Uluabat Gölü’nde İz Metallerin Askıda Katı Madde İle Su Arasındaki Dağılımının Araştırılması

Yıl 2013, Cilt: 28 Sayı: 4, 0 - , 06.03.2014

Aslıhan Katip Feza Karaer Saadet İleri Sonay Sarmaşık

Öz

Uluabat Gölü’nde suda partikül halinde ve çözünmüş halde bulunan iz metal (As, B, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, Zn) konsantrasyonları 2008-2009 yılı boyunca incelenmiştir. İz metallerin askıda katı madde (AKM) de partikül halinde bulunan konsantrasyonlarının çözünmüş halde bulunan konsantrasyonlarına oranları bulunarak, bu oranların logaritma değerlerinin büyüklük sıralaması Mn>Fe>Ni>Cu>Pb>Cr>Zn>Cd>As>B olarak belirlenmiştir. Partikül halindeki metallerin çözünmüş metallere olan oranlarının logaritma değerlerinin yıllık ortalamaları 1,5 L. kg-1 ile 4,2 L. kg-1 arasında değişmiştir. Bu değerler ile literatürden elde edilen sorpsiyon dağılım katsayısı değerleri karşılaştırılmıştır. Aylara ve istasyonlara göre yapılan değerlendirmede As, Cr, Cd, Cu, Ni, Zn, B ve Pb’nin yıl boyunca ve tüm istasyonlarda askıda katı maddeden (partikül halinden) suda çözünmüş hale geçebilme ihtimalinin yüksek olduğu, Fe ve Mn’nin ise genel olarak denge durumunda oldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İz metaller, dağılım katsayısı, askıda katı madde, su kirliliği, Uluabat Gölü

