZLEMLERE DAYALI OLARAK SAPTANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2008, Cilt: 23 Sayı: 4, 0 - , 18.02.2013

Ülkü Duman Yüksel Oğuz Yılmaz

Öz

Kentlerde yeşil alanların ve buharlaşma yüzeylerinin azalması; beton ve asfaltla kaplanmış yüzeylerin, yapısal alanların artması gibi nedenlerle meteorolojik parametreler değişerek yerel ve bölgesel ölçekte iklim değişimine neden olmakta; büyük kentler kendilerine özgü iklimleri olan mekanlar haline gelmektedirler. Kentsel alanlardaki bu iklimsel farklılaşma “kentsel ısı adası” olarak tanımlanmaktadır. Ankara kentinde hızlı ve yoğun yapılaşma sonucunda iklim parametrelerinde değişimler olduğu bilinmektedir. Bu çalışma ile Ankara Metropolü için öncelikle bölge ölçeğinde 1985 yılından 2002 yılına kadar yapılaşmış alanların artması sonucu oluşan alan kullanımlarındaki ve arazi örtüsündeki değişimlere bağlı olarak ortaya çıkan yüzey sıcaklığı açısından farklılıklar ve kentteki ısı adalarının bu yıllar arasındaki değişimi tespit edilmiş; ayrıca bu tespitlere bağlı olarak seçilen farklı arazi örtüsüne ve farklı yüzey sıcaklığına sahip 3 alanda sıcaklık ve nem parametreleri açısından sabit meteorolojik ölçüm aletleri ile ölçümler yapılarak yapı yoğunluğu, yeşil alanlar ve meteorolojik parametreler arasındaki ilişkiler ortaya konulmuştur. Sonuçta Ankara kentinde kentsel ısı adası etkisi oluşumunun engellenmesi ve etkinin azaltılabilmesi için alınabilecek önlemler ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kentsel ısı adası, yeşil alanlar, arazi kullanımı, arazi örtüsü, uzaktan algılama, landsat.

Kaynakça

• Yüksel, Ü., Ankara Kentinde Kentsel Isı Adası
• Etkisinin Yaz Aylarında Uzaktan Algılama ve
• Meteorolojik Gözlemlere Dayalı Olarak
• Saptanması ve Değerlendirilmesi Üzerinde Bir
• Araştırma, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi,
• Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2005.
• World Health Organization (WHO), “Urban
• Bioclimatoloy”, Heat-Waves: Risks and
• Responses, Health and Global Environmental
• Change Series, No. 2, WHO Regional Office for
• Europe, Denmark, 2004.
• Streutker, D.R., A Study of the Urban Heat
• Island of Houston-Texas. PhD Thesis, Rice
• University Department of Physics and
• Astronomy, Houston, Texas, 2003.
• Fan, H., Urbanization of Mesoscale Models.
• Tulane University Department of Mechanical
• Engineering, 2004.
• Anonim, 2023 Başkent Ankara Nazım İmar
• Planı Açıklama Raporu, Ankara Büyükşehir
• Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı,
• Ankara, 2006.
• İŞLEM GIS., Erdas Imagine Temel Yazılımı.
• Eğitim Dökümanı, İşlem Şirketler Grubu,
• Ankara, 2002.
• Demirbüken, H., Ankara İli Yerleşim Alanı
• Arazi Örtüsünün ve 1986-1995 Yılları
• Arasındaki Değişimin Uzaktan Algılama
• Teknikleri İle Belirlenmesi, Yüksek Lisans
• Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri
• Enstitüsü, Ankara, 1996.
• Barış. E., Ankara Kentinde Hava Kirliliği
• Sorununun Çözümünde Peyzaj Mimarlığı
• Açısından Alınması Gerekli Önlemler, Doktora
• Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri
• Enstitüsü, Ankara, 1995.
• Akay, A., Kentsel Mekanlarda Oluşan Isı
• Adası Etkisinin Azaltılmasında Sürdürülebilir
• Peyzajın Öneminin Ankara Kenti Örneğinde
• Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara,
• -
• Memlük, Y., Ankara Kenti ve Yakın Çevresi
• İklimi Oluşturan Etmenlerin Kentsel
• Yerleşimler Yönünden İncelenmesi ve
• Değerlendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma,
• Doçentlik Tezi, Ankara Üniversitesi, Ziraat
• Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara,
• -
• Anonim, Köppen Yöntemine Göre Ankara
• İklimi. Devlet Meteoroloji İşleri Genel
• Müdürlüğü, Yayın No:2000/01, Ankara, 2000.
• Gomez, F., Gaja, E., Reig, A., “Vegetation and
• Climatic Changes in a City”, Ecological
• Engineering, Sayı:10, 355-360, 1998.
• Streiling S, Matzarakis A., “Influence of Single
• and Small Clusters of Trees on the Bioclimate of
• a City: A Case Study”, Journal of
• Arboriculture, Sayı:29 (6), 309-316, 2003
• Shashua-Bar L, Hoffman ME., “Vegetation as a
• Climatic Component in the Design of an Urban
• Street:An Empirical Model for Predicting the
• Cooling Effect of Urban Green Areas with
• Trees”, Energy and Buildings, Cilt 31, Sayı: 3,
• -235, 2000.
• Quattrochi, D., Luvall, J., High Spatial
• Resolution Airborne Multispectral Thermal
• Infrared Data to Support Analysis and
• Modelling Tasks in EOS IDS Project
• ATLANTA.
• http://wwwghcc.msfc.nasa.gov/atlanta, Erişim
• tarihi: 20. 02.2004, 1997.
• Harp, D., The Dallas/Forth Worth, Texas
• Winter Heat Island and Variations in Low
• Temperature Injury to Ornamental Plants,
• PhD Thesis, Texas A&M University, Texas,
• -
• Spranken-Smith RA, Oke TR., “The Thermal
• Regime of Urban Parks in Two Cities with
• Different Summer Climates”, International
• Journal of Remote Sensing Cilt No:18, Sayı:
• , 2085-2104, 1998.