Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması

Yıl 2022, Cilt: 37 Sayı: 3, 1411 - 1426, 28.02.2022

Tuğçe Uslu Gülin Can Elif Kılıç Delice

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.847213

Cited By: 2

Öz

Literatürde en çok kullanılan yöntemlerden biri olan Hata Türleri ve Etkileri Analizi (HTEA), güçlü bir risk değerlendirme aracı olmasına rağmen geliştirilmesi gereken birçok zayıf yönü de bulunmaktadır. HTEA’nın kullanım etkinliğini arttırmak için çalışmada, yeni çok boyutlu süreç tipi bir HTEA (ÇBST-HTEA) yaklaşımı önerilmektedir. Önerilen ÇBST-HTEA yaklaşımının ilk adımı olan risk kriterlerinin (RK) ağırlıklandırılması aşamasında Entropi, Tercih Seçim İndeksi (Preference Selection İndex-PSI) ve Kriterler arası Korelasyon Yoluyla Kriterlerin Önem Tespiti (Criteria Importance Through Intercriteria Correlation-CRITIC) yöntemlerinden yararlanılmıştır. Bu üç farklı ağırlıklandırma yönteminden elde edilen farklı kriter ağırlıkları, geometrik ortalama operatörü kullanılarak birleştirilmiş ve nihai kriter ağırlıkları hesaplanmıştır. Önerilen yaklaşımın ikinci aşaması olan hata türleri (HT)’nin önceliklendirilmesinde ise, Ortalama Çözüm Uzaklığına Göre Değerlendirme (Evaluation based on Distance from Average Solution-EDAS), Birleştirilebilir Uzaklık Tabanlı Değerlendirme (Combinative Distance-based Assessment-CODAS), Karmaşık Orantılı Değerlendirme (Complex Proportional Assessment-COPRAS) yöntemleri kullanılmıştır. Ardından, söz konusu üç farklı sıralama yönteminden elde edilen farklı HT öncelikleri, Kesin Tercih Sıralama Tekniği (Technique of Precise Order-TPOP) yöntemi kullanılarak birleştirilmiştir. Son olarak, kriter ağırlıklandırma sonucunda elde edilen farklı kriter sıralamaları ve HT önceliklendirme yöntemlerinden elde edilen HT sıralamaları için Spearman Korelasyon Katsayısı hesaplanarak; elde edilen nihai ağırlıklar ve nihai sıralamalar geçerlilikleri açısından tartışılmıştır. Bu çalışmada, farklı ağırlıklandırma ve sıralama yöntemlerinin farklı bakış açıları, nihai kriter ağırlıklarına ve nihai HT sıralamalarına yansıtılmıştır. Literatürde, HTEA’da farklı ağırlıklandırma ve farklı sıralama yöntemlerini birleştiren bir çalışma bulunmamaktadır. Önerilen ÇBST-HTEA yaklaşımı, savunma ve havacılık sanayinde faaliyet gösteren bir firmada ortaya çıkabilecek süreç bazlı HT'lerin değerlendirilmesi amacıyla uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Risk Değerlendirme, HTEA, Çok Kriterli Karar Verme, TPOP

