Zeytinyağı üretimi atıklarının poliamid (6.6) boyamacılığında kullanım olanaklarının araştırılması

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 3, 1673 - 1692, 20.05.2024

Berrak Buket Avcı , Gökhan Erkan

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1215330

Öz

Bu çalışmada, zeytinyağı üretim atıklarından biri olan karasu ile % 100 poliamid (6.6) kumaşın boyanabilirliği araştırılmıştır. Zeytinyağı üretim atıkları, filtrasyon yöntemiyle zeytinyağı atık suyu (karasu) ve pirina olmak üzere iki bileşene ayrılmıştır. Filtrasyondan sonra elde edilen karasu doğal boyarmadde kaynağı olarak kullanılmıştır. Boyamadan önce poliamid (6.6) kumaş ön ve birlikte mordanlama yöntemleri ile mordanlanmıştır. Çeşitli konsantrasyonlarda ve mordanlama sürelerinde mordanlama yapılmış ve mordan maddesi olarak alum, demir(II)sülfat, tanik asit ve tartarik asit ile çalışılmıştır. Boyamada konvansiyonel yöntem kullanılmıştır. Tüm boyamalar 1:20 flotte oranında boyanmıştır. Boyamalarda boyarmadde olarak % 100 karasu kullanılmıştır. Elde edilen boyamaların renk analizleri yapılmış, boyanmış kumaşların CIEL*a*b* ve K/S değerleri incelenmiştir. Boyanmış kumaşların HPLC-DAD analizleri de yapılmış ve zeytinyağı atık sularında bulunan renklendirici maddeler incelenmiştir. Ayrıca boyanmış kumaşların ışık haslığı, yıkama haslığı, yaş ve kuru sürtme haslığı, asidik ve alkali ter haslığı ve su lekesi haslığı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zeytinyağı üretimi atık suyu, mordanlama, doğal boyalar, poliamd