Kaynakça

• 1. Singh, A., Srivastava P.C. ve Srivastava P., “Relationships of heavy metals in natural lake waters with physico-chemical characteristics of waters and different chemical fractions of metals in sediments”, Water Air Soil Pollution, Cilt 188, 181-193, 2008.
• Garrett, R.G., “Natural sources of Metals in the Environment”, Human and Ecological Risk Assessment, Cilt 6, No 6, 954–963, 2000.
• An, Y. ve Kampbell, D. H., “Total, Dissolved, and Bioavailable Metals at Lake Texoma Marinas”, Environmental Pollution, Cilt 122, 253-259, 2003.
• Dube, A., Zbytniewski, R., Kowalkowski, T., Cukrowska, E. ve Buszewski, B., “Adsorption and Migration of Heavy Metals in Soil”, Polish Journal of Environmental Studies, Cilt 10, No 1, 1-10. 2001.
• Savcı, S., Veteriner ve Beşeri Amaçlı Kullanılan Bazı Farmasötiklerin Canlı Aktif Çamur Tarafından Adsorpsiyonunun incelenmesi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010.
• Weber, W.J., Physicochemical Processes for Water Quality Control, Wiley-Interscience, New York, A. B. D. 1972.
• Stumm, W. ve Morgan, J. Aquatic Chemistry: An Introduction Emphasizing Chemical Equilibria in Natural Water, Wiley, New York. 1996.
• Anonymous, Understanding variation in partition coefficient, kd, values. EPA 402-R-99-004B, 1999.
• Gee, A. K. ve Bruland, K. W. “Tracing Ni, Cu, and Zn kinetics and equilibrium partitioning between dissolved and particulate phases in South San Francisco Bay, California, using stable isotopes and highresolution inductively coupled plasma mass spectrometry”, Geochim. Cosmochim, Cilt 66, No 17, 3063–3083, 2002.
• Davide, V., Pardos, M., Diserens, J., Ugazio, G., Thomas, R. ve Dominik, J., “Characterisation of bed sediments and suspension of the river Po (Italy) during normal and high flow conditions”, Water Research, Cilt 37, 2847–2864, 2003.
• Karaer, F., Katip, A., İleri, S., Sarmaşık, S., Aksoy, E. ve Öztürk, C., “The Spatial and Temporal Changes in Water Quality Parameters of a Shallow Lake”, Environmental Engineering and Management Journal, (In press).
• Katip, A., Karaer, F., İleri, S., Sarmaşık, S., Aydoğan, N., Zenginay, S., “Analysis and assessment of trace elements pollution in sediments of Lake Uluabat, Turkey” Journal of Environmental Biology, Cilt 33, 961-968, 2012.
• Anonymous, Partition coefficients for metals in surface water, soil, and waste. EPA/600/R-05/074, 2005.
• Duyusen, G. ve Görkem, A., “Heavy metals partitioning in the sediments of Izmir Inner Bay”, Journal of Environmental Sciences, Cilt 20, 413-418, 2008.
• Katip, A., Uluabat Gölü Su Kalitesinin İzlenmesi, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010.
• Akdeniz, S., Karaer, F., Katip, A. ve Aksoy, E., “A GIS-Based Method for Shallow lake Eutrophication Assessment”, J. Biol. Environ. Sci, Cilt 5, No 15, 195-202, 2011.
• Katip, A., Karaer, F., “Assessment of Water Quality of Uluabat Lake in Accordance with Turkish Legislation and International Criteria”, Uludağ University Journal of the Faculty of Engineering and Architecture, Cilt 16, No 2, 25-34, 2011.
• Elmacı, A., Teksoy, A., Topaç, F. O., Özengin, N., Kurtoğlu, S., Başkaya, H. S., “Assessment of heavy metals in Lake Uluabat, Turkey”, African Journal of Biotechnology, Cilt 6, No 19, 2236-2244, 2007.
• Katip, A., Karaer, F., Başkaya, H. S., İleri, S., Sarmaşık, S. “Fraction distribution and risk assessment of heavy metals and trace elements in sediments of Lake Uluabat”, Environ Monit Assess, Cilt 184, 5399–5413, 2011.
• Anonim, Ağır Metal ve İz Element Kirliliğinin Sığ Göllerde Modellenmesi ve Ekolojik Etkisi, Uludağ Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi, Proje No: M-2007/27, 2007-2010, 2010.
• Anonim, Uluabat Gölü Su Kalitesinin Modellenmesinde Ağır Metal ve Bazı İz Elementlerin Değerlendirilmesi, TÜBİTAK-ÇAYDAG, Proje No: 107Y278, 2008-2012, 2012.
• Nguyen, H. L., Leermakers, M., Osán, J., Török, S. ve Baeyens, W., “Heavy metals in Lake Balaton: Water Column, Suspended Matter, Sediment and Biota”, Science of the Total Environment, Cilt 340, 213-230, 2005.
• Anonymous, Terra/ Varian and Cem Brand ICP-MS/ICP-OES/AAS Microwave Digestion Seminar Notes, 2007.
• Abdallah, M. A. M., “Trace Metal Behavior in Mediterranean-Climate Coastal Bay: El-mex Bay, Egypt and its Coastal Environment”, Global Journal of Environmental Research, Cilt 2, No 1, 23-29, 2008.
• Ciffroy, P., Durrieu, G. ve Garnier, J. M., “Robabilistic Distribution Coefficients (Kds) in Freshwater For Radioisotopes of Ag, Am, Ba, Be, Ce, Co, Cs, I, Mn, Pu, Ra, Ru, Sb, Sr And Th – Implications for Uncertainty Analysis of Models Simulating The Transport of Radionuclides in Rivers” Journal of Environmental Radioactivity, Cilt 100,785–794, 2009.
• Chetelat, B., Gaillardet, J., “Boron Isotopes in the Seine River, France: A Probe of Anthropogenic Contamination”, Environ. Sci. Technol. Cilt 39, No 8, 2486-2493. 2005.
• Kojima, S., Saito, T., Takada, J., Furukawa, M., Oda, H., Nakamura, T. ve Yokota, K., “Neutron Activation Analysis Of Trace Elements At Sediment– Water Interface in The Biwa Lake, Japan”, Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, Cilt 255, No 1, 119–123, 2003.
• Peng, J., Song, Y., Yuan, P., Cui, X. ve Qiu, G., “The remediation of heavy metals contaminated sediment”, Journal of Hazardous Materials, Cilt 161, 633–640, 2009.
• Kazancı, N., Leroy, S., Öncel, S., İleri, Ö., Toprak, Ö., Costa, P., Sayılı, S., Turgut, C., Kibar, M., “Wind control on the accumulation of heavy metals in sediment of Lake Ulubat, Anatolia, Turkey”, Journal of Paleolimnology, Cilt 43, 89–110, 2010.
• Anonymous, Determination of Organic and Inorganic Percentages and Mass of Suspended Material at Four Sites in the Illinois River in Northwestern Arkansas and Northeastern Oklahoma, 2005–07. U.S. Geological Survey, Reston, Virginia, 2008.
• Erüz, C., Köse, E., Güneroğlu, A., Başar, E., Sivri, N., Feyzioğlu, M., Toraman, Ç. “Doğu karadeniz akarsularında askıda katı madde (AKM) dinamiği”, Ulusal Su Günleri, Trabzon, 28-30 Eylül 2005.
• Katip, A., Karaer, F., “Research on the Non-Point Pollution Loads in the Lake Uluabat Basin”, Journal of Environmental Protection, Cilt 4, 29-37, 2013.
• Roberts, D.A., “Causes and ecological effects of resuspended contaminated sediments (RCS) in marine environments”, Environment International, Cilt 40, 230-243, 2012.