Kaynakça

• 1. Ayrım Y., Risk değerlendirmesi için üç aşamalı sezgisel bulanık bir yaklaşım önerisi, Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2017.
• 2. Attri R., Grover, S., Application of preference selection index method for decision making over the design stage of production system life cycle, Journal of King Saud University – Engineering Sciences, 27, 207-216, 2015.
• 3. Wu L., Sun J., Liang L., Zha, Y., Determination of weights for ultimate cross efficiency using Shannon entropy, Expert Systems with Applications, 38, 5162-5165, 2011.
• 4. Madic M., Radovanovic M., Ranking of some most commonly used non-tarditional machining process using ROV and CRITIC Methods, U.P.B. Sci. Bull., 77(2), 1454-2358, 2015.
• 5. Mulliner, E. K. Smallbone and V. Maliene, “An assessment of sustainable housing affordability using a multiple criteria decision making method,” Omega, s. 270-273, 2013.
• 6. Ghorabaee, K. Zavadskas E. K., Turskis Z., Antucheviciene J., A new Combinative Distance-based Assessment (CODAS) Method for Multi-criteria Decision-making, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 50(2):5-44, 2016.
• 7. Dorfeshan Y., Mousavi S. M., Mohagheghi V., Vahdani B., Selecting project-critical path by a new interval type-2 fuzzy decision methodology based on MULTIMOORA, MOOSRA and TPOP methods, Computers & Industrial Engineering, 160-178, 2018.
• 8. Lin C., Lee A. H. I., Kang H., An integrated new product development framework – an application on green and lowcarbon products, International Journal of Systems Science, 46(4), 733-753, 2015.
• 9. Altunbey E. M., HTEA’ da Ağırlıklandırılmış Aralık Tip 2 Bulanık Kural Tabanı Sistemi yaklaşımı ve uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 2015.
• 10. Chang K., A novel general risk assessment method using the soft TOPSIS approach, Journal of Industrial and Production Engineering, 32(6), 408-421, 2015.
• 11. Liu S., Cheng J., Lee Y., Gau F., A case study on FMEA-based quality improvement of packaging designs in the TFT-LCD industry, Total Quality Management & Business Excellence, 27(4), 413-431, 2016.
• 12. Hajiagha S. H. R., Hashemi S. S., Mohammadi Y., Zavadskas E. K., Fuzzy belief structure based VIKOR method: an application for ranking delay causes of Tehran metro system by FMEA criteria, Transport, vol. 31(1),108-118,2016.
• 13. Ahmadi M., Behzadian K., Ardeshir A., Kapelan Z., Comprehensive risk management using fuzzy FMEA and MCDA techniques in highway construction projects, Journal of Civil Engineering and Management, 23(2),300-310, 2016.
• 14. Romdhane T. B., Badreddine A., Sansa M., A new model to implement Six Sigma in small- and medium-sized enterprises, International Journal of Production Research, 55(15),4319-4340, 2016.
• 15. Delice E. , Can G. F. A Stochastıc Approach For Faılure Mode And Effect Analysıs, Rairo-Operations Research, 51, 1077-1100, 2017.
• 16. Ozdemir Y., Gul M., Celik E., Assessment of occupational hazards and associated risks in fuzzy environment: A case study of a university chemical laboratory, Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 23(4), 895-924, 2017.
• 17. Chiu M., Chu C., Chen C., An integrated product service system modelling methodology with a case study of clothing industry, International Journal of Production Research, 56(6), 2388-2409, 2018.
• 18. Ayaz H. İ., Bilgisayar veri günlükleri üzerine HTEA otomasyonu ve alternatif yöntemler ile çözüm yaklaşımları, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 2018.
• 19. Liu Y., Kong Z., Zhang Q., Failure modes and effects analysis (FMEA) for the security of the supply chain system of the gas station in China, Ecotoxicology and Environmental Safety, 325-330, 2018.
• 20. Fattahi R., Khalilzadeh M., Risk evaluation using a novel hybrid method based on FMEA, extended MULTIMOORA, and AHP methods under fuzzy environment, Safety Science, 290-300, 2018.
• 21. Ilbahar E., Karaşan A., Cebi S., Kahraman C., A novel approach to risk assessment for occupational health and safety using Pythagorean fuzzy AHP & fuzzy inference system, Safety Science, 124-136,2018.
• 22. Kumar A. M., Rajakarunakaran S., Pitchipoo P., Vimalesan R., Fuzzy based risk prioritisation in an auto LPG dispensing station, Safety Science, 231-247, 2018.
• 23. Wang W., Liu X., Qin Y., Yong Y., A risk evaluation and prioritization method for FMEA with prospect theory and Choquet integral, Safety Science, 152-163, 2018.
• 24. Nie R., Tian Z., Wang X., Wang J., Wang T., Risk evaluation by FMEA of supercritical water gasification system using multi-granular linguistic distribution assessment, Knowledge-Based Systems, 185-201, 2018.
• 25. Arabsheybani A., Paydar M. M. and Safaei A. S., An integrated fuzzy MOORA method and FMEA technique for sustainable supplier selection considering quantity discounts and supplier's risk, Journal of Cleaner Production, 557-591, 2018.
• 26. Mete S., Assessing occupational risks in pipeline construction using FMEA-based AHP-MOORA integrated approach under Pythagorean fuzzy environment, Human and Ecological Risk Assessment: An International, 25(7), 1645-1660, 2019.
• 27. Liu H., Wang L., You X., Wu S., Failure mode and effect analysis with extended grey relational analysis method in cloud setting, Total Quality Management & Business Excellence, 745-767, 2017.
• 28. Cano-Olivos P., Hernandez-Zitlalpopoca R., Sanchez-Partida D., Caballero-Morales S., Martinez-Flores J., Risk analysis of the supply chain of a tools manufacturer in Puebla, Mexico, Wiley, 27, 406-413, 2019.
• 29. Chen, Y., Ran, Y., Wang Z., L. Xinlong, Yang X., Genbao, Z., An extended MULTIMOORA method based on OWGA operator and Choquet integral for risk prioritization identification of failure models. Engineering applications of artificial intelligence, 91, 12, 2020.
• 30. Liu, H., Chen X.,, Duan C., Wang, Y.M., Failure mode and effect analysis using multi-criteria decision making methods: A systematic iterature review, Computers & Industrial Engineering, 881-897, 2019.
• 31. Jahan A. , Mustapha F. , Sapuan S. M. , Ismail M. Y., Bahraminasab M., A framework for weighting of criteria in ranking stage of material selection process, Int J Adv Manuf Technol, 58, 411-420, 2012.