FUZZY FUCOM yöntemi kullanarak itfaiye istasyonu yer seçiminin incelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 4, 2373 - 2382, 20.05.2024

Gül Uslu , Babek Erdebilli

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1273322

Öz

Kırsal ve kentsel alanlarda yaşanan yangınlar dakikalar içinde önemli derecede can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Bu nedenle yangınlara kısa sürede etkin şekilde müdahale oldukça önemlidir. Olay yerine en kısa sürede erişmek için itfaiye istasyonlarının uygun yerlere yerleştirilmesi gerekmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalar sonucunda itfaiye istasyonu yer seçimi için çok sayıda araştırma yapılarak bazı kriterler belirlenir. Belirlenen nitel veya nicel kriterlerin değerlendirildiği problemlerin etkin bir şekilde çözümü için Çok Kriterli Karar Verme yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntem kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesi için kullanılan yöntemler ve ağırlıkların sıralanması için kullanılan yöntemler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu çalışmada ağırlıkların sıralanması yöntemlerden biri olan FUCOM-F (Fuzzy Full Consistency Method- Bulanık Tam Tutarlılık Yöntemi) kullanılmıştır.
İtfaiye istasyonları kurulumu yer seçimi için literatür araştırması ve uzman görüşlerinden sonra 6 adet ana kriter ve ana kriterleri altında 10 adet ara kriter belirlenmiştir ve ağırlıkların önemine göre sıralanmıştır. Daha sonra FUCOM-F yöntemine göre karşılaştırılmalı tercihler yapılmış ve ardından optimum bulanık ağırlıkları hesaplanmıştır. Elde edilen bulanık ağırlıklardan kesin ağırlık değerleri hesaplanmıştır. Bu nedenle ana kriterlere ve alt kriterlere ait son ağırlık değerlerine bakılarak en uygun itfaiye istasyonu yer seçimi için öneride bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İtfaiye Yer Seçimi, Çok Kriterli Karar Verme, FUCOM-F

