AĞIR ARAÇLAR İÇİN YOL EĞİMİ VE VİRAJ YARIÇAPI DİKKATE ALINARAK EN HIZLI GÜZERGÂHIN BELİRLENMESİ

Yıl 2012, Cilt: 27 Sayı: 2, 0 - , 19.02.2013

Hasan Kumaş Cevriye Gencer Hakan Maraş

Öz

En kısa yol, süre açısından en kısa zamanda; maliyet açısından en küçük maliyet ile veya mesafeaçısından en kısa mesafede kat edilen yoldur. Aracın sabit hızda yol aldığı varsayıldığında en kısa yol, enkısa zamanda kat edilen yol diğer bir ifadeyle en hızlı yol olarak kabul edilebilir. Oysa araçlar, yollarıneğimi ve virajlar nedeniyle her zaman sabit hızda mesafe kat edemezler. Bu durumda da en hızlı yol,mesafesi en kısa olan yol olarak kabul edilemez. En hızlı yol için yolların eğimini ve viraj yarıçaplarınıdikkate alan hesaplamalar yapılmalıdır. Bu çalışmada ağır araçlar için yolun eğimi, viraj yarıçapı, yolungenişliği, yüksekliği ve taşıma kapasitesi dikkate alınarak en hızlı-en iyi güzergâhın belirlenmesi için birmodel önerisinde bulunulmuştur. Bu maksatla öncelikle çalışmada araç hızını etkileyen faktörler üzerindedurulmuş; müteakiben ağır araçların eğimli ve virajlı yollarda hız hesaplamaları için kullanılan formülleraçıklanmıştır. En hızlı güzergâhın belirlenmesinde, aracın tırmanma ve dönme kabiliyeti ile genişlik,yükseklik ve yüklü ağırlığına göre geçemeyeceği yol kesimlerini tespit etmek için Coğrafi BilgiSistemlerinden (CBS) faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ağır Araç, En Kısa Yol Problemi, En Hızlı Yol Problemi, CBS, Yol Eğimi, Viraj Yarıçapı.

Kaynakça

• Bennett, Christopher R., A Speed Prediction
• Model For Rural Two-Lane Highways, Doctor
• Thesis, The University of Auckland, New
• Zeland,1994.
• 2. Ayman, A. Abdul-Mawjoud and Gandhi, G.
• Sofia, “Development Of Models For Predicting
• Speed On Horizontal Curves For Two Lane
• Rural Highways”, The Arabian Journal for
• Science and Engineering, 33(2B), 365-377,
• -
• FHWA, Speed Prediction For Two-Lane
• Rural Highways, US Department of
• Transportation, Washington, D.C., 2000.
• Yeşilırmak, M., TaĢıtlarda Ġvme Analizi ve
• Matematiksel Modellemesi, Yüksek Lisans
• Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen
• Bilimleri Enstitüsü, 2009.
• AASHTO, A Policy on Geometric Design of
• Highways and Streets, American Assoc. of
• State Highway and Transportation Officials,
• -
• http://www.fhwa.dot.gov/ohim/tmguide/ (erişim
• tarihi: 2010)
• Ahanotu, Dike N., Heavy-Duty Vehicle Weight
• And Horsepower Distributions: Measurement
• Of Class-Specific Temporal And Spatial
• Variability, Doctor Thesis, Georgia Institute of
• Technology, 1999.
• Araç Muayene İstasyonlarının Açılması,
• İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında
• Yönetmelik, 23.09.2004, 25592, Resmi Gazete.
• Çetinkaya, S., TaĢıt Mekaniği, Nobel Yayın
• Dağıtım, 3. Baskı, Ankara, 2004.
• Lan, C-J. and Menendez, M., “Truck speed
• profile models for critical length of grade”,
• Journal of Transportation Engineering–
• ASCE 129(4), 408–419, 2003.
• Lucic, I., Truck Modeling Along Grade
• Sections, Master Thesis, The Faculty of the
• Virginia Polytechnic Institute and State
• University, 2001.
• Rakha, H. and Yu, B., “Truck Performance
• Curves Reflective of Truck and Pavement
• Characteristics.” Journal of Transportation
• Engineering– ASCE 130(6), 753–767, 2004.
• Arasan, V. T. and Arkatkar, S. S., “Modeling
• Heterogeneous Traffic Flow On Upgrades Of
• Intercity Roads”, Transport, 25(2), 129–137,
• -
• Gillespie, T. D., Fundamentals of Vehicle
• Dynamics, Society of Automative Engineers,
• Inc., 1992.
• Boyalı, A., Hibrid Elektrikli Yol TaĢıtlarının
• Modellenmesi ve Kontrolü, Doktora Tezi,
• İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri
• Enstitüsü, İstanbul, 2008.
• Lugner, P., “Tyre models, Propulsion and
• Handling of Road Vehicles”, Dynamical
• Analysis of Vehicle Systems, CISM Courses
• and Lectures, 497, 129-182, 2007.
• Yu, B., Modeling Truck Motion along Grade
• Sections, Doctor Thesis, The Faculty of Virginia
• Polytechnic Institute and State University, 2005.
• Sahlholm, P. and Johansson, K. H., “Road grade
• estimation for look-ahead vehicle control using
• multiple measurement runs”, Control
• Engineering Practice, 2009.
• Bayar, K., Modeling Of the Dynamics of
• Multi-Axle Steered Vehicles, Master Thesis,
• METU, 2006.
• Mavromatis, S. and Psarianos, B., “Analytical
• Model to Determine the Influence of Horizontal
• Alignment of Two-Axle Heavy Vehicles on
• Upgrades”, Journal of Transportation
• Engineering– ASCE, 129(6), 583-589, 2003.
• Uostas, A. and Janulevičius, A.,”Investigation of
• Tractor Engine Power And Economical Working
• Conditions Utilization During Transport
• Operation”, Transport, 23(1), 37–43, 2008.
• Brockenbrough, R. L., Highway engineering
• handbook: building and rehabilitating the
• infrastructure, McGraw-Hill Inc.,3rd Edition,
• New York, 2009.
• Nicholas, J. Garber and Lester, A. H., Traffic
• and Highway Engineering, Nelson
• Engineering, Fourth Edition, USA, 2009.
• Maraş, H. H., Sayısal Arazi Modeli Ürünleri,
• Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya,
• -
• Yomralıoğlu, T., CBS: Temel Kavramlar ve
• Uygulamalar, İstanbul, Seçil Ofset, 2000.
• NATO STANAG 2021, Military Computation of
• Bridge, Ferry, Raft and Vehicle Classifications,
• NATO, 18 September 1990.