Kaynakça

• 1. Salık M. A. ve Çakmakçı S., Zeytin (Olea europaea L.) yaprağının fonksiyonel özellikleri ve gıdalarda kullanım potansiyeli, The Journal of Food, 46 (6),1481-1493, 2021.
• 2. Öcal A., Zeytinyağı atık suyu ve pirinanın bitki yetiştirilmesinde kullanım olanaklarının anlaşılması, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 2005.
• 3. Koçaslan Z., Demirbaş N., Altekin H., Tosun D., Zeytinyağı işleyen tesislerde karasu probleminin çözümü konusunda sanayicilerin görüş ve önerileri: İzmir ili örneği, Mediterranean Agricultural Sciences, 32 (3), 349-355, 2019.
• 4. Hodaifa G., Gallardo P. A. R., García C. A., Kowalska M., Seyedsalehi M., Chemical oxidation methods for treatment of real industrial olive oil mill wastewater, Journal of The Taiwan Institute of Chemical Engineers, 97, 247–254, 2019.
• 5. Uğurlu M., Karaoğlu M. H., Kula İ., UV/H2O2/TiO2/sep. nanopartikül kullanılarak zeytin karasuyunda fotokatalitik bozunma ve renk giderimi, Ekoloji, 19, 77, 97-106, 2010.
• 6. Deveci E. Ü. ve Çınar Ö., Zeytinyağı endüstrisi atıksularının arıtımında fungal defenolizasyonun önemi, Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 4 (2), 107-111, 2011.
• 7. Amor C., Lucas M. S., García J., Dominguez J. R., De Heredia J. B., Peres J. A., Combined treatment of olive mill wastewater by fenton's reagent and anaerobic biological process, Journal of Environmental Science and Healt: Part A, 50, 161-168, 2015.
• 8. Oktav Akdemir E., Zeytinyağı endüstrisi atıksularının kitosan ile koagülasyonunda Box-Behnken istatistiksel deney tasarım yönteminin uygulanması, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9 (1), 241-248, 2022.
• 9. Shabir S., Ilyas N., Saeed M., Bibi F., Sayyed R. Z., Almalki W. H, Treatment technologies for olive mill wastewater with impacts on plants, Environmental Research, 216 (3), 114399, 2023.
• 10. Chatzisymeon E., Foteinis S., Mantzavinos D., Tsoutsos T., Life cycle assessment of advanced oxidation processes for olive mill wastewater treatment, Journal of Cleaner Production, 54, 229-234, 2013.
• 11. Toparlak E. ve Kola O., Zeytin yaprağı, pirina ve karasuyu gıda ve yem sektörlerinde değerlendirme çalışmaları, Journal of Food and Feed Science Technology, 28, 1-17, (2022/2), 2022.
• 12. Kaykıoğlu G. ve Balcı C. N., Zeytin karasuyunun ön arıtımında asitle parçalama ve kireçle çöktürme uygulamalarının karşılaştırılması, European Journal of Engineering and Applied Sciences, 4 (2), 45-49, 2021.
• 13. Ekrami E., Mafiand M., Saberi Motlagh M., Dyeing of wool using olive fruit waste, World Applied Science Journal, 13 (5), 996-999, 2011.
• 14. Göçenoğlu Sarıkaya A., Biosorption of Remazol Marine Blue textile dye by Lactarius salmonicolor biomass: Kinetic, isothermal and thermodynamic parameters, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 37 (2), 1121-1137, 2022.
• 15. Civan Çavuşoğlu F., Bayazit Ş.S., Salam M.A., Removal of crystal violet dye from aqueous solutions using montmorillonite-based nanoclays: Kinetic and equilibrium studies, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 38 (3), 1907-1917, 2023.
• 16. Toprak Çavdur T., Anis P., Çalışkan N., Investigation of the effects of reactive dyes functionality on dyeing behaviors of fabrics and the environment Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 38 (3), 1689-1697, 2023.
• 17. Kurtoğlu N. ve Şenol D., Tekstil ve ekolojiye genel bakış, karsinojen ve allerjik etki yapabilen tekstil kimyasalları, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 7 (1), 26-31, 2004.
• 18. Tutak M. ve Benli H., Bazı bitkilerden elde edilen doğal boyarmaddelerin yünü boyama özelliğinin incelenmesi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10, 2, 53-59, 2008.
• 19. Erdem İşmal Ö., Doğal boya uygulamalarının değişen yüzü ve yenilikçi yaklaşımlar, YEDİ: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, Yaz 2019 (22), 41- 58, 2019.
• 20. Deveoğlu O. ve Karadağ R., Genel bir bakış: doğal boyarmaddeler, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 23 (1) 21-32, 2011.
• 21. Samanta A. K., Konar A., Dyeing of textiles with natural dyes, Natural Dyes, Editör: E. Perrin Akçakoca Kumbasar, InTech, Rijeka-Hırvatistan, 29-56, 2011.
• 22. Marco E., Savarese M., Paduano A., Sacchi R., Characterization and fractionation of phenolic compounds extracted from olive oil mill wastewaters, Food Chemistry, 104, 858–867, 2007.
• 23. Frankel E., Bakhouche A., Lozano-Sanchez J., Segura-Carretero A., Fernandez-Gutierrez A., Literature review on production process to obtain extra virgin olive oil enriched in bioactive compounds, potential use of byproducts as alternative sources of polyphenols, Journal of Agricultural and Food Chemistry, 61, 5179−5188, 2013.
• 24. Aktas E. S., Imre S., Ersoy L., Characterization and lime treatment of olive mill wastewater, Water Research, 35, 9, 2336–2340, 2001.
• 25. Ede A. ve El S. N., Zeytinyağı üretim atkılarının biyolojik aktiviteleri ve gıdalarda kullanım potansiyeli, Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10 (5), 798-810, 2022.
• 26. Haddar W., Baaka N., Meks N., Ticha M. B., Guesmi A., Mhenni M. F., Use of ultrasonic energy for enhancing the dyeing performances of polyamide fibers with olive vegetable water, Fibers and Polymers, 16 (7), 1506-1511, 2015.
• 27. Haddar W., Baaka N., Meksi N., Elksibi I., Mhenni, M. F., Optimization of an ecofriendly dyeing process using the wastewater of the olive oil industry as natural dyes for acrylic fibres, Journal of Cleaner Production, 66, 546-554, 2014.
• 28. Erdem İşmal Ö., A route from olive oil production to natural dyeing: valorisation of prina (crude olive cake) as a novel dye source, Coloration Technology, 130, 147–150, 2014.
• 29. Meksi N., Haddar W., Hammamia S., Mhenni M. F., Olive mill wastewater: A potential source of natural dyes for textile dyeing, Industrial Crops and Products, 40, 103-109, 2012.
• 30. Halpine S. M., An improved dye and lake analysis method for high performence liquid chromatography and diode-array detector, Studies in Conservation, 41, 76-94, 1996.
• 31. Karapanagiotis I., Daniilia S., Tsakalof A., Chryssoulakis Y., Identification of red natural dyes in post-byzantine icons by HPLC, Journal of Liquid Chromatography and Related Technology, 28, 739, 2005.
• 32. Dutta P., Mahjebin S., Sufian M.A., Razaya Rabbi M., Chowdhury S., Imran I.H., Impacts of natural and synthetic mordants on cotton knit fabric dyed with natural dye from onion skin in perspective of eco-friendly textile process, Materials Today: Proceedings, 47, 2633-2640, 2021.
• 33. Avcı B. B., Zeytinyağı Üretimi AtıklarınınTekstil Boyacılığında Kullanım Olanaklarının Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2016.