Kaynakça

• 1. Liu, N., Huang, B., & Chandramouli, M., Optimal siting of fire stations using GIS and ANT algorithm. Journal of computing in civil engineering, 20 (5), 361-369, 2006.
• 2. Hewitt,R.L, Siting a Fire Station by Leveraging Soft Constraints and Supporting Science. Interfaces, 32 (4), 69-74, 2002.
• 3. Badri, M. A., Mortagy, A. K., & Alsayed, C. A., A multi-objective model for locating fire stations. European Journal of Operational Research, 110 (2), 243-260, 1998.
• 4. Schreuder, J., Location of Rotterdam Fire Stations. In DGOR/NSOR , Springer, Berlin, Heidelberg, 299-305, 1988.
• 5. Schreuder, J. A. M., Application of a location model to fire stations in Rotterdam. European Journal of Operational Research, 6 (2), 212-219, 1981.
• 6. Reilly, J. M., & Mirchandani, P. B., Development and application of a fire station placement model. Fire technology, 21 (3), 181-198, 1985.
• 7. Badri, M. A., Mortagy, A. K., & Alsayed, C. A., A multi-objective model for locating fire stations. European Journal of Operational Research, 110 (2), 243-260, 1998.
• 8. Yang, L., Jones, B. F., & Yang, S. H., A fuzzy multi-objective programming for optimization of fire station locations through genetic algorithms. European Journal of Operational Research, 181 (2), 903-915, 2007.
• 9. Şen, A., Önden, İ., Gökgöza, T., Şen, C., A GIS approach to fire station location selection. In Conference: GI4DM 2011 GeoInformation For Disaster Management, 2011.
• 10. Siamidoudaran, Meisam. Emergency Service Location Study for Kyrenia City in Cyprus. Diss. Eastern Mediterranean University (EMU)-Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ), 2012.
• 11. Chevalier, P., Thomas, I., Geraets, D., Goetghebeur, E., Janssens, O., Peeters, D., & Plastria, F., Locating fire stations: An integrated approach for Belgium. Socio-Economic Planning Sciences, 46 (2), 173-182, 2012.
• 12. Murray, A. T. Optimising the spatial location of urban fire stations. Fire Safety Journal, 62, 64-71, 2013.
• 13. Church, R. L., & Li, W., Estimating spatial efficiency using cyber search, GIS, and spatial optimization: a case study of fire service deployment in Los Angeles County. International Journal of Geographical Information Science, 30 (3), 535-553, 2016.
• 14. Chaudhary, P., Chhetri, S. K., Joshi, K. M., Shrestha, B. M., Kayastha, P., Application of an Analytic Hierarchy Process (AHP) in the GIS interface for suitable fire site selection: A case study from Kathmandu Metropolitan City, Nepal. Socio-Economic Planning Sciences, 53, 60-71, 2016
• 15. Nyimbili, P. H., & Erden, T., GIS-based fuzzy multi-criteria approach for optimal site selection of fire stations in Istanbul, Turkey. Socio-Economic Planning Sciences, 71, 100860, 2020.
• 16. Hou, G., Li, Q., Song, Z., & Zhang, H., Optimal fire station locations for historic wood building areas considering individual fire spread patterns and different fire risks. Case Studies in Thermal Engineering, 28, 101548, 2021.
• 17. Yu, Z., Xu, L., Chen, S., & Jin, C., Research on Urban Fire Station Layout Planning Based on a Combined Model Method. ISPRS International Journal of Geo-Information, 12 (3), 135, 2023.
• 18. Chen, M., Wang, K., Yuan, Y., & Yang, C., A POIs based method for location optimization of urban fire station: a case study in Zhengzhou City. Fire, 6 (2), 58, 2023.
• 19. Gölcük İ., Durmaz E., Şahin R., Prioritizing occupational safety risks with fuzzy FUCOM and fuzzy graph theory-matrix approach, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 38 (1), 57-69, 2023.
• 20. Pamucar, D., & Ecer, F., Prioritizing the weights of the evaluation criteria under fuzziness: The fuzzy full consistency method–FUCOM-F. Facta Universitatis, series: Mechanical Engineering, 18 (3), 419-437, 2020.
• 21. Guo, S. ve Zhao, H., Fuzzy best-worst multi-criteria decisionmaking method and its applications. Knowledge-Based Systems, 121, 23- 31, 2017.
• 22. Pamucar, D.; Deveci, M.; Canıtez, F.; Božani´c, D.I. A fuzzy Full Consistency Method-Dombi-Bonferroni model for prioritizing transportation demand management measures. Appl. Soft Comput. 87, 105952, 2020.
• 23. C.S. ReVelle, R.W. Swain, Central facilities location, Geogr. Anal. 2, 30–42, 1970.
• 24. Taşkent, M. C., & DELİCE, E. K., Bulanık FUCOM Metodu ile Tedarikçi Değerlendirme Kriterlerinin Ağırlıklarının Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (28), 863-868, 2021.
• 25. Murray, A. T., Tong, D., & Grubesic, T. H., Spatial optimization: expanding emergency services to address regional growth and development. In Studies in Applied Geography and Spatial Analysis, Edward Elgar Publishing, 109-122, 2012.
• 26. Liu, N., Huang, B., Chandramouli, M., Optimal Siting of Fire Stations Using GIS and ANT Algoritm. Journal of Computing in Civil Engineering. 20 (5), .361-369, 2006.
• 27. J.M. Hogg, The siting of fire stations, Oper. Res. Q. 19, 275–287, 1968.
• 28. D.A. Schilling, C. ReVelle, J. Cohon, D.J. Elzinga, Some models for fire protection locational decisions, Eur. J. Oper. Res. 5, 1–7, 1980.
• 29. Çatay, B., Siting new fire stations in Istanbul: A risk-based optimization approach. OR insight, 24 (2), 77-89, 2011.
• 30. Plane, D. R., & Hendrick, T. E., Mathematical programming and the location of fire companies for the Denver fire department. Operations Research, 25 (4), 563-578, 1977.
• 31. Dahooie J.H., Vanaki A.S., Firoozfar H.R., Zavadskas E.K., Čereška A., An extension of the failure mode and effect analysis with hesitant fuzzy sets to assess the occupational hazards in the construction industry, International Journal of Environmental Research and Public Health, 17 (4), 2020.
• 32. Tzeng G., H., Huang J.J., Multiple attribute decision making: methods and applications: CRC press, 2011.
• 33. Gölcük İ., Interval type-2 fuzzy inference-based failure mode and effect analysis model in a group decision-making setting, Kybernetes, aheadof-print (ahead-of-print), 2021.