TRAFİK SAYIMLARI, BÖLGE NÜFUSLARI VE BÖLGELER ARASI UZAKLIKLARI KULLANARAK BAŞLANGIÇ-SON MATRİSİ TAHMİNİ

Yıl 2009, Cilt: 24 Sayı: 1, 0 - , 14.02.2013

Melih Ağaoğlu

Öz

Başlangıç-Son (B-S) matrisi ulaştırma planlaması için çok önemlidir. Bu matris, bölgeler arasındaki yolculuk talebi hakkında bilgi içermektedir. Bu çalışmada, trafik sayımlarını kullanarak Başlangıç-Son (B-S) matrisi tahmini için bir model önerilmektedir. Modelde, trafik sayımları, bölge nüfusları ve bölgeler arası uzaklıklar kullanılarak (B-S) tahmin edilmiştir. Trafik sayımları, bölge nüfusları ve bölgeler arası uzaklıklar elde edilmesi kolay verilerdir. Dolayısıyla, veri toplama işleminin zor olduğu durumlarda bu çalışmada önerilen model faydalı olacaktır. Ayrıca, nüfus ve mesafe verileri bölgeler arası yolculukların ekonomik yönünün tahmine yansıtılması açısından önemlidir. Modelin esası, ilkel matrisin önceden belirli olan link akımlarını verecek şekilde değiştirilmesine dayanmaktadır. Bu işlemde, ilkel matris elemanları bölgeler arası çekim modeli ile orantılı olarak artırılmaktadır. Her bir link için, bu linki kullanan bölge çiftlerinin katkısı belirlenmektedir. Çekim modelinin payında bulunan bölgelerin nüfus değerlerinin çarpımının x’inci ve paydasında yer alan, bölgeler arası uzaklık değerinin y’inci kuvveti alınarak modele ilave edilmiştir. Böylece, bölge nüfuslarına ve bölgeler arası mesafeye verilen önem modele yansıtılmış olmaktadır. Buradaki üs değerleri (x,y) isteğe göre belirlenebilecek bir artış değeri ile algoritma içerisinde değiştirilerek, sonuçta bulunan link akım hatası minimum yapılmaya çalışılmıştır. Sonraki iterasyondaki hata, öncekinden büyük olduğu anda algoritma sonlandırılmaktadır. Model için algoritma yazılmış 4 bölge ve 8 linke sahip bir karayolu ağında test edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Başlangıç-son matrisi, yolculuk matrisi.

Kaynakça

• Helinga, B.R., Estimating dynamic origin-destination demands from link and probe counts, PhD Thesis, Queen’s University, Canada 1994.
• Ortuzar, J.D.D. and Willumsen, L.G., Modelling Transport, J. Wiley & Sons, England, 1990.
• Abrahamsson, T., “Estimation of origin-destination matrices using traffic counts-a literature survey”, IIASA interim report, Laxenburg, Austria, 1998.
• Peterson, A., The origin-destination matrix estimation problem-analysis and computations, Linköping Studies in Science and Technology. PhD Thesis, Linköping University, Sweden, 2007.
• Van Zuylen, H., and L.G. Willumsen “The most likely trip matrix estimated from traffic counts”, Transportation
• Research, B 14, pp 281–293, 1980.
• Spiess, H., “A maximum likelihood model for estimating origin-destination matrices”, Transportation Research, B21, 395-412, 1987.
• Nihan, N.L. and Davis, G.A., “Application of predictionerror
• minimization and maximum likelihood to estimate intersection O-D matrices from traffic counts”, Transportation Science, 23-2, 77-90, 1989.
• Lo, H.P. and Chan, C.P., “Simultaneous estimation of an origin-destination matrix and link choice proportions using traffic counts”, Transportation Research, A37, 771-788, 2003.
• Cascetta, E., “Estimation of trip matrices from link counts and survey data: a generalized least squares approach estimator”, Transportation Research, B18, 289-299, 1984.
• Hendrickson, C. and McNeil, S., “Estimation of origindestination matrices with constrained regression”,
• Transportation Research Record, 976, 25-32, 1984a.
• Hendrickson, C. and McNeil, S., “A regression formulation of the matrix estimation problem”, Transportation Science, 19, 278-292, 1985.
• Ağaoğlu, M.N., Trafik sayımlarını kullanarak Türkiye şehirlerarası otobüs taşımacılığı için başlangıç-son matrisi tahmini, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2005.
• Kutlu, K., Trafik Tekniği, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi
• Matbaası, İstanbul., 1993.