BibTex RIS Kaynak Göster

Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli

Yıl 2014, Cilt: 29 Sayı: 1, 0 - , 27.03.2014
https://doi.org/10.17341/gummfd.14956

Öz

Genellikle, çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri alternatiflerin değerlendirmesini belirli bir zaman periyodunda veya şimdiki zaman periyodunda ele almaktadır. Ancak bazı ÇKKV problemlerinde alternatiflerin mevcut durumdaki performansı kadar geçmişe yönelik performanslarının da dikkate alınması gerekmektedir. Diğer yandan ÇKKV’nin doğasında kriterlerin yapısından veya karar vericilerin değerlendirmesinden kaynaklanan belirsizlik vardır. Bu sebeple, bu çalışmanın amacı alternatiflerin farklı zaman periyotlarında değerlendirmesine imkân sağlayan belirsizlik etmenli dinamik bir ÇKKV modeli geliştirmektir. Modelde
alternatiflerin değerlendirilmesindeki belirsizliği ifade etmek için insan düşünme sistemine daha yakın olarak tanımlanan sezgisel bulanık küme (SBK) teorisi kullanılmaktadır. Önerilen modelde sezgisel bulanık sayılarla gösterilen dilsel değişkenler karar vericilere değerlendirme kolaylığı sağlamaktadır. Alternatiflerin değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkan sezgisel bulanıklığın durulaştırılması maksadıyla gri ilişki analizinden (GİA) yararlanılmaktadır. GİA, alternatiflerin sıralanmasında ve seçiminde kullanılan etkili bir değerlendirme yöntemidir. Çalışmada, önerilen dinamik ÇKKV modelinin uygulanabilirliğini ve etkinliğini göstermek
maksadıyla bir örnek uygulama sunulmaktadır.

