TEKSTİL FABRİKASI ATIK KÜLÜ VE BAZALTİK POMZA KATKILI TUĞLALARIN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ

Yıl 2009, Cilt: 24 Sayı: 3, 0 - , 14.02.2013

Hanifi Binici Hüseyin Temiz Orhan Aksoğan Ahmet Ulusoy

Öz

Tekstil fabrikalarının atığı olan ve aynı zamanda çevresel kirlilik oluşturan külün, yüksek mukavemetli tuğla
üretiminde kullanılması bu çalışmanın temel amacıdır. Bu kül ile birlikte, yüksek oranda silisyum içeren ve
ülkede çok miktarda bulunan pomzaların da tuğla üretiminde katkı maddesi olarak değerlendirilmesi
amaçlanmıştır. Türkiye genelinde birçok bölgede bazaltik pomza rezervi bulunduğu bilinmekle birlikte
bunlardan pek azı ticari olarak işletilmekte ve farklı amaçlar için kullanılmaktadır. Bunun çeşitli sebeplerinden
birisi bazaltik pomzanın özellikle iç pazar açısından tüketim alanlarının ve bu alanlarda kullanılan miktarlarının
az oluşudur. Bu çalışma ile bazaltik pomzanın yapı malzemeleri sektöründe daha yaygın kullanımıyla
Türkiye’deki bazaltik pomza tüketiminin artırılması amaçlanmaktadır. Katkısız ve kül ile pomza katkılı tuğla
üretilmiştir. Temin edilen kül, bazaltik pomza ve kilin kimyasal içerikleri ve mekanik özellikleri belirlenmiştir.
Ayrıca tuğlaların değişik iklim koşullarındaki davranışları deneysel olarak ortaya konulmuştur. Tuğla örnekler
700, 900 ve 1050°C sıcaklıkta 8 saat süreyle pişirilmiştir. Üretilen tuğlaların yoğunlukları, zararlı kireç ve
magnezi, büzülme, su emme, basınç, eğilme dayanımları, Ultasonik ses geçiş hızları ve Scanning Electron
Microscopy (SEM) taramaları yapılmıştır. Test sonuçları standart değerlerle de karşılaştırılmış ve yeterli
düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Tuğla üretiminde 900°C civarında pişirme sıcaklığında atık kül ve pomza
kullanılması halinde üstün nitelikte tuğla üretilebileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tuğla, atık kül, bazaltik pomza, ultrasonik ses, mikro yapı.

Kaynakça

• Erkoyun H, Pomzanın Türkiye’deki yeri ve önemi,
• Türkiye pomza sempozyumu ve sergisi,
• Süleyman Demirel Ünv,1–7, Eylül, Isparta, 2005.
• Kelling G, Kapur S, Sakarya N, Akca E, Karaman
• C, Sakarya B, Basaltic tephra: potential new
• resource for ceramic industry, Brit Brit Ceram
• Trans, 3,129–36, 2000.
• Xu L, Gou W, Wang T, Yang N, Study on fired
• bricks with replacing clay by fly ash in high
• volume ratio, Construction and Building
• Materials, 19, 243–247, 2005.
• Kottürk U, Endüstriyel Hammaddeler, Dokuz Eylül
• Üniversitesi, 205, 250–266, 1993.
• Güler R, Patla P, Hess TR., Properties of fly ash bricks
• produced for environmental applications, Building
• Environment Research, 30, 505–524,1995.
• Kalwa M, Gryciki M., Utilization of fly ash, a
• waste from thermal power stations, in manufacture
• of building materials, Ceram Powders, 6, 107–
• , 1983.
• Muckherji SK, Machhoya BB, The utilization of
• fly ash in the preparation of ceramic tableware and
• artware, Brit Ceram, 92, 254–257, 1993.
• Kaplan H, Binici H, Tras ve Traslı Çimentolar,
• Çimento ve Beton Dünyası, 1, 23–30,1996.
• Lingling X, Wei G, Tao W, Nanru Y, Study on
• fired bricks with replacing clay by fly ash in high
• volume ratio, Construction and Building
• Materials 19, 243–247, 2005.
• DPT, Endüstriyel Hammaddeler Alt Komisyonu
• Toprak Sanayi Hammaddeleri 2, Devlet Planlama
• Teşkilatı Yayınları, 2612-ÖİK:623, 2001.
• Kılıç A.M, Ş.Koçhisar (Ankara) Civarındaki
• Killerin Tuğla-Kiremit Hammaddesi Olarak
• Kullanılabilirliği, 11. Ulusal Kil Sempozyum,
• İzmir, 258–262, 2003.
• Bayat O ve Bayat B, Çimento Sanayi Atık Su
• Arıtma Çamurunun Tuğla Üretiminde
• Kullanılması, Madencilik Dergisi, Sayı 37, 27–
• , 1998.
• Ediz N. ve Özdağ H, Kırka Boraks İşletmesi Atık
• Killerinin Tuğla Yapımında Kullanılabilirliği,
• Madencilik Dergisi, sayı 34, 28–35, 1995.
• Müdüroğlu M. ve Atak S, Tuğla Kiremit
• Yapımında Kullanılan Kil Hammaddelerinin
• Özelliklerinin İncelenmesi,3.Endüstriyel
• Hammaddeler Sempozyumu, İzmir, 56–63,
• -
• Yılmaz A.O, Alp İ, Deveci H, Çavuşoğlu İ, Yalçın
• F, Araklı (Trabzon) Bölgesi Kil Yataklarının
• Tuğla Ve Kiremit Yapımında Kullanılabilirliğinin
• Araştırılması, II. Mühendislik Bilimleri Genç
• Araştırmacılar Kongresi MBGAK 2005,
• İstanbul 17–19 Kasım 2005.
• ASTM C 597, “Standart Test Method For Pulse
• Velocity Through Concrete”, Annual Book of
• ASTM Standard, 1994.
• Erdoğan T.Y, “Betonda Kalite Sorunları ve
• Yapılarda Beton Kalitesinin Önemi, İyi Beton”,
• Kuzey Kıbrıs 1, Beton Kongresi, Atatürk Kültür
• Merkezi, Lefkoşa, 1990.
• TS 3260, Beton Yüzey Sertliği Yolu İle Yaklaşık
• Beton Dayanımının Tayini, Türk Standartları
• Enstitüsü, Ankara, 1978.
• Franco L, Noli A, Girolamo P.D, Ercolan M,
• “Concrete strength and durability of prototype
• tetrapods and dolosse: Results of field and
• laboratory tests”, Coastal Engineering, 40, 207–
• , 2000.
• Erdal M ve Şimşek O, Bazı Tahribatsız Deney
• Metotlarının Vakum Uygulanmış Betonların
• Basınç Dayanımlarının Belirlenmesindeki
• Performanslarının İncelenmesi, Gazi Üniv. Müh.
• Mim. Fak. Der. 21, 65–73, 2006.
• Cultrone G, Sebastian E, de la Torre M.J,
• Mineralogical and physical behaviour of solid
• bricks with additives, Construction and Building
• Materials, 19, 39–48, 2005.
• Yazıcıoğlu S ve Bozkurt N, Pomza ve Mineral
• Katkılı Taşıyıcı Hafif Betonun Mekanik
• Özelliklerinin Araştırılması, Gazi Üniv. Müh.
• Mim. Fak. Der, 21, 675–680, 2006.
• Demirboğa R, Türkmen İ, Karakoç M,
• Relationship Between Ultrasonic Velocity and
• Compressive Strength for High-Volume Mineral-
• Admixtured Concrete, Cement and Concrete
• Research, 34, 2329–2336, 2004.