Kaynakça

  • Atanassov, K. T., “Intuitionistic Fuzzy Sets”,
  • Fuzzy Sets and Systems, Cilt 20, 87–96, 1986.
  • Zadeh, L.A., “Fuzzy Sets”, Information and
  • Control, Cilt 8, 338–353, 1965.
  • Atanassov, K., Intuitionistic Fuzzy Sets, Theory
  • and Applications, Physica-Verlag, Heidelberg,
  • -
  • Bustince, H., Herrera, F. ve Montero, J., Fuzzy
  • Sets and Their Extensions: Representation,
  • Aggregation and Models, Physica-Verlag,
  • Heidelberg, 2007.
  • Liu, H.-W. ve Wang, G.-J., “Multi-criteria
  • Decision-making Methods Based on Intuitionistic
  • Fuzzy Sets”, European Journal of Operational
  • Research, Cilt 179, No 1, 220-233, 2007.
  • Xu, Z., “Intuitionistic Preference Relations and
  • Their Application in Group Decision Making”,
  • Information Sciences, Cilt 177, No 11, 2363-
  • , 2007.
  • Tan, C., Chen, X., “Intuitionistic Fuzzy Choquet
  • Integral Operator For Multi-Criteria Decision
  • Making”, Expert Systems with Applications,
  • Cilt 37, No 1, 149-157, 2010.
  • Wei, G., “Some Induced Geometric Aggregation
  • Operators With Intuitionistic Fuzzy Information
  • and Their Application To Group Decision
  • Making”, Applied Soft Computing, Cilt 10, No
  • , 423-431, 2010.
  • Wei, G., “GRA Method for Multiple Attribute
  • Decision Making With Incomplete Weight
  • Information In Intuitionistic Fuzzy Setting”,
  • Knowledge-Based Systems, Cilt 23, No 3, 243-
  • , 2010.
  • Chen, T.-Y., Li, C.-H., “Determining Objective
  • Weights With Intuitionistic Fuzzy Entropy
  • Measures: A Comparative Analysis”,
  • Information Sciences, Cilt 180, No 21, 4207-
  • , 2010.
  • Li, D.-F., “Multiattribute Decision Making
  • Method Based On Generalized OWA Operators
  • with Intuitionistic Fuzzy Sets”, Expert Systems
  • with Applications, Cilt 37, No 12, 8673-8678,
  • -
  • Chen, T.-Y., “An Outcome-Oriented Approach
  • To Multicriteria Decision Analysis With
  • Intuitionistic Fuzzy Optimistic/Pessimistic
  • Operators”, Expert Systems with Applications,
  • Cilt 37, No 12, 7762-7774, 2010.
  • Tan, C., “A Multi-Criteria Interval-Valued
  • Intuitionistic Fuzzy Group Decision Making With
  • Choquet Integral-Based TOPSIS”, Expert
  • Systems with Applications, Cilt 38, No 4, 3023-
  • , 2011.
  • Park Il, J.H., Park, Y., Kwun, Y.C., Tan, X.,
  • “Extension of The TOPSIS Method For Decision
  • Making Problems Under Interval-Valued
  • Intuitionistic Fuzzy Environment”, Applied
  • Mathematical Modelling, Cilt 35, No 5, 2544-
  • , 2011.
  • Xu, Z., “Approaches To Multiple Attribute Group
  • Decision Making Based On Intuitionistic Fuzzy
  • Power Aggregation Operators”, Knowledge-
  • Based Systems, Cilt 24, No 6, 749-760, 2011.
  • Ye, J. “Expected Value Method For Intuitionistic
  • Trapezoidal Fuzzy Multicriteria Decision-Making
  • Problems”, Expert Systems with Applications,
  • Cilt 38, No 9, 11730-11734, 2011.
  • Chen, Z., Yang, W., “A New Multiple Attribute
  • Group Decision Making Method In Intuitionistic
  • Fuzzy Setting”, Applied Mathematical
  • Modelling, Cilt 35, No 9, 4424-4437, 2011.
  • Wu, M.-C., Chen, T.-Y., “The ELECTRE
  • Multicriteria Analysis Approach Based On
  • Atanassov’s Intuitionistic Fuzzy Sets”, Expert
  • Systems with Applications, Cilt 38, No 10,
  • -12327, 2011.
  • Xia, M, Xu, Z., “Entropy/Cross Entropy-Based
  • Group Decision Making Under Intuitionistic
  • Fuzzy Environment”, Information Fusion, Cilt
  • , No 1, 31-47, 2012.
  • Liu, P., “Some Generalized Dependent
  • Aggregation Operators with Intuitionistic
  • Linguistic Numbers and Their Application To
  • Group Decision Making”, Journal of Computer
  • and System Sciences, Cilt 79, No 1, 131-143,
  • -
  • Vahdani, B., Mousavi, S. M., Tavakkoli-
  • Moghaddam, R., Hashemi, H., “A New Design of
  • The Elimination and Choice Translating Reality
  • Method For Multi-Criteria Group Decision-
  • Making In An Intuitionistic Fuzzy Environment”,
  • Applied Mathematical Modelling, Cilt 37, No
  • , 1781-1799, 2013.
  • Wang, J., Nie, R., Zhang, H., Chen, X.,
  • “Intuitionistic Fuzzy Multi-Criteria Decision-
  • Making Method Based On Evidential
  • Reasoning”, Applied Soft Computing, Cilt 13,
  • No 4, 1823-1831, 2013.
  • Chai, J., Liu, J.N.K., Xu, Z., “A Rule-Based
  • Group Decision Model For Warehouse
  • Evaluation Under Interval-Valued Intuitionistic
  • Fuzzy Environments”, Expert Systems with
  • Applications, Cilt 40, No 6, 1959-1970, 2013.
  • Boran, F.E., Genç, S., Kurt, M. ve Akay, D., “A
  • Multi-Criteria Intuitionistic Fuzzy Group
  • Decision Making For Supplier Selection With
  • TOPSIS Method”, Expert Systems with
  • Applications, Cilt 36, 11363–11368, 2009.
  • Khaleie, S., Fasanghari, M. ve Tavassoli, E.,
  • “Supplier Selection Using A Novel Intuitionist
  • Fuzzy Clustering Approach”, Applied Soft
  • Computing, Cilt 12, No 6, 1741-1754, 2012.
  • Zhang, S.-F. ve Liu, S.-Y., “A GRA-based
  • Intuitionistic Fuzzy Multi-Criteria Group
  • Decision Making Method For Personnel
  • Selection”, Expert Systems with Applications,
  • Cilt 38, No 9, 11401–11405, 2011.
  • Szmidt E. ve Kacprzyk, J., “Intuitionistic Fuzzy
  • Sets In Some Medical Applications”, Lecture
  • Notes in Computer Science, Cilt 2206, 148–151,
  • -
  • Szmidt E. ve Kacprzyk, J., “A Similarity Measure
  • For Intuitionistic Fuzzy Sets And Its Application In Supporting Medical Diagnostic Reasoning”,
  • Lecture Notes in Computer Science, Cilt
  • ,388–393, 2004.
  • Mousavi, S.M., Jolai, F., Tavakkoli-Moghaddam,
  • R., Vahdani, B., “A Fuzzy Grey Model Based On
  • The Compromise Ranking For Multi-Criteria
  • Group Decision Making Problems In
  • Manufacturing Systems”, Journal of Intelligent
  • and Fuzzy Systems, Cilt 24, No 4, 819-827,
  • -
  • Devi, K., “Extension of VIKOR Method In
  • Intuitionistic Fuzzy Environment For Robot
  • Selection”, Expert Systems with Applications,
  • Cilt 38, No 11, 14163-14168, 2011.
  • Wang, P., “QoS-aware Web Services Selection
  • With Intuitionistic Fuzzy Set Under Consumer’s
  • Vague Perception”, Expert Systems with
  • Applications, Cilt 36, No 3, 4460-4466, 2009.
  • Xu, Z. ve Yager, R.R., “Dynamic Intuitionistic
  • Fuzzy Multi-Attribute Decision Making”,
  • International Journal of Approximate
  • Reasoning, Cilt 48, No 1, 246–262, 2008.
  • Su, Z., Chen, M., Xia, G., Wang, L., “An
  • Interactive Method For Dynamic Intuitionistic
  • Fuzzy Multi-Attribute Group Decision Making”,
  • Expert Systems with Applications, Cilt 38, No
  • , 15286–15295, 2011.
  • Chen, Y., Li, B., “Dynamic Multi-Attribute
  • Decision Making Model Based On Triangular
  • İntuitionistic Fuzzy Numbers”, Scientia Iranica
  • B, Cilt 18, No 2, 268–274, 2011.
  • Deng, J., “Control Problems Of Grey Systems”,
  • Systems and Control Letters, Cilt 1, 288–294,
  • -
  • Deng, J.L., “Introduction to Grey System”, The
  • Journal of Grey System (UK), Cilt 1, No 1, 1–
  • , 1989.
  • Lin,Y., Chen, M., Liu, S., “Theory Of Grey
  • Systems: Capturing Uncertainties Of Grey
  • Information”, Kybernetes, Cilt 33, No 2, 196-
  • , 2004.
  • Pramanik, S., Mukhopadhyaya, D., “Grey
  • Relational Analysis Based Intuitionistic Fuzzy
  • Multi-Criteria Group Decision-Making Approach
  • For Teacher Selection In Higher Education”,
  • International Journal of Computer
  • Applications, Cilt 34, No 10, 21-29, 2011.
  • Kuo, Y., Yang, T., Huang, G.W., “The Use Of
  • Grey Relational Analysis In Solving Multiple
  • Attribute Decision-Making Problems”,
  • Computers & Industrial Engineering, Cilt 55,
  • –93, 2008.
  • Olson, D. L., Wu, D., “Simulation Of Fuzzy
  • Multiattribute Models For Grey Relationships”,
  • European Journal of Operational Research,
  • Cilt 175, 111–120, 2006.
  • Golmohammadi, D., Mellat-Parast, M.,
  • “Developing A Grey-Based Decision-Making
  • Model For Supplier Selection”, International Journal of Production Economics, Cilt 137, No,
  • , 191-200, 2012.
  • Baskaran,V., Nachiappan, S., Rahman, S.,
  • “Indian Textile Suppliers' Sustainability
  • Evaluation Using The Grey Approach”,
  • International Journal of Production
  • Economics, Cilt 135, No 2, 647-658, 2012.
  • Özcan, T., Çelebi, N. ve Esnaf, Ş., “Comparative
  • Analysis of Multi-criteria Decision Making Methodologies and Implementation of a
  • Warehouse Location Selection Problem”, Expert
  • Systems with Applications, Cilt 38, No 8, 9773-
  • , 2011.
  • Bali, Ö. ve Güreşen, E., "Çoklu Periyotta Çevreci
  • Tedarikçi Seçimi İçin Belirsizlik Etmenli Bir
  • ÇÖKV Yöntemi", Savunma Bilimleri Dergisi
  • The Journal of Defense Sciences, Cilt 12, No 1,
  • -70, 2013.
Toplam 197 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Özkan Bali Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 27 Mart 2014
Gönderilme Tarihi 27 Mart 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 29 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Bali, Ö. (2014). Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 29(1). https://doi.org/10.17341/gummfd.14956
AMA Bali Ö. Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli. GUMMFD. Mart 2014;29(1). doi:10.17341/gummfd.14956
Chicago Bali, Özkan. “Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 29, sy. 1 (Mart 2014). https://doi.org/10.17341/gummfd.14956.
EndNote Bali Ö (01 Mart 2014) Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 29 1
IEEE Ö. Bali, “Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli”, GUMMFD, c. 29, sy. 1, 2014, doi: 10.17341/gummfd.14956.
ISNAD Bali, Özkan. “Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 29/1 (Mart 2014). https://doi.org/10.17341/gummfd.14956.
JAMA Bali Ö. Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli. GUMMFD. 2014;29. doi:10.17341/gummfd.14956.
MLA Bali, Özkan. “Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 29, sy. 1, 2014, doi:10.17341/gummfd.14956.
Vancouver Bali Ö. Belirsizlik Etmenli Dinamik Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli. GUMMFD. 2014;